Door een fout in de vertaling van de Amerikaanse spelregels speelden Nederlandse honkballers bijna een halve eeuw lang met de verkeerde regels. Pas in 1952 werd de fout ontdekt. Vrijdag start het EK Honkbal. Nederland is een grote kanshebber voor de eindzege, omdat ons land een grootmacht is met zelfs een wereldtitel op zak. En dat terwijl de eerste vijftig jaar de verkeerde spelregels werden gebruikt.
Eind vorig jaar verscheen de verhalenbundel ‘Sportlegendes’ met een hoofdstuk van Nando Boers over honkballer Han Urbanus. In 1952 reisde de sporter naar de Verenigde Staten om mee te doen aan de voorjaarstraining van de New York Giants. Hij was de eerste Europeaan, die door een Amerikaanse honkbalploeg werd uitgenodigd om over te komen. Het bleef overigens alleen bij trainingen, want Urbanus kwam daarna weer naar Nederland.
Het bezoek zou het Nederlandse honkbal voor altijd zou veranderen, want toen Urbanus aanlegde voor een worp wisten de Amerikanen niet wat ze zagen. ‘De werpbeweging is totaal anders’, aldus Boers over het toenmalige Nederlandse honkbal. ‘Volwassen mannen gooiden in die jaren net zo hard als junioren van vijftien nu. Geschatte ingeboete snelheid: veertig kilometer per uur.’
Dat was precies wat Urbanus zei toen hij na thuiskomst een verslaggever van de Telegraaf ontmoette: “Er is een hemelsbreed verschil tussen het werpen zoals wij in Nederland plegen te doen, en de Amerikaanse stijl. Dat komt omdat wij in Nederland vermoedelijk een van de Amerikaanse spelregels te stroef hebben geïnterpreteerd. De werper mag namelijk het been, waarop hij tijdens de worp voornamelijk steunt, niet van de werpersplaat verheffen vóór de bal zijn hand heeft verlaten. De Amerikanen passen deze regel soepeler toe; het been kan gerust bewegen. Dat lijkt mij, zuiver athletisch gezien, ook juist.”
Het probleem bleek te liggen bij een verkeerde vertaling in een Nederlands spelregelboek uit 1922. De oorspronkelijke tekst in het Amerikaanse spelregelboek is ‘Keep in contact with the rubber’. In de Nederlandse versie was dat veel te letterlijk overgenomen, waardoor dit verschil van inzicht was ontstaan. Pas toen Urbanus in de VS arriveerde, werd deze vertaalfout ontdekt.
De Amsterdammer moest daarom opnieuw leren gooien. “Ik was mijn controle natuurlijk volledig kwijt,” zei hij tegen Boers, maar na twee weken kwam de bal weer op de gewenste plek. Om zijn landgenoten te overtuigen, gaven de New York Giants hem twee filmrollen mee met voorbeeldmateriaal. Hiermee was één van de grootste revoluties in het Nederlandse honkbal bereikt: na een halve eeuw Nederlands honkbal waren eindelijk alle Amerikaanse spelregels in orde.
Een uitgebreid verhaal over de geschiedenis van het Nederlandse honkbal staat op Blendle – hier voor 28 cent.
