“Achterin en onderin”. Een dubbelzinnige richtingaanwijzing als je ineens tussen de erotische video’s staat in een donker steegje van ‘Hollywood’… de videotheek. De geneukte dames op de hoezen van de videobanden achter ons kennen geen schaamte, dus ik voel me als 13-jarig mannetje dan ook niet bekeken.
“Hebbes,” zegt m’n broer terwijl hij Faces Of Death 3 uit de schappen trekt. Faces Of Death; een verboden compilatievideo met live vastgelegde sterfgevallen. Van jongens die met de lengte van het bungeekoord de kelder hebben meegerekend tot een politie-inval bij een zelfmoordplegende satanische sekte. Alleen nog een bak Ben & Jerry’s en onze vrijdagavond kan niet meer stuk.
Toen 10 jaar later 2girls 1cup als choquerend ervaren werd zat er eelt op mijn netvlies en stof op mijn inlevingsvermogen. Ik keek onder ‘t genot van een frappuccino naar 1lunatic 1 icepick. (Dat gaat over een man die iemand onthoofdt, met vorken in zijn dode lijf prikt, anaal ‘bevredigt’ en delen van het lijk opeet.)
Na de Icebucketchalllenge zijn onthoofdingen nu weer helemaal trending. Nu, een ruime 14 jaar na de Faces Of Death-slaapfeestjes, is mijn sensatielust een beetje ingedommeld. Tegenwoordig gaat mijn voorkeur uit naar virals waarin we ‘dag vriendjes’ zingen of iets waar ze tóch weer die blatende geit doorheen knippen. Maar ik ben dan ook niet de doelgroep waar menig terroristisch beweging op doelt.
De onthoofdingen worden in de media breed uitgemeten. We geven ’t slachtoffer een naam, een gezicht, een familie en een verhaal. We geven de doden een leven waar we ons mee kunnen identificeren. Als je als leek ons journaal zou bekijken zou je bijna denken dat onze onschuldige verslaggevers de enige zijn die omkomen.
De ironie is wel, dat een oorlogsverslaggever naar een oorlogsgebied afreist, niet om te helpen, maar om het leed vast te leggen en te delen met de wereld. Je zou kunnen stellen dat, nu ze op deze gruwelijke manier sterven, ze daar alsnog in slagen.
Wat zou nu een aanleiding kunnen zijn om iemands hoofd te amputeren? Of wat het gevolg?
Tijdens de oorlog tegen Irak (jeweetwel; terreurbeweging Al Qaida moest worden aangepakt. Kopstuk Bin Laden hielt zich schuil in Afghanistan, dus vielen we Irak binnen op zoek naar massavernietigingswapens) werden de stilframes uit de onthoofdingvideo bijna de poster van deze oorlog, waarop duidelijk werd wie het kwaad was. De haatzaaiende filmpjes, waarin beelden van Al Qaida-leden in training werden afgewisseld met een indoctrinerende, negatieve, selectieve weergaven van het westen, schokte ons evenzeer.
Maar momenteel zijn wij zelf bezig met een reclamecampagne en de eerste paar onthoofdingen staan erop. Ook wij voeren een publicitaire oorlog. Juist door het breed uitmeten van onthoofdingen, het geven van een naam en een verhaal aan het slachtoffer, laten we de kijker partij kiezen.
IS en al haar vertakkingen worden gezien als het nieuwste kwaad. Beesten zijn het! (En met beesten afslachten hebben wij karnivoren nou eenmaal minder moeite.) Onze selectieve weergave van de tegenpartij is weliswaar in HD, maar zijn ze zo anders als de propagandistische anti-westen filmpjes van terreurbewegingen?
Via het lang doodgezwegen, maar veel te levensvatbare ‘Wikileaks’ kwamen er richting het einde van de Irakoorlog beelden naar buiten die de andere kant lieten zien. De kant waarin Amerikaanse soldaten niet alleen de dupe waren van al het bizarre geweld, maar net zo goed de plegers.
We herinneren ons allemaal nog de bekende vuilniszak-photoshoot. Niet veel later verscheen er een filmpje, waarin een helikopterpiloot bijna opgewonden de voice-over verzorgde, terwijl hij 3 onbekende en bovenal onbevestigde bedreigingen verraste met een kogelreeks waar geen kakkerlak tegen opgewassen was.
En natuurlijk de klassieker “he’s fucking faking he’s dead!”. Waarin een man zich voor dood houdt onder de lichamen van zijn vrouw en kinderen, maar een Amerikaanse soldaat hem ‘betrapt’ op zijn leven en zijn angst en overlevingsdrang verruilt met lood. Natuurlijk kan hier iets gezegd worden over ‘actie-reactie’ en dan kom je al snel op de wie-begon-kip-of-het-ei discussie. Feit is wel dat zowel kip als het ei nodeloos sterven.
De beelden van ‘ons’ geweld zorgden voor perspectief. Ineens werd zichtbaar dat ‘wijzelf’ ook geen lieverdjes zijn en niet iedere Irakees even slecht is. Daarna rees de terechte vraag of het dan wel zo goed was, dat we daar het, met bermbommen bezaaide, landschap in zijn gewandeld? Dat geboden perspectief zorgde er ook voor dat we zagen welke selectie een redactie ons had voorgeschoteld van de werkelijkheid en deze zou eens te meer als ‘sturend’ kunnen worden omschreven.
Jajaaa…. Een oorlog kent geen winnaars, alleen maar verliezers… Een redactie kent in elk geval meer details dan de kijker.
Omdat net als velen ook mijn broer en ik lijden aan het syndroom van download heeft de ‘Hollywood’ plaats moeten maken voor een Lidl (een heel ander soort Faces Of Death). Het faillissement van de vrijdagavond romantiek. Maar datzelfde syndroom van download heeft ons verder doen laten kijken dan menig nieuwsredactie toelaat. Als men tegenwoordig wat vindt, kan men er alles bij vinden wat dat bevestigt.
