Terwijl de Nederlandse regering al decennialang rondjes van de zaak geeft met de gelden van de aardgasbel in Slochteren, waren de Noren iets verstandiger bezig. De olie- en gasverdiensten werden keurig op de Zilvervloot-rekening geparkeerd. Alleen met de rente doen ze daar in het Rijke Noorden leuke dingen voor de mensen.
Pioneer speelt zich af aan het begin van de Noorse olie-boom begin jaren tachtig en plaatst dit welvaartsprookje in een duister daglicht. Petter (een geweldige Aksel Hennie, klaar voor Hollywood) en Knut zijn twee duikers die op grote diepte, 500 meter onder het zeeoppervlak, werken aan de boorinstallatie en de pijpleidingen. Wanneer bij de eerste duik er iets vreselijks mis gaat in de duikklok en Knut overlijdt, vermoedt Petter dat er opzet in het spel is.
De claustrofobische en zweterige scènes in de drukcabine maken van Pioneer al een aardige nagelbijter. Regisseur Erik Skjoldbjaerg maakte in de jaren negentig al eens Insomnia, een vervreemdende thriller die het hele Nordic Noir-genre op de kaart zette. Diezelfde vervreemding stopt Skjoldbjaerg ook in Pioneer, inclusief ontregelende deuntjes van het Franse electropopduo Air. Inderdaad, very eighties.
Petter denkt dat hij en zijn broer het slachtoffer zijn van een politiek complot – iets met een Amerikaanse energiemaatschappij – en bindt de strijd aan met de Yanks. Dat riekt nog naar een Scandinavisch thriller-abc’tje. Die verdomde kapitalisten ook altijd maar weer. Het sterke punt van Pioneer is dat Petter nou niet bepaald een betrouwbare verteller is. Lijdt hij aan wanen, veroorzaakt door een verkeerd gasmengsel in de duikklok, of is hij paranoia geworden door de dood van zijn broer?
Het verhaal is ook nog eens waar gebeurd. Dat maakt het des te knapper dat Skjoldbjaerg deze biopic naar surrealistische hoogtes, pardon, dieptes weet te stuwen. Naar verluidt zit er een remake in, eh, de pijpleiding en staat George Clooney klaar om ook een duik in het diepe te nemen. Waarschijnlijk met een strakke Speedo en een dampende Nespresso in de hand. Die verdomde Amerikanen ook altijd maar weer.
Dvd/vod: Pioneer. Regie: Erik Skjoldbjaerg. Met: Aksel Hennie, Wes Bentley.
