De Nederlandse overheid gaat met het nieuwe Systeem Risico Indicatie (SyRI) grote aantallen persoonsgegevens van burgers koppelen om daaruit te destilleren of zij frauderen met belasting of uitkeringen. Dit schrijft de Volkskrant.
Dit is de uitwerking van de vernieuwde Wet Structuur Uitvoeringsorganisatie werk en inkomen (SUWI), die vorig jaar zonder debat of stemming door de Tweede Kamer is aangenomen. Het besluit van de Tweede Kamer dat de datamining mogelijk maakt, is vorige maand genomen. Hieraan is echter weinig ruchtbaarheid gegeven.
Koppeling
SyRI mag volgens de wet gegevens koppelen uit arbeidsgegevens, boetes en sancties, fiscale gegevens, gegevens roerende en onroerende goederen, handelsgegevens, huisvestingsgegevens, identificerende gegevens, inburgeringsgegevens, nalevingsgegevens, onderwijsgegevens, pensioengegevens, reïntegratiegegevens, schuldenlastgegevens, uitkerings-, toeslagen- en subsidiegegevens, vergunningen en ontheffingen en zorgverzekeringsgegevens.
Risicomodel
Aan de hand van deze data kunnen overheidsdiensten een ‘risicomodel’ opstellen dat als een soort filter fungeert, waarna er vanzelf ‘risicomeldingen’ uit het systeem rollen: personen die misschien frauderen. Het systeem is vergelijkbaar met het profileren van criminelen. Eventuele verdachten worden opgeslagen in een database.
Fishing expedition
Tegenstanders van de nieuwe wet zijn onder meer de Raad van State en het College Bescherming Persoonsgegevens. Volgens de RvS is het voorstel een “vergaande beperking van de persoonlijke levenssfeer.” Ook is de RvS bang dat het profileren zou kunnen uitmonden in een ‘fishing expedition’: het hengelen naar specifieke prooien. Dit is mogelijk omdat de filtercriteria vrijelijk kunnen worden aangepast.
Minister Asscher legde de adviezen naast zich neer. Ook het verzoek om de burger meer inzicht te geven in wat er met zijn data gebeurt, werd niet ingewilligd. “De mogelijkheden van gegevensuitwisseling moeten optimaal worden benut,” schrijft de minister, “Dit draagt bij aan het draagvlak in de sociale zekerheid en een adequate fraudebestrijding”.
