De Amerikaanse kiezer gaat komende dinsdag naar de stembus. Wie de berichtgeving van media nu vergelijkt met de massale aandacht voor de presidentsverkiezingen van twee jaar geleden, zou denken dat de uitslag dit jaar irrelevant is. Toch staat er veel op het spel. Als de huidige peilingen werkelijkheid worden, is de ‘leider van de vrije wereld’ straks vleugellam in een tijd dat de wereld in brand lijkt te staan.
Elke twee jaar moeten alle 435 leden van het Huis van Afgevaardigden (de Amerikaanse Tweede Kamer) en ongeveer een derde van de 100 senatoren (de Amerikaanse Eerste Kamerleden worden gekozen voor een termijn van zes jaar) strijden om hun zetel te behouden. Dat betekent dat fundamentele veranderingen in het Congres, de beide kamers gezamenlijk, komende dinsdag mogelijk zijn.
In het Huis van Afgevaardigden hebben de Republikeinen op dit moment een meerderheid met 234 zetels. Hoewel er best wel wat verschuivingen zullen zijn, is het nagenoeg ondenkbaar dat de Republikeinen de meerderheid zullen verliezen; de meeste kiesdistricten die twee jaar geleden een Republikein kozen, zijn als gevolg van de districtsindelingen een zekerheidje voor die partij.
Wat overblijft is de verkiezing voor de Senaat. Aangezien maar 36 van de 100 zetels nu beschikbaar komen, zijn enorme verschuivingen daar niet mogelijk. Toch lijkt het er op dat de Democraten hun nipte meerderheid van 53 zetels gaan verliezen. Van de zetels die nu ter discussie staan, zijn er 21 in handen van de Democraten en vijftien van de Republikeinen. De Democraten hebben dus meer te verliezen. Van die 21 zetels zijn er elf ‘veilig’, zo blijkt uit de peilingen. Drie zetels (Montana, South Dakota en West Virginia) gaan zo goed als zeker naar de Republikeinen, wat betekent dat er zeven zetels serieus er discussie staan. Ter vergelijking: bij de Republikeinen staan er maar drie zetels serieus ter discussie.
Nate Silver, de politiek wiskundige van FiveThirtyEight.com, houdt een voorspelling bij per staat, op basis van gewogen gemiddelden van alle peilingen. Daarbij hanteert hij een inmiddels ruim beproefde methodiek om de betrouwbaarheid van elke peiling te wegen op basis van onderzoeksmethoden en politieke kleur van het onderzoeksbureau. Zijn voorspelling, die breed geaccepteerd wordt als één van de besten in Amerika, geeft de Republikeinen op dit moment een kans van 67,8 procent om de meerderheid in de Senaat van de Democraten over te nemen.
‘It ain’t over ’till the fat lady sings’, zeggen ze in Hollywood. Toch is de kans dat de Democraten een gevoelige nederlaag gaan leiden groot. Dat zou betekenen dat president Obama niet alleen in gevecht zal blijven met het Huis van Afgevaardigden, maar dat hij nu ook de Senaat tegenover zich zal krijgen. In dat geval geniet de president niet voldoende steun meer in het politieke orgaan dat gaat over alle verdragen die Amerika sluit en over alle personele benoemingen die de president wil doorvoeren. Bovendien is de Senaat juist op het gebied van buitenlands beleid en defensie het belangrijkste onderdeel van het Congres.
Zonder steun van de Senaat zal de president in grote mate vleugellam zijn als het gaat om defensie en buitenlandse zaken. Hoewel hij als Commander in Chief de eindverantwoordelijke blijft bij inzet van het leger, is het nagenoeg onmogelijk voor een president om zonder steun van de Senaat effectief op te treden op het geopolitieke toneel. In een tijd dat de halve wereld in brand lijkt te staan door geweld en ziekte, zou het zomaar zo kunnen zijn dat de machtigste man op aarde na dinsdag geen macht meer heeft.
