De Friese schaatser Jeen van den Berg is overleden. Naast de Elfstedentocht van 1954 won hij ruim duizend andere wedstrijden. Van den Berg dook namelijk overal op, blijkt uit een reconstructie van de schaatswinter van 1956.
In die winter gebeurde namelijk alles wat ertoe doet op schaatsgebied. De liefhebbers kregen geen tijd om de laatste indrukken te verwerken, want binnen één maand waren er Olympische Winterspelen, de Elfstedentocht en tientallen schaatswedstrijden door heel Nederland. Dat was heel bijzonder, want in die tijd had Nederland nog geen kunstbanen, zodat er alleen maar gereden kon worden als er een strenge winter was.
De echte liefhebber dreunt de knetterende schaatswinters van de vorige eeuw daarom feilloos op alsof het een rijtje Duitse voorzetsels is: 1909, 1912, 1917, 1929, 1933, 1940, 1941, 1942…. Het zijn meteen de winters waarin de Elfstedentocht gereden werd als het hoogtepunt van het seizoen.
In dat rijtje horen ook 1954, 1956 en 1963 – allemaal Elfstedenwinters. Jeen van den Berg won in 1954 de Tocht der Tochten. Twee jaar later eindigde hij eerste achter de kopgroep van vijf, die werd gediskwalificeerd omdat ze hand in hand over de eindstreep gleden. Van den Berg had toen als winnaar aangewezen kunnen worden, maar dat wilde hij niet. En in 1963, de meest legendarische Elfstedentocht ooit, werd hij derde – volkomen sneeuwblind, maar begeleid door Jan Uitham.
Die winter van 1956 was formidabel voor Van den Berg met wedstrijden en toertochten door heel het land. Zo’n drie weken lang reed hij wedstrijden op Nederlands ijs – zowel van 500 meter lang als van 200 kilometer. In de maand voordat hij in Nederland in actie kwam, reed hij in Noorwegen en voor trainingen en wedstrijden. In Cortina d’Ampezzo, Italië, kwam hij uit op de Olympische Winterspelen.
Voor een prijzenrijder als Van den Berg waren dat de weken waarin er geïncasseerd kon worden. Er was tenslotte geen enkele zekerheid of er het volgende jaar wéér een ijswinter zou zijn en of hij dan wéér in eigen land kon rijden. Van den Berg kwam in die maanden daarom waarschijnlijk alleen even thuis als er in zijn auto geen ruimte meer was voor nóg meer prijzen. Even uitladen, en dan weer snel naar de volgende wedstrijd.
Deze schaatswinter van 1956 was de laatste, die alleen op natuurijs plaatsvond. Het volgende NK schaatsen was pas in 1962, op de Jaap Edenbaan, de kunstijsbaan in Amsterdam. Een half jaar geleden, op 3 februari, was Jeen van den Berg hoofdpersoon op een reünie van de nog levende Elfstedenrijders van 1954. Hij is 86 jaar geworden.
Alle wedstrijden van Jeen van den Berg van 1956 op een rij op Blendle – hier voor 28 cent.
Bron foto: Nationaal Archief
