Het walhalla der parlementaire journalistiek is het vragenuurtje op dinsdagmiddag. Bij de zogeheten patatbalie verdringen journalisten, voorlichters en politici zich. Waarom eigenlijk? Het is een klein raadsel, want het debat in de Tweede Kamer trekt nauwelijks de aandacht. Eerst is er het vragenuurtje met overdreven en opgewonden vragen aan de regering, om te laten zien dat Tweede Kamerleden nieuwsberichten erg serieus nemen ook al leveren de vragen inhoudelijk niets op. Vervolgens vindt de ‘regeling van werkzaamheden’ plaats: een ritueel waarbij Kamerleden debatten aanvragen, eveneens naar aanleiding van nieuwsberichten.
Dit levert nauwelijks nieuws op. De meeste vragen worden door journalisten genegeerd en dat geldt ook voor de meeste debataanvragen, die bovendien meestal door de rest van de Kamer worden afgewezen. Dan volgen de stemmingen, maar ook die leveren nauwelijks journalistieke aandacht op. Het journalistieke nut van de stemmingen is vooral dat alle Kamerleden om die reden aanwezig zijn. Die kun je als parlementair journalist dan aanspreken.
Maar in de praktijk klopt dit eigenlijk ook niet. De meeste Kamerleden zijn journalistiek volstrekt oninteressant en gaat het alleen om de aanwezige fractievoorzitters. Zij hebben een onzichtbaar verbond gesloten met de journalisten die hier de meeste status hebben: de journalisten die in het bezit zijn van een microfoon en het liefst ook een camera. Er wordt veel geklaagd over Powned en GeenStijl, maar iedereen staat ze hier graag te woord.
De meeste journalisten hebben echter geen camera bij zich en moeten achteraan aansluiten. Zij zijn afluisterjournalisten: zij luisteren als politici voor de camera interviews geven en weten dus meteen wat er door politici gezegd wordt en mogelijk uitgezonden kan worden. Dit komt niet of nauwelijks in beeld, maar als schrijvend journalist kun je hier in feite reportages maken inclusief quotes zonder ooit iemand zelf een vraag te stellen. Collega’s doen dat immers al voor je.
Het aantal stemmingen in de Tweede Kamer is diezelfde middag immens, maar het aantal thema’s die volgens de (afluister)journalisten belangrijk zijn is zeer beperkt. Gisteren was een belangrijk thema dat de Raad van Europa heeft gezegd dat illegalen in Nederland voortaan opgevangen moeten worden. Direct meldt een journalist dat dit tot problemen in het kabinet zou kunnen leiden. De PvdA wil immers wat anders met illegalen dan de VVD.
Ik zeg: “die asielzoekers komen toch wel”. De journalist slaat er niet op aan. “Iedereen weet toch al dat PvdA en VVD hier verschillend over denken?” vraag ik. Ook nu een afwijzende reactie. Dan de meest fundamentele vraag: “Wil de burger dat weten, dat er misschien spanningen komen in het kabinet? Zelfs als het kabinet valt worden de meest gehate bezuinigingen toch niet teruggedraaid.” Ook hier heeft de journalist geen antwoord op. Ik probeer het bij zijn collega, maar weer komt er niets. Een voorlichter noemt me “cynisch”.
Wat kunnen we op dinsdagmiddag bij de patatbalie leren? Het relativeren van nieuwtjes is in Den Haag ongewenst, praten over de interesses van de burger eveneens. In plaats daarvan suggereren velen die hier rondlopen zojuist een enorme scoop te hebben gescoord waar ze je niets over kunnen vertellen want wat ze net vernomen hebben is “echt uniek”. Maar aangezien hier vooral veel afluisterjournalisten lopen, zullen verreweg de meeste ‘scoops’ zich supersnel verspreiden en is de kans op primeurs nihil.
De Haagse Grabbelton is een rubriek van notities, geruchten, observaties en onbewezen theorieën uit de Nationale Vergaderzaal. Maar u vindt hier ook de kruimels die de kolommen bijna niet haalden en hopelijk ook enkele krenten uit de Haagse Pap.
