Een mooie primeur van de Volkskrant: Frans Timmermans staat op de nominatie om de Nederlandse Eurocommissaris te worden. Hij mag het Brusselse ambtenarenapparaat gaan reorganiseren. Naar verluid gaat Timmermans vandaag op bezoek bij de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker. Timmermans wordt een van de vice-voorzitters van de nieuwe Commissie.
Dit nieuws over Timmermans toont aan wat er mis is met veel bestaande journalistiek: primeurs jagen heeft de overhand, het schetsen van een juiste context, het stellen van kritische vragen en het reflecteren op de relevantie van primeurs is vrijwel afwezig. En als het over Europa gaat is het nog erger dan normaal. Vier vragen over de nieuwe Eurocommissaris die de Volkskrant voor het gemak even vergat.
Voor politieke functies zou je denken dat er een analyse wordt gemaakt van de geschiktheid van een kandidaat. Is Timmermans geschikt als Eurocommissaris? Is er reden om aan te nemen dat hij de taak die hij zal gaan verrichten aankan? Welke kwaliteiten en ervaring heeft Timmermans? Dit zijn hele gewone vragen die elke personeelsadviseur bij elke sollicitatie stelt, maar in dit geval stelt niemand ze. De Volkskrant gaat kennelijk op voorhand van zijn geschiktheid uit of heeft geen idee. Ze wilden het zelfs niet navragen.
Misschien is het lastig deze vragen te stellen, want dan is er een beeld nodig van wat de taak van Timmermans werkelijk zal zijn. Hij moet over de hoge salarissen gaan praten en – zo lijkt het – een cultuurverandering tot stand brengen. Iedereen weet dat dat een vrij onmogelijke taak is, aangezien dit soort veranderingen in het bedrijfsleven eigenlijk standaard mislukken. Het wordt allemaal niet genoemd en niet uitgezocht. Het blijft bij de opmerking dat je geen vrienden maakt als je aan hoge salarissen wilt tornen. Dan maken competenties inderdaad niets uit.
De vraag is wie er een oordeel gaat vellen over Timmermans. Juncker zal dat doen, net als de Nederlandse regering. Maar dit soort processen spelen binnenkamers en we zullen nooit weten hoe de benoeming precies tot stand kwam en om welke redenen, behalve dat een PvdA-er Eurocommissaris moest worden. Het enige transparante deel van de procedure is dat het Europees Parlement de nieuwe Eurocommissarissen moet goedkeuren. En hun oordeel werd niet gevraagd. Dat was voor de Volkskrant te veel werk.
Deze primeur is het resultaat van een knap staaltje lekken: goede contacten onderhouden met de juiste ingewijden, die bereid zijn om off-the-record informatie te verstrekken over kwesties die op dit moment nog niet openbaar zijn en alleen nog maar worden voorbereid. Zo kan een parlementaire journalist als eerste dingen te weten komen en zijn collega’s de loef afsteken. Maar er is geen burger die de benoeming kan beïnvloeden en dus is er ook geen reden voor haast. Er was eigenlijk zelfs meer dan ooit tijd om eens ouderwets iets uit te zoeken.
Als de Volkskrant het niet doet, geef ik u de antwoorden. Deze primeur doet er niet toe want burgers kunnen niets met deze informatie doen. Timmermans is een overtuigd Europeaan en zal bij het Europees Parlement – wat in meerderheid uit eurofielen bestaat – altijd in de smaak vallen. Er zijn dus geen problemen te verwachten. De kans dat hij erin slaagt het EU-ambtenarenapparaat te reorganiseren is op voorhand klein, maar de kans is nog kleiner dat de Volkskrant hem daar ooit op gaat bevragen.
