Hij zei het toch echt. Mark Rutte beloofde de nabestaanden een dag na de ramp met de MH17 dat ‘de onderste steen boven zou komen’. Waar is de belofte van Rutte gebleven? Het wachten was op het eerste boek over de ramp. Dat boek is er nu: ‘MH17: de doofpotdeal’ van Joost Niemöller. Vandaag werd het gepresenteerd in perscentrum Nieuwspoort. De aandacht viel tegen. Powned was nadrukkelijk aanwezig, er waren een aantal fotografen en ondergetekende schoof ook aan. Maar zelfs in Den Haag lijkt MH17 steeds minder mensen te kunnen boeien.
Niemöller geeft zelf de verklaring: bij MH17 leiden velen aan een tunnelvisie. Velen ‘weten’ dat de Oekraïense separatisten erachter zaten met een raket vanaf de grond. Maar er blijft volgens Niemöller een tweede optie: een straaljager schoot het vliegtuig uit de lucht. Als dat zo is, kunnen de separatisten het niet geweest zijn: zij hebben geen straaljagers.
Dat kan duiden op betrokkenheid van de Oekraïne, maar volgens Niemöller zullen we daar niet snel achterkomen omdat Nederland een deal met de Oekraïne heeft gesloten over het onderzoek.
Niemöller stelt dat nog veel onduidelijk is, maar dat het idee dat de separatisten de schuldigen zijn voorbarig is. Er zijn veel gegevens die niet in dit plaatje passen. Een punt is bijvoorbeeld dat wel steeds wordt gezegd dat de ramp veroorzaakt zou zijn door een raket, maar dat nooit wordt uitgelegd waarop die uitspraak is gebaseerd.
Het kabinet heeft afgelopen nacht inmiddels toegegeven dat het OM de Amerikaanse foto’s waaruit zou blijken dat een raket MH17 neerschoot, nooit heeft gezien. Dit is echter wel een belangrijke reden voor de aanname dat de separatisten achter de aanslag zitten.
Niemöller reikt het boek uit aan Pieter Omtzigt (CDA) en Harry van Bommel (SP). Zij herhalen nog eens dat er inderdaad veel onduidelijk is en dat allerlei Kamervragen niet naar volle tevredenheid worden beantwoord. Aan uitspraken hoe het wel zit, wagen ze zich niet. Niemöller zegt stellig dat de toedracht onhelder is en dat de wijdverbreide visie over de oorzaak onzeker is.
Niemöller is een controversiële figuur en dus worden zijn woorden door velen niet geloofd. Dat is een prachtige manier om de door Niemöller gewraakte tunnelvisie in stand te houden. Het lijkt vooralsnog nuttiger dit boek te lezen en met bewijs te komen waarom Niemöllers twijfels onterecht zijn.
Als men te lui is voor die exercitie, weten we wel hoe het verhaal met MH17 afloopt: de vliegramp wordt onderdeel van een lange rij gebeurtenissen waar altijd alternatieve interpretaties van bleven bestaan en waarbij ‘de onderste steen’ nooit boven kwam.
