Onlangs liet Sybrand Buma (CDA) weten dat hij, net als Joram van Klaveren (VNL), de dienstplicht een “ontzettend goed idee” vindt. Jongeren zouden zich langere tijd moeten inzetten voor de samenleving want dat zou de discipline ten goede komen. Dit voorstel kan direct worden neergesabeld, want dienstplicht past niet in een vrij land.
Dienstplicht houdt in dat iedere jongere een periode van zijn leven moet opofferen om zich dienstbaar te maken voor de samenleving. Het recht op zelfbeschikking komt tijdelijk te vervallen en jongeren worden verplicht om bepaalde werkzaamheden te doen. Het onderliggende principe van de dienstplicht is dat het individu eigendom is van de staat en dat rechten slechts privileges zijn die de staat te allen tijde kan intrekken. Iedereen die voor vrijheid pleit te zijn dient de dienstplicht op basis van dit onderliggende principe te bestrijden omdat het een onnodige schending is van de rechten van het individu.
In een interview in de Telegraaf sprak Buma over een gevoel van entitlement. Dit gevoel houdt in dat men denkt recht te hebben op allerlei zaken maar vergeet dat uit ook rechten ook plichten voortvloeien. Maar dat gevoel van entitlement is echt niet alleen beperkt tot jongeren. Ook onder de ouderen komt dit voor, de protesten tegen het verhogen van de AOW leeftijd zijn daar een goed voorbeeld van. Jongeren verwerven dit gevoel omdat zij dit met de paplepel krijgen ingegoten. Wanneer ouderen zich afvragen wiens schuld dit is, is een blik in de spiegel voldoende. Het zou Buma sieren dit te benadrukken. We moeten niet vergeten dat jongeren nooit deel hebben genomen aan het democratische proces. Zij hebben geen schuld aan de arrangementen die zij nu krijgen aangeboden. Daarnaast zullen jongeren na hun afstuderen meer dan 50 procent van hun loon verplicht moeten afstaan. Aan gedwongen dienstbaarheid is in onze samenleving geen gebrek.
Het beoogde doel van de dienstplicht is het bevorderen van discipline, normen en waarden. Maar wat is dan discipline? Wat zijn precies de normen en waarden die overheid dient te bevorderen? Sinds wanneer is het een taak van de overheid om zich daarmee bezig te houden? Volgens het CDA is dat toch een taak van het gezin? Waarom maatschappelijke dienstplicht zo effectief zou zijn in het bevorderen van discipline blijft volstrekt onduidelijk. Het lijkt volkomen uit de lucht gegrepen.
De uitspraken van Buma lijken vooral weerklank te vinden bij conservatieve Nederlanders. Maar er zijn geen objectieve maatstaven waarmee kan worden getoetst dat de jeugd van tegenwoordig ‘minder discipline heeft dan vroeger’. Ook is het onmogelijk te toetsen in welke mate de dienstplicht bijdraagt aan de discipline van de jeugd. Het lijkt dat Buma’s uitspraken vooral het onderbuikgevoel van veel Nederlanders aanspreekt.
Het invoeren van een (maatschappelijke) dienstplicht is economisch gezien erg onverstandig. Zo zullen afgestudeerden werkzaamheden moeten verrichten waarin zij niet, of minder, competent zijn, en kost het Nederland dus geld. Talent dat zo snel mogelijk naar de werkvloer moet, omdat Nederland daar wél behoefte aan heeft, zal moeten wachten totdat die periode van moderne slavernij voorbij is. De dienstplicht leidt dus tot een netto welvaartsverlies. Daarnaast zullen medewerkers in sectoren waar een grote instroom van dienstplichtjongeren zich voordoet uit de markt worden geprijsd of genoegen moeten nemen met lagere lonen.
De (maatschappelijke) dienstplicht is een erg slecht idee. Er zijn teveel terechte morele en economische bezwaren tegen de dienstplicht. Tevens is het volstrekt onbewezen dat de jeugd geen discipline heeft en dat een dienstplicht daar iets aan kan bijdragen.
De uitspraken van de voormannen van het CDA en VNL lijken dan ook op niets meer gestoeld dan simpel populisme.
