Het Europees Parlement organiseert de komende tijd hoorzittingen om de nieren van de nieuwe Eurocommissarissen te proeven. In Nederland zijn de ogen gericht op Frans Timmermans, de nieuwe Eurocommissaris voor regulering. Volgens het kabinet gaat hij ervoor zorgen dat Europa zich meer met ‘grote zaken’ en minder met ‘kleine zaken’ gaat bezighouden. Er moeten ‘minder regels’ komen. Europarlementariërs Bas Eickhout (GroenLinks) en Dennis de Jong (SP) geloven er niet in.
“Ben je ooit een politicus tegengekomen die zich bezig wil houden met kleine onderwerpen?”, vraagt Bas Eickhout. “Die intentie is leeg. Iedereen is voor betere regels. Niemand wil een commissaris van slechtere regels.”
Bagatelliseert Eickhout hier de ambitie om Europa te laten stoppen met detailwetgeving zoals over ladders van glazenwassers en de zuigkracht van stofzuigers?
“Wat je belangrijk vindt is politiek”, volgens Eickhout. “Iedere politicus zegt dat Europa de belangrijke dingen moet doen. Ik vind stofzuigers een van die belangrijke zaken omdat het ons een besparing van vier kolencentrales gaat opleveren. Dan zijn we minder afhankelijk van de energie van Poetin. Iedereen weet dat, behalve populistische politici die niet weten wat voor cijfers erachter zitten en dat de industrie deze maatregel wilde. Maar hun uitspraken klinken inderdaad leuk.”
De meeste regels in Europa gaan over de interne markt, legt Eickhout uit: er zijn vaak Europese producteisen die het bedrijfsleven wil omdat anders in elk land andere regels gelden. “Het idee van minder regels is heel politiek. Het CDA wil af van de nitraatrichtlijn vanwege de boerenachterban. GroenLinks vindt die richtlijn juist nuttig. De VVD wil minder sociale regels en minder milieuregels. Is dat wat Timmermans gaat doen?”
SP’er Dennis de Jong doet er nog een schepje bovenop. Timmermans zou volgens de media straks voorstellen van de Europese Commissie kunnen veto-en: “Het idee is dat als er een onzinvoorstel wordt gedaan, Timmermans kan zeggen dat hij dat geen goed idee vindt vanwege de vermindering van de regeldruk. Dan komt er een extra velletje van Timmermans bij dat voorstel. Dan gaat de Commissie zich erover buigen, want het is collegiale besluitvorming. Dan zeggen ze: misschien kun je iets minder rapportageverplichtingen doen, maar verder is het een goed idee.”
Volgens De Jong gaat het altijd zo: “Het parlement heeft in de vijf jaar dat ik hier zit maar een keer echt iets afgewezen. Ambtenaren wilden enquêtes doen om inzicht te krijgen in hoe veilig mensen zich voelen. Dan zouden enquêteurs langs de huizen moeten gaan om te vragen of mensen een pistool hebben en of ze daar weleens mee geschoten hebben, dat soort dingen. Iedereen met een beetje verstand van politiewerk weet: hier komt nooit iets zinnigs uit. Dat hebben we na anderhalf jaar debatteren kunnen afwijzen. Verder gebeurde dat nooit.”
Wat betekent de frase ‘minder kleine zaken’ volgens De Jong? “Waar dit frame vooral voor gebruikt wordt, is om regels op sociaal en fiscaal terrein tegen te houden. De PvdA wilde een Europese werkloosheidsnorm, maar daar is de Commissie toch al niet voor. ‘Minder regels’ kun je daar prima voor gebruiken. Dat zag je al langer: de SP wilde strengere controles op vrachtwagenchauffeurs en dan werd gezegd: ‘dat is te veel regelgeving, dat kunnen we niet hebben al die controles, dat is slecht voor het vrije verkeer’. Zo kun je een rechtse agenda via ‘minder regels’ laten doorklinken.”
En ‘meer grote zaken’ dan? De Jong: “Ik vrees dat je dan naar alle terreinen moet kijken waar de Commissie nog geen bevoegdheden heeft. Eurofielen gaan er steeds meer op wijzen dat het afschuwelijk is dat Europa zo weinig invloed heeft ten opzichte van Amerika, omdat wij allemaal eigen meningen hebben en dat er dus gezamenlijk buitenlandbeleid moet komen.”
“Defensie hetzelfde, ze zullen zeggen: ‘het kan toch niet zijn dat we allemaal een eigen defensie hebben, we kunnen het niet betalen, we hebben niet eens meer een eigen leger, dus geef gewoon toe dat we een Europees leger moeten hebben.’ Ook bij energie zie je dat: ik ga ervan uit dat Timmermans met zijn uitspraak bedoelt dat er op dit terrein juist wel nieuwe regels en zelfs nieuwe bevoegdheden moeten komen.”
En zo komt er onder de noemer ‘minder regels, minder kleine zaken en meer grote zaken’ vooral meer Europa. Eickhout memoreert dat het nooit lukt te zeggen wat Europa minder moet gaan doen. Ook hij kan zelf geen voorbeelden noemen welke regels van de interne markt gestroomlijnd kunnen worden.
Maar Eickhout is in goed gezelschap, want het kabinet lukte het volgens hem ook al niet: “Nederland kondigde groot aan: we gaan met punten komen waarop Europa minder moet doen. Het kabinet heeft alle ministeries opdracht gegeven met punten te komen. Al die ambtenaren vonden het bestaande beleid logisch. Toen kwamen er na veel gedoe 54 punten uit, waarvan tweederde eigenlijk inhoudelijke wensen zijn. Dat ging niet over meer of minder Europa, maar over de politieke richting.”
Komen er de komende jaren minder regels uit Brussel? De discussies zullen blijven gaan over de richting van Europa en niet over ‘minder Europa’. Er komt hooguit ‘meer Europa’ omdat nieuwe thema’s op de Europese agenda komen. Een paar geschrapte regels over de interne markt zullen daarbij geen verschil maken.
Onbekend Parlement is een serie van Chris Aalberts over het Europees Parlement.
