“Jullie clips stralen geen warmte uit” spreekt de bewogen reporter van Brandpunt Reporter. Hij is in het hol van de Black Jackets, een omstreden “straatbende”, die zelf zegt dat de club vooral een sociale functie heeft. Gezamenlijk Sinterklaas en kerst vieren, elkaars huis verbouwen en juist wel warme, onderlinge contacten. Zoals broers en neven dat doen. De gewelddadige videoclips waarin de Black Jackets uitbundig acteren met wapentuig, zijn maar schijn en benevens de werkelijkheid.
“Er wordt hooguit één middelvingertje opgestoken”, legt een een lid uit, “maar we hadden ook voor een shot bij de open haard kunnen kiezen”. “Jongens waren we-maar aardige jongens. Al zeg ik ’t zelf,” zou Nescio deze braverikken in een eigentijdse versie van Titaantjes karakteriseren. Een angstaanjagende outfit als afschrik- en intimidatiemiddel, maar waar politie en justitie totaal geen grip op krijgen. Net zomin als Brandpunt Reporter, dat ook niet verder komt dan het interviewen van autoriteiten, politiemensen, burgemeesters en een Duitse ex-agent, die een boekje over de jongens heeft geschreven.
Met veel ophef wordt over “research” gesproken, maar het resultaat is bedroevend pover. “Brandpunt Reporter onderzoekt waar beleid faalt en de macht ontspoort”. Om die doelstelling te halen moet je volgens mij andere journalistieke methodes toepassen dan braaf je voorspelbare lijstje afwerken. Ik denk bij een onderwerp als “De ongrijpbare motorclubs” meer aan infiltratie en undercoverjournalistiek op langere termijn. Nu is het goedkoop meeliften met de actualiteit zonder enige, verdere verdieping. Een probleem waar veel achtergrondrubrieken mank aan gaan.
Hells Angels, Bandidos, No Surrender (Holleeder) en het Molukse Satudarah vechten elkaar de tent uit. Tot voor kort bepaalde de Hells Angels in de “raad van acht” het gezamenlijke beleid van de motorclubs, totdat Satudarah uit de raad stapte. In Enschede wordt het clubhuis gesloten en duikt de motorclub onder. De leden zoeken hun heil in Duitsland, waar ze zich verenigen met een andere motorclub. Satudarah raakt betrokken bij aanslagen, vechtpartijen en liquidaties, waar de Duitse justitie volgens Brandpunt Reporter veel harder tegen optreedt dan de Nederlandse overheid.
Peter den Oudsten is niet alleen burgemeester van Enschede, hij werpt zich ook op als coördinator landelijk motorclubbeleid. Een wassen neus, zo blijkt tijdens het interview, want hij heeft geen enkel idee wie en wat de Black Jackets zijn. Sterker nog, Den Oudsten leeft nog in de veronderstelling dat “de straatbende zonder motor” alleen in het buitenland actief is. Terwijl “het nieuwe fenomeen” onder de gangs toch echt via de zogenaamde “chapters” zijn territorium in Nederland gestaag uitbreidt.
Zero tolerance is nu het landelijke beleid tegen de motorclubs van minster Opstelten van Veiligheid en Justitie, maar dat levert geen enkel resultaat op, zegt een hoogleraar criminologie. Pak de individuele leden aan die zich te buiten gaan aan intimidatie, provocatie, vecht- en schietpartijen en zelfs liquidatie. Collectief straffen en de clubs weren uit bijvoorbeeld Kerkrade, waar de burgemeester ook geen enkel benul heeft wat voor vlees hij in de kuip heeft, is zinloos volgens de hoogleraar.
De Black Jackets hebben niets te verbergen, ondanks hun logo “Omerta”. De geheimhoudingsplicht in de erecode van de maffia. Voor de maffialeden zelf, maar die plicht wordt ook verwacht van getuigen van maffiamisdrijven. De verslaggever wordt te verstaan gegeven dat de club graag anoniem wil blijven en ook het aantal chapters niet wil prijsgeven. “Jantje, Pietje en Klaasje” die in dezelfde straat wonen zouden zomaar een raar beeld kunnen krijgen van deze intieme vriendenclub, en daar zitten de Black Jackets niet echt op te wachten.
Brandstichting en grof geweld, gepleegd door leden, wimpelt de leider af met de vergoeilijking, dat je de criminele dwalingen van een individu nooit op het collectief kan afboeken. “Als iemand van ons gaat jagen, betekent dat toch niet dat wij allemaal een jachtvergunning moeten aanvragen”. De reporter registreert het allemaal braaf, maar heeft in het hele gesprek geen enkel weerwoord tegen deze gehaaide jongens, die hun boodschap perfect verkopen. We kijken ook nog naar het optreden van de leider in een sportschool, waar hij vechtsport geeft en reïntegratiecursussen voor mensen met een burnout. “Koppie leegmaken en weerbaarheid vergroten” luidt zijn devies. Goed voor het zelfvertrouwen, ook voor kinderen.
Net zomin als de journalistiek krijgt de overheid vat op deze groepen. Je mag elk willekeurig clubje oprichten in ons land en met een fraaie omschrijving bij de Kamer van Koophandel komt je altijd goed weg. Bij de Black Jackets gaat het vooral om het “promoten van vechtsport en het helpen van elkaar met alledaagse dingen”. Wat daaronder valt? “Klussen bij je broeder thuis bijvoorbeeld”.
