Cambuur Leeuwarden staat op derde plaats in de Eredivisie en speelt zondag tegen aartsrivaal SC Heerenveen. In de aanloop naar de kraker is er wat meer media-aandacht, maar verder doet de club uit Leeuwarden hetzelfde als altijd: hard trainen en normaal doen. Trainer Henk de Jong is vooral blij dat hij weer oranje gelukskoeken kan serveren in de bus.
Haha! Nu krijgt de trainer zelf een boete! Henk de Jong stiefelt veertig seconden te laat de eetruimte binnen en dat kost hem dus vijf euro. De selectie knaagt op een broodje en kijkt op een scherm de wedstrijd tegen FC Dordrecht terug. De Geelblauwe brigade zit te grinniken om een gemiste kans van middenvelder Albert Rúsnak, maar de Nigeriaanse sterspeler Ogbeche is ook alert op de trainer die nu binnentreedt. Te laat, sir!
“Oké”, zegt De Jong betrapt maar met een glimlach die bewondering koestert voor de wedstrijdmentaliteit van de Afrikaanse spits. “Is leuk toch? Die rotjongens. Ik vind ze allemaal zo lief. Je moet er wat van maken hè”, zegt de meest knuffelbare oefenmeester van de Eredivisie.
‘Is leuk toch? Die rotjongens. Ik vind ze allemaal zo lief. Je moet er wat van maken hè’
Henk de Jong is de held van Leeuwarden en duidelijk anders dan de meeste andere trainers, die met kladblokken en een doodgraversgezicht langs de lijn staan. Wie een dag met deze Fries meeloopt wordt geconfronteerd met een man die zo verkwikkend normaal is dat Frank de Boer en Frans Bauer daarbij vervagen tot dwaze excentriekelingen. “Henk de Jong is Henk de Jong”, zegt Henk de Jong over zichzelf.
Henk de Jong speelt aanstaande zondag met Cambuur tegen Heerenveen. Die wedstrijd is het Ajax-Feyenoord van Friesland, maar dan maal honderd. Niet voor Henk de Jong. Bij de entree van het Cambuurstadion mag dan een grote actiefoto hangen van het moment waarop Jody Lukoki vorig seizoen de 3-0 tegen de eeuwige rivaal binnen snelde, De Jong doet deze week niets anders dan normaal. “We hebben onze tactiek. Snel druk zetten en niet opbouwen vanaf de vleugels. Daar zijn we succesvol mee en dat gaan we weer doen”, zegt hij met zichtbaar plezier. En dan volgt een volzin die je – met alle respect voor de grote nummer 14 – met recht Cruijffiaans mag noemen: “Ik heb een hekel aan verliezen, maar ik ben er niet bang voor.”
Bij de entree van het Cambuurstadion hangt een grote actiefoto van het moment waarop Jody Lukoki vorig seizoen de 3-0 tegen de eeuwige rivaal binnen snelde.
Henk de Jong speelde ooit bij SC Heerenveen, was er assistent-trainer en vertrok met onmin, maar enige vorm van wraakzucht ontbreekt in de voorbeschouwing. In Heerenveen treft hij tegenover zich Dwight Lodeweges, die het lef had om van Cambuur naar de aartsvijand Dertig Kilometer Verderop over te stappen.
Lodeweges kreeg doodsbedreigingen vanuit Leeuwarden na zijn overstap. De Jong keurt zulke zaken af, maar zou zelf anders handelen. De Jong, die nog op sms-niveau is met zijn voormalige chef: “Ik zal nooit direct naar Heerenveen vertrekken. Ik weet hoe gevoelig dat hier ligt en heb respect voor onze supporters”, zegt De Jong. “Dwight is geen Fries en heeft een andere binding met deze club dan ik. Voor hem was het een stap hogerop.”
‘Ik zal nooit direct naar Heerenveen vertrekken. Ik weet hoe gevoelig dat hier ligt en heb respect voor onze supporters’
Als zijn oprechte belofte om niet over te lopen achteraf toch bluf blijkt te zijn, dan is De Jong de beste acteur ter wereld. Wie hem volgt tijdens de training ziet een man die zijn spelers graag een schouderklopje geeft, of een beetje pest. Linksback Lucas Bijker lijkt gisteravond dingen hebben te gedaan die nu een zekere sloomheid veroorzaken en De Jong valt de afwezigheid van de lakse verdediger meteen op. “Scherper, Lukas. Sneller denken.”
De Jong staat met een fluit in zijn mond naast het veld en ziet zijn spits Ogbeche verdediger Reijnen een lastige ochtend bezorgen. Vanuit alle hoeken en standen streept de Nigeriaanse international de ballen achter doelman Nienhuis, die door de trainer veelvoudig wordt geroemd vanwege zijn inzet en passie. Het was diezelfde Nienhuis die Sander van der Streek aan zijn trainer tipte voor meer speelminuten. “Hij brengt de meeste energie in het team”, aldus de doelman die de mannen voor hem op commandotoon op hun plek dirigeert.
De Jong laat zoveel mogelijk van de training over aan zijn assistenten.
De Jong observeert en ziet alles. Het liefst doet De Jong nog mee aan de ‘rondootjes’ of afwerkvormen, maar hij is eerste man en moet zich een beetje waardig gedragen tegenwoordig. “Het allerleukste vind ik als ze elf tegen elf spelen en ik moet fluiten.”
“Dat deed ik al bij FC Groningen en daar had je Paul Matthijs en Luis Suárez. Wat een mannetjes waren dat. Suárez ging toen al steeds liggen. Die moest je wisselen om hem tegen zichzelf in bescherming te nemen. Die wilde de scheids soms aanvliegen. En Matthijs, oh die kon zeuren. Dan gaf ik een vrije trap en werd’ie woedend. Maar als ik dan langsliep kneep hij in mijn kont en gaf-ie me een knipoog. Dan weet je: ik zat goed.”
Maar hij blundert ook wel eens hoor. “Dan geef ik mijn fouten toe. Niet elke week hè, maar een paar keer per jaar. ‘Jongens, dat heeft de trainer niet slim gedaan’, zeg ik dan. Moet je die koppies dan zien.”
Vandaag traint De Jong op gras op het veld van het naastgelegen VV Leeuwarden om zijn team beter voor te bereiden op de confrontatie met de klassieke grasclub Heerenveen.
‘Dan geef ik mijn fouten toe. Niet elke week hè, maar een paar keer per jaar. ‘Jongens, dat heeft de trainer niet slim gedaan’, zeg ik dan. Moet je die koppies dan zien’
De trainer heeft ondertussen veel oog voor de herfstvakantievierende fans. Hij loopt op een man af en begroet hem alsof niet hij – Henk de Jong, held in Leeuwarden- maar deze kalende fan zondag bepaalt hoe de uitslag zal zijn. Als een jarig jongetje op de foto wil met Daniel de Ridder, roept De Jong het hele elftal bijeen voor de verjaardagsplaat. Als de trainer verderop nog een jongetje ziet staan, wendt hij dit ventje ook. Hup, hij ook op de plaat!
De enige afwijking in de voorbereiding tegen Heerenveen zal de laatste peptalksessie zijn, biecht De Jong op. Een andere voorbereidingstraditie wordt zondag ook weer in ere hersteld. In de bus worden traditionele Oranje koeken geserveerd van bakker Tjoelker uit Drachten. De bakker en boezemvriend van De Jong, werd geraadpleegd toen Cambuur twee jaar geleden in de strijd om promotie nog een serie lastige uitwedstrijden had staan.
Boezemvriend Gosse Tjoelker levert zondag voor het eerst sinds de brand weer gelukskoeken voor de uitwedstrijd.
De Jong vroeg grappenderwijs aan Tjoelker of hij misschien een deegig wondermiddel kon bakken om de voetbaldepressie uit te drijven. “Na het oranjekoekmoment wonnen we vijf keer op rij.” De met vele prijzen bekroonde bakkerszaak brandde recent af en was even buiten gebruik, maar zondag zijn de overwinningskoeken weer beschikbaar. Ja, zelfs de kurknuchtere De Jong is een bijgelovig mens.
Zo staat zijn auto steevast op dezelfde plaats bij het stadion en draait hij op weg naar het stadion André Hazes -“‘Waarom’ vind ik een mooi nummer” – of iets van de Drentse volkszanger Jannes. Terwijl zijn auto dienst doet als een galmende karaokebar is, baant De Jong zich een weg naar het winkelcentrum, waar het stadion ligt opgeborgen tussen de Action, Aldi en C1000.
De ervaren Daniel de Ridder, die overkwam van RKC Waalwijk en ook bij de Friese rivaal speelde, roemt De Jong vanwege zijn sociale talent en tactisch vernuft. “Je hebt trainers die in systemen denken en je hebt meer de hand-op-de-schouder trainers. Henk de Jong heeft het allebei.”
De spelers tillen gezamenlijk een doel het trainingsveld op.
De Ridder, een voetbalkosmopoliet die lang in Spanje en Engeland speelde, voelt zich thuis in Leeuwarden. “De mentaliteit is anders dan in Heerenveen. Je merkt dat Leeuwarden een stadje is. De mensen zijn hier bovendien gekker en fanatieker in hun fanzijn.”
‘Je hebt trainers die in systemen denken en je hebt meer de hand-op-de-schouder trainers. Henk de Jong heeft het allebei’
De metgezel van Tatum Dagelet is de meest gelouterde speler, maar sjouwt ook het doel het trainingsveld op met de jonkies. Het getik van de ijzeren noppen staat symbool voor de strijd die zondag geleverd moet gaan worden. Diva-achtige grootverdieners komen er niet in bij de Friese voetbalvereniging. Het maximale salaris van de spelers bedraagt 120.000 euro, legt De Jong uit, ruim acht keer minder dan het maximale gage van een Ajaxtopper. “Sommigen verdienen 40.000 euro op jaarbasis. Meer hebben we ook niet.”
De trainer, zelf net 50, is content met zijn verdiensten. Hij heeft sinds kort zelfs een manager die zijn geldzaken behartigt en hem tevens helpt met de randzaken, zoals het lezingencircuit. “Ik moet een beetje aan de toekomst denken. Vroeger kreeg ik een fles Berenburg in de handen gedrukt en gingen anderen er met de enveloppe met inhoud vandoor. Die tijden zijn voorbij.”
Ooit won hij eens 100.000 gulden in een loterij, maar dat geld was er sneller door dan het gestort was. De Jong kocht een aantal vette bolides en trouwde met zijn Diana. “Je moet ook leren wat het is om dankbaar te zijn en weinig te hebben”, waarschuwt hij. “Ik ben grootgebracht met normen en waarden. Ik kan me rot ergeren als spelers niet netjes ‘goedemorgen’ zeggen of supporters negeren. Dan schiet ik uit mijn slof. Ik kom uit de buurt van Harkema. We zijn ‘kort voor de kop’, we zeggen wat we vinden.”
‘Ik moet een beetje aan de toekomst denken. Vroeger kreeg ik een fles Berenburg in de handen gedrukt en gingen anderen er met de enveloppe met inhoud vandoor. Die tijden zijn voorbij’
“Voetbal is entertainment. Je moet iedereen erbij betrekken. De spelers, de mensen bij de club, het team, maar ook de supporters.” De allerlaatste training voor de Friese voetbalkraker traint hij in het stadion op kunstgras voor de fans. Maar hij wilde toch juist op gras trainen voor een optimale voorbereiding? “Het is herfstvakantie. Dat is leuk voor de mensen, toch? Er komen een paar duizend man, dan moet je even een concessie doen.”
De Jong buigt voorover. “Soms moet je de jongens ook een beetje waarschuwen en ben ik als een vaderfiguur.” Hij noemt de naam van een speler die onlangs met een meisje uit een nabijgelegen Fries dorp “de koffer indook”. De Jong heeft zo zijn netwerk en dus kwam de vrijpartij de trainer ten gehore. “Zorg ervoor dat je iets gebruikt”, adviseerde hij de speler ten overstaan van de voltallige spelersgroep.
De Jong moet gaan. De volgende persvertegenwoordiger zit klaar. Na een lange ochtend vol hartelijkheden en vrolijke gezichten klinkt hij ineens heel serieus bij het opstaan: “Trainers staan natuurlijk ook onder druk. Wat Van Basten is overkomen, is geen exces. Ik praat soms met teamontwikkelaar René Felen over hoe ik zaken moet aanpakken. Maar ik zal het niet snel met mijn omgeving delen. Mijn vrouw zal ik er niet mee lastig vallen als we hebben verloren.” Hij geeft een hand en slaat op schouders: “De stress van trainers is een taboe. Ik vind het erg knap wat Van Basten heeft gedaan. De stressfactor speelt een grote rol in het leven van trainers, ik denk dat ruim zestig procent er last van heeft.”
‘De stressfactor speelt een grote rol in het leven van trainers, ik denk dat ruim zestig procent er last van heeft’
Ondertussen staat Ogbeche weer triomfantelijk te zwaaien. De Jong heeft verkeerd schoeisel aan, weer een boete voor de trainer! De speler, die in zijn jonge jaren bij Paris-Saint Germain nog speelde met Ronaldinho, ruimt ondertussen de lunchtafel af.
De Jong pareert ook deze nederlaag met een vette smile. “Al dat boetegeld wordt in de drankpot gestopt. Deze wordt omgekeerd op ons jaarlijkse uitje naar Spanje. Dan gaan ze los, de spelers. Dan moeten ze los. Dan zeg ik ook: ‘Jongens, niet te vroeg naar huis, daar is niks aan’. Maar de volgende ochtend hebben we s’ ochtends om half acht een looptraining”, zegt hij met een triomfantelijke knipoog. “En daarna doen we wat extra kopspelletjes.”
