Het is opvallend druk op de pont naar Amsterdam Noord. Als zoveel mensen het IJ oversteken, moet er wel iets heel bijzonders aan de hand zijn. Zondag was de slotmanifestatie van de People’s Climate March naast Filmmuseum Eye. Op dezelfde dag vonden over de hele wereld soortgelijke marsen plaats. Er kwamen honderden mensen uit alle hoeken van het land naar Amsterdam om de manifestatie voor een beter klimaat bij te wonen.
We horen bij de eerste toespraak al direct de kernboodschap: wij zijn de eerste generatie die de klimaatverandering merkt en de laatste die er iets aan kan doen. Halverwege de avond vat een meisje van ‘Worldconnectors’ de visie van klimaatalarmisten treffend samen: de wereld is als de Titanic die op een ijsberg dreigt te varen. Veel mensen zijn zich er niet van bewust maar sommigen zien de ramp nu al aankomen. De oplossing is volgens haar “niet super-ingewikkeld”: “we moeten gewoon stoppen met fossiele energie”.
Een spreker zegt dat we binnen twintig jaar van alle fossiele brandstoffen af moeten en over moeten gaan op duurzame alternatieven. Europarlementariër Bas Eickhout van GroenLinks zegt dat “alles beter is dan fossiel.” Opvallend is dat zowel de sprekers als de spandoeken vooral vertellen welke soorten energie niet gewenst zijn maar niet welke wel goed zijn. Kernenergie en schaliegas zijn in ieder geval geen goede opties, zo leren we. Andere alternatieven worden niet besproken of genoemd.
Deze demonstratie doet soms wat hysterisch aan. Twee meisjes lopen met een spandoek waarop staat dat in de toekomst iedereen met een gasmasker moet lopen. Zou het? Een ander draagt een bord dat Martin Luther King een droom had. Of er tijdens zijn leven al een klimaatprobleem bestond is onbekend. Op het podium vertellen kinderen dat de natuur heel mooi en leuk is, suggererend dat zij hier niet meer van kunnen genieten als we nu niet iets aan het klimaat doen.
De organisatoren van de klimaatmars willen alarm slaan, maar wel op een positieve manier. De presentator benadrukt dat de manifestatie een enorm succes is. Hij maakt het wel heel bont door te doen alsof het tussen het podium en de pont naar Amsterdam CS – zo’n 200 meter verder – helemaal vol staat. Voor het podium staat het inderdaad vol met mensen, maar al snel dunt de mensenmassa uit. Bij de pont staat echt niemand.
Hier wordt een wij-gevoel gecreëerd door samen leuzen te herhalen als ‘ja-ja-ja’ en ‘olie-dom-olie-dom-olie-dom’. De presentator herhaalt steeds dat het “een feestje” is en spreker Ruud Koornstra roept dat hij het allemaal “supergaaf” vindt. Als een spirituele goeroe bedankt hij de fossiele brandstoffen voor hun nut in de afgelopen decennia, maar we moeten ze nu echt vervangen. Halverwege de avond wordt het publiek opgeroepen elkaar te knuffelen. “Raak elkaar maar aan!” roept de presentator enthousiast.
Nog positiever is dat we allemaal mee kunnen doen. Een wethouder uit Friesland herinnert ons dat “we allemaal samen het klimaat maken.” Duurzaamheid krijgt volgens haar vorm in “wijken en buurten.” De participatiesamenleving is ook tot de wereld van de duurzaamheid doorgedrongen. “We doen het allemaal samen,” is een geliefde kreet. Organisator Marjan Minnesma sluit bij dit gedachtengoed aan door te melden dat we allemaal “op onze eigen manier activist kunnen worden”.
Zo wordt de klimaatmars een puzzel. We maken allemaal zelf het klimaat. Daarvoor is bewustwording bij alle burgers nodig dat ze minder moeten vliegen en autorijden, vegetariër moeten worden, groene stroom moeten nemen en energie moeten besparen. Als burgers daarnaast massaal op groene partijen gaan stemmen en van elk bedrijf duurzaamheid gaan eisen, worden alle klimaatdoelstellingen ruimschoots gehaald. Maar deze klimaatmars is een oproep aan de politiek. Men is boos dat Mark Rutte niet aanwezig is. Maar een concrete politieke agenda wat er gedaan moet worden behalve “stoppen met fossiel” horen we niet.
De vrijblijvende kreet dat burgers “zelf het klimaat maken” blijft zo ook de belangrijkste les.
