Binnenkort mogen Vikingen ook de hunne niet krachter dan 1600 Watt laten klinken. Vroeger leidde het bezoek van hen eeuwenlang meertalig tot een andere brul: “De Vikingen komen”. Een aankomst die zelden ervaren werd als cultuurverrijking. Het komen, en nadien met buit weer gaan, deden de Vikingen in hun langschepen, waar de drakkar de grootste van was. Het meest talrijk was een kleinere versie ervan, de snek. Daarnaast kwamen en gingen ze in een knarr of karve, welke voornamelijk voor vrachtvervoer werden gebruikt.
Geschiedenis
De drakkar was de soort waarmee Bjarni Herjolfsson en Leif Ericsson rond het jaar 1000 AD het Amerikaanse continent bereikten. Met de drakkar en snek werden tussen 800 en 1100 AD delen van Europa en Noord-Afrika kaalgeplukt. In 834 AD was Dorestad (Wijk bij Duurstede) hun eerste Nederlandse bezoek. Wat ze voldoende beviel om te herhalen. Naast wat komen halen, vestigden de Vikingen aka Noormannen uit wat nu Noorwegen, Zweden en Denemarken zijn, zich in onder andere Normandië en Groot-Brittannië.
Het plunderen ging het prettigst na een portie vliegenzwam en een hoorn mede. Daar werden ze berserkers van. Uiteraard droegen deze woestelingen berenvellen, waar de naam berserkers mogelijk vandaan komt. Als ze in een goede bui waren dreven ze alleen handel of plantten vreedzaam zaadjes in de gebieden waar ze neerstreken. Dit was in een notendop hun geschiedenis.
Drakkar geraamte Skuldelev II (foto: wiki)
Ontwerp en bouw
De langschepen werden gebouwd van overnaads geklonken houten planken in eik of grenen welke in lengterichting op T-vormige kielbalken werden bevestigd waarna de kieren gebreeuwd werden met hennep en teer. De zeewaardige drakkar en snek hadden een lengte-breedte verhouding variërend van 10:1 tot 5:1. Gezien de geringe diepgang ervan konden ze ook op kleinere ondiepe rivieren ver landinwaarts komen. Naast hun goede zeileigenschappen leende de langschip-indeling zich eveneens om geroeid te worden, wat de boten behoorlijk veelzijdig maakten.
Bouwplan doorsnede drakkar (foto: wiki)
Drakkar
De drakkars waren de grootste zeewaardige ontwerpen. Het waren eveneens de meest gedecoreerde boten, waaronder met drakenkoppen, wat in de naam terugklinkt. De langste drakkar die gevonden is, is een in de Deense Roskilde fjord opgedoken drakkar (Roskilde 6) uit de 11e eeuw. Het heeft een lengte van 36 meter, is 3.70 meter breed en steekt 1 meter diep. De honderdkoppige bemanning had de beschikking over 78 roeiplaatsen en het typische rechthoekige grootzeil mat circa 200 m² om wind mee te vangen.
Drakkar replica (foto: modelships.de)
Snek
De snek was het talrijkste. Het type bleef ook na de Vikingperiode een veelgebruikt ontwerp. De Normandische vikingnakomeling Willem de Veroveraar gebruikte er zo’n zeshonderd van om er in 1066 Engeland mee te veroveren. Een typische snek was 17 meter lang, 2.5 meter breed en stak soms maar 50 centimeter diep. Beladen had het een waterverplaatsing van ongeveer 15 ton, en kon tegen de 15 knopen maken bij gunstige wind. De bemanning telde maximaal zo’n veertig koppen. Waar geen gehoornde helmen op zaten. Afgaande op de spaarzame vondsten droegen Vikingen een conische ijzeren ‘Spangenhelm’ van geklonken plaatdelen. Soms met zijstukken en een neusbeschermer.
Knarr model (foto: wiki)
Knarr&Karve
De knarr en karve waren de werkpaarden. Sobere no-nonsens vrachtschepen meer geschikt om te zeilen dan te roeien. De knarr lag wat dieper in het water dan de karve, en had de grootste breedte in verhouding tot de lengte, dat voor beide scheepstypen meestal breder was (L:B = 3:1 – 5:1) dan de verhoudingen bij de drakkar en snek. Hoewel meer gebruikt voor kust- en binnenvaart, zeilden ze ook naar Groenland en IJsland. Na een flinke portie vliegenzwam, weggespoeld met mede, mogelijk verder.
Momenteel is de Draken Harald Hårfagre het grootste langschipreplica, met een waterverplaatsing van 70 ton. De lengte bedraagt 35 meter bij een breedte van 8 meter. Het schip is genoemd naar de eerste koning van heel Noorwegen, bij ons bekend als Harald Veel- of Mooihaar (circa 850-930 AD).
Draken Harald Hårfagre (foto: Paul Mercer album bij www.vikingkings.com)
Het langschip verhaal deel 1
(Titelfoto: bewerkte screenshot van www.vikingkings.com, waar meer over vikingkoningen en de Draken Harald Hårfagre)
