“Minachting van het parlement”, zo noemt SP-bozo Emile Roemer het vroegtijdig openbaar worden van delen van de miljoenennota zonder dat hij daar zelf inzage in kreeg. De overige relevante stammen binnen de oppositie, gepersonifieerd door Pieter Omtzigt – want Buma is te druk bezig met het vermoorden van de democratie – en Geert Wilders klimmen eveneens op hun hoge paard en zetten vol de aanval in.
Dat is best begrijpelijk. Het kabinet hapert om de haverklap en zwalkt alle kanten uit. In Den Haag herdefinieert een aan de grootste regeringspartij gelieerde burgemeester de term schaamte. Het OM haast zich met de staart tussen de benen bij een politieke vervolging vandaan. De daders van MH17 komen nooit voor het gerecht, in tegenstelling tot de plechtige belofte van premier Rutte, wiens woorden achteraf bijzonder hol zullen klinken. Ondertussen slaapwandelt Europa onder toeziend oog van een vertwijfeld Amerika een nieuwe oorlog tegemoet terwijl Poetin zich het apelazarus lacht. Geen wonder dat de oppositie de kans schoon ziet even lekker te kopschoppen tegen de camarilla rond Rutte. Kick them when they’re down.
Het lekken van de politieke heilige graal, de kabinetsplannen voor het komende jaar, is al jaren een heikel punt. De PvdA maakte zichzelf in het verleden volstrekt belachelijk door een kopie met godbetert een watermerk er in door te spelen. Om te voorkomen dat de oppositie wederom aan de haal gaat met de ingenieuze vindingen van de regering kiest Rutte eieren voor zijn geld en verstrekt hij zijn voornemens gewoon niet vroegtijdig aan zijn opponenten. Komende vrijdag krijgen ze een beveiligde USB-stick en daar moeten ze het mee doen. Dat is even wennen voor de mensen aan de andere kant van de politieke scheidslijn. Voorheen konden zij in ieder geval een mening vormen alvorens de rest van de wereld deelgenoot van de cijfertjes werd, om niet te zeggen dat zij hun eigen vergiet tevoorschijn haalden. De gentlemen’s agreement van het persembargo zorgde er vervolgens voor dat de volle glorie van de plannen onder de hoed bleef, en iedereen leefde nog lang en gelukkig in knuffelland Nederland.
‘Pers en politiek gingen te lang te innig hand in hand, en dat is achteraf gezien best dubieus’
Toen besloot de pers terecht dat het eigenlijk best onzinnig was dat belangrijke informatie voor het publiek verborgen bleef. Dat dat gebeurde nadat de NPO er een gedegen concurrent in de vorm van een commerciële omroep met een volwaardige persredactie bij kreeg is geen toeval. Pers en politiek gingen te lang te innig hand in hand, en dat is achteraf gezien best dubieus. Immers, het journaille is geen verlengstuk van de politiek, hoezeer dat soms ook zo lijkt en hoe graag de volksvertegenwoordigers dat ook zouden willen. Zodra de politiek informatie uit handen geeft is daarmee de kous af, punt. Wat Rutte nu doet is simpelweg – eindelijk – de conclusie trekken die zijn achter de veranderingen aanhobbelende voorgangers uit de weg gingen: als informatie geheim moet blijven moet je het niet toevertrouwen aan derden. Punt. Nergens is vastgelegd dat het kabinet pers of parlement inzage moet geven. Het is hoogstens een stijlbreuk en daarvan valt te betwijfelen of deze zo ernstig is als de oppositie nu doet voorkomen.
Van Roemer valt het nog te begrijpen dat hij zijn gal spuwt over deze wending. Hij zal nooit en te nimmer in een situatie komen waarin geheimhouding van de miljoenennota te prefereren valt boven algehele transparantie. Daarvoor moet hij eerst regeringsmacht krijgen en eer ons land dat stadium bereikt regent het kikkers en brandt de maan. De uitbarsting van Roemer heeft evenwel iets diep ironisch, aangezien zijn eigen Harry van Bommel in het verleden aangaf schijt te hebben aan een embargo.
Het CDA daarentegen zou beter moeten weten. Zoals gezegd is de houding van Omtzigt niet geheel onbegrijpelijk, het is makkelijk scoren momenteel. Nu Rutte echter deze strategie uit de kast heeft gehaald zou zijn partij dat in de toekomst ook kunnen doen. De nieuwe premier kan dan verwijzen naar zijn illustere voorganger om te legitimeren dat het geen ongebruikelijke keuze is. Een argument rustend op traditie doet het altijd goed in christendemocratische kringen. Een dergelijk argument wordt echter wat al te schrijnend op het moment dat iemand dan de woorden van Omtzigt in herinnering brengt: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook de ander niet. Gelukkig voor het CDA heeft Nederland het politiek geheugen van een goudvis.
Rutte moet er daarom lekker op los lekken en de pijnlijke kanten van de miljoenennota geheim houden, dat is het voorrecht van de regeringscabal. Het heeft iets typisch Nederlands om daar oprecht bezwaar tegen te maken. Alsof een klein kind klaagt dat het niet eerlijk is dat zijn snellere leeftijdsgenootje hem er uit rent. Jammer dan. Politiek is nou eenmaal niet eerlijk.
