Ik begrijp nu steeds beter waarom Jeroen Pauw het aflegt tegen Humberto Tan. Terwijl Tan minister Dijsselbloem van Financiën luchtjes door zijn show heen jast, met als opmaat een filmpje backstage, laat Pauw Edith Schippers van VWS tergend lang leeglopen. Vol met technische details over haar plannen en begroting voor de zorg. Voer voor 65-plussers.
Bij RTL Late Night wordt er weliswaar keurig aandacht besteed aan Prinsjesdag, dat ben je wel aan je stand verplicht, maar Tan is beduidend meer geïnteresseerd in de mens achter het koffertje dan de brei aan cijfers, die thuis al lang bekend is. Pauw maakt de indruk dat hij de regie kwijt is over zijn eigen show, niet meer ingrijpt als een gesprek zoals met Schippers gaat trekken en zijn vertrouwde riedel afdraait. Alleen nu zonder een Witteman, die vroeg thuis wilde zijn. Het zou me niet verbazen als Pauw nog vóór juni 2015 de handdoek al in de ring gooit, met Eva Jinek als ultieme opvolger.
Voor haar valt er nog wél wat te halen op de late avond. Zij hunkert nog naar een achterhaald fenomeen als een late talkshow bij de publieke omroep, die het onderspit delft door de komst van Tan. Pauw is zichtbaar verzadigd en hunkert volgens mij maar naar één ding: een rol in de luwte, net zoals Marco van Basten.
Huiskamerpsycholoog van het eerste uur en voormalig his masters voice van het Nederlands elftal, Kees Jansma, mocht de beslissing van Van Basten om assistent-coach van AZ te worden, nog even tegen het licht houden. Volgens Kees heeft Marco een heldendaad verricht. Want wie o wie durft zich binnen de bluf- en machocultuur van het betaald voetbal zo kwetsbaar op te stellen. Terwijl Van Basten toch ook in een vette Audi rijdt, zag ik in een filmpje van Studio Sport. Hét symbool van de gearriveerde speler én trainer. Gevisualiseerd door een Duits automerk.
Jansma denkt dat Van Basten hartkloppingen heeft gekregen vanwege een overdosis aan aandacht in zijn leven. “Daar wordt ie doodmoe van”, aldus de kenner. Voor mij onbegrijpelijk, zo’n late frustratie met terugwerkende kracht van een topvoetballer, die de sterren van de hemel speelde. En dus decennia lang vertrouwd is met hoogte- en dieptepunten in de media, beeldvorming, euforie en diepe dalen. Pauw komt helaas niet verder dan de cliché “een goed paard is nog geen goede ruiter” en met de opmerking dat Van Basten wellicht de voorkeur geeft aan zijn “papadagen”.
Volgens sportpsycholoog in de dop Jansma is stress nu juist een voorwaarde om te kunnen presteren. Bij Van Basten verandert die gewone stress jammer genoeg in slapeloze nachten, ondanks het feit dat hij zo’n tien jaar lang op de golfbaan was te vinden.
Een potje topvoetbal was voor Van Basten een tweede natuur. Een uitzonderlijk talent, dat hem volgens Jansma zo in de weg zit, dat hij die gave daarom ook niet kan overbrengen op zijn “studenten”. Terwijl hij als leermeester het ideale voorbeeld had moeten zijn, overheerste de ergernis bij de voormalige hoofdtrainer van AZ over de tekortkomingen van zijn pupillen. Op die manier kun je een elftal nooit tot grote hoogte brengen.
Voetbalverslaggever Iwan Tol van de Volkskrant constateert dat “heel veel spelers van de ’88 generatie de laatste tijd niet al te positief in het nieuws komen. Vanenburg kreeg een voorwaardelijke celstraf omdat hij zijn vrouw heeft bedreigd. Kieft gaf toe dat hij aan de cocaïne verslaafd was en Frank Rijkaard komt alleen nog op het voetbalveld van Zeeburgia. Daar fietst hij dan naartoe om een balletje te trappen met Sjaak Swart”, aldus Tol.
De opsomming van Tol rammelt, want ergens in berusten, zoals Rijkaard doet, is compleet iets anders dan je neus vol douwen met Vim. En ook jarenlange stress is toch weer iets anders dan je vrouw een mep verkopen.
Het lijkt erop dat de generatie vóór Van Basten beter in staat is om te berusten in het voldongen feit, dat er ooit een einde komt aan het sterrendom op de velden. Weg verafgoding, weg glamour, dus niet meer elke dag in de kranten, in de bladen en op tv. Cruyff nam ook ooit de beslissing om nooit meer trainer te worden en kampte eveneens met gezondheidsproblemen. Nog even fungeerde hij als het geweten van Ajax én het Nederlands elftal, maar ook die rol lijkt definitief uitgespeeld.
Het wordt nu tijd voor bladeren door vergeelde plakboeken en stoere verhalen voor de kleinkinderen. Het voorland van Van Basten? Cruyff als zijn ultieme voorbeeld? Hopelijk heeft hij daar baat bij, de komende jaren.
