“Ga je naar de vijand, Ton?” In juni 2000 krijg ik het fraaie aanbod om eindredacteur te worden bij het RTL Nieuws. Vlak daarvoor werk ik onder andere voor de NCRV en de AVRO. Toen mijn collega’s van de publieke omroep lucht kregen van mijn nieuwe stap richting de “commerciëlen”, was het hek van de dam. Je creatieve ziel verkopen aan de vijand, heette dat toen in journalistieke kringen.
Dat onnozele en wereldvreemde imago van het RTL Nieuws kwam vooral uit de mond van kleinburgerlijke personeelschefjes, die wegkwijnden achter hun broodje kroket in de kantine van NCRV. Wachtend op hun pensioen bij PNO, dé garantie op een heerlijke, onbekommerde oude dag.
Niet dat alles beter was bij RTL. Dat bleek later toen ik na vier jaar een aanvaring kreeg en via een rechtszaak het pand verliet, ondanks de support van Rick Nieman en Conny Mus. Eén van de weinige keren dat ik ben uitgegleden over een bananenschil in Hilversum, die een farizeeër van een collega voor me had neergelegd. U ziet het, de bananenschil is dus van alle omroepen.
Ook bij RTL zaten omroepbaasjes, maar op de een of andere manier vegeteerden ze minder dan bij de publieken. Je kon duidelijk merken dat er geld verdiend moest worden en dat daar niet het schip met eurootjes voorbij kwam varen, met aan het roer een gulle mediaminister. Dus ook als er inhoudelijke beslissingen genomen moesten worden over het vertrek van verslaggevers naar de brandhaarden in de wereld, werd er buiten de zin van de missie ook altijd nauwlettend naar de centen gekeken. Bij de publieken gingen drie afzonderlijke verslaggevers voor hetzelfde item naar Kosovo voor zowel KRO, NCRV als AVRO. Drie achtergrondrubrieken met drie verschillende redacties en hoofdredacties. Mag dat verspilling heten? Maar o wee, als je daar iets over zegt.
Een ander groot misverstand in mijn omgeving was het idee dat het RTL Nieuws werd betaald door de adverteerders. Indirect natuurlijk wel, want uit de hele pot geld van RTL kwam ook het budget voor het nieuws, maar men dacht stellig dat de adverteerders het nieuws ook mede bepaalden. “Dat is toch dat nieuws met die commercials tussendoor?”, hoorde ik vaak in de kroeg. “Daar klopt natuurlijk niks van, want dat is gekleurd nieuws.” En weer moest ik dus uitleggen dat er slechts één break was en wel vóór het weer. RTL Nieuws heeft gewoon een redactiestatuut net zoals het NOS Journaal en qua ethische afwegingen en journalistieke keuzes bestaat er geen enkel verschil tussen beide rubrieken. Dat misverstand moet ook maar eens de wereld uit.
Wat ik betreur is dat de vooringenomen kijker, die zweert bij de publieken en RTL als de pest vermijdt, het totale aanbod van de zender op één hoop gooit. Verbouwingsprogramma’s, scheidingshows, schuldsaneringsamusement, datingshows, hulp bij pesten, hulp bij het zoeken naar een woning, wedstrijdjes zingen en dansen, met alle respect, dat is NIET het RTL Nieuws.
De concurrentie met het NOS Journaal, door mij en mijn collega’s steevast “De Koninklijke” genoemd, was misschien wel het leukste en meest interessante aan mijn dagelijks werk als eindredacteur. Na mijn eigen bulletin om acht uur de beentjes op tafel en kijken waar ‘zij’ mee kwamen. Wat hadden zij gemist, wat hadden we beiden en waar waren wij vlotter, sprankelender en teasender.
Ik herinner me de deal tussen KLM en Air France, ‘onze’ scoop, die ‘zij’ een half uur later moesten melden met bronvermelding. Dat moet pijn doen. Dat wisten we voor honderd procent. Na het overlijden van prins Claus spoedde ik me in de auto naar de studio en belde ik mijn moeder met de vraag, wat er te zien was bij de NOS en bij ‘ons’.
“Bij jullie steeds hetzelfde beeld van een wapperende vlag met prins Claus erin, een soort foto (ze bedoelde een still) en bij de NOS zijn ze al volop aan het terugblikken.”
Op de redactie, waar we konden putten uit een van tevoren geproduceerde levensloop van de prins, bleek, dat de RVD het RTL Nieuws bewust later op de hoogte had gebracht van het overlijden van Claus. Het dak ging eraf en ik herinner me een briesende en tot de tanden bewapende Harm Taselaar, hoofdredacteur, die verhaal ging halen in Den Haag. Dus zelfs de RVD leed aan het vooroordeeltrauma en nam het RTL Nieuws een lange tijd niet serieus.
Met weemoed denk ik terug aan het maken van de jaaroverzichten, Nieuws aan tafel met Rick Nieman, de hechte vriendschap met Conny Mus, Israëlcorrespondent. De discussies met een opgewonden maar super gedreven Max Westerman, misschien wel de beste buitenlandcorrespondent ooit, zonder Erik Mouthaan ook maar iets tekort te willen doen. Het dagelijks sparren tijdens de middagvergadering, keuzes maken en de hoogtepunten. De dood van Fortuyn, 9/11, de ontdekking van Saddam Hoessein in een gat onder de grond, met als aanwijzing een ordinaire Mars-wikkel. Het omtrekken van zijn beelden in Baghdad. De items van Jaap van Deurzen, recht uit het hart en altijd goed te verteren voor een groot publiek.
RTL Nieuws heeft een terechte inhaalslag gemaakt en zit het NOS-Journaal nu, na vijfentwintig jaar, dagelijks op de hielen. Na een kwart eeuw is het een volwaardige nieuwsrubriek, waar nog te vaak met argusogen naar wordt gekeken.
