Waarom zijn de Kamerleden Kuzu en Öztürk geen lid meer van de PvdA-fractie? Valt de PvdA iets te verwijten? Volgens Kuzu en Öztürk heeft de fractie hen weggestuurd. In een eigen verklaring zeggen ze dat ze monddood zijn gemaakt omdat ze in moesten stemmen met het integratiebeleid van Asscher, terwijl ze daar geen zin in hadden. Zij hoopten dat de PvdA een discussiepartij was, maar dat bleek niet zo te zijn. Eigenlijk zeggen ze: we konden er niks aan doen.
Volgens PvdA-Kamerleden zit het heel anders. Kuzu en Öztürk hebben op een breuk aangestuurd. Een Kamerlid heeft gezegd dat de twee bewust rotzooi aan het trappen waren en een ander meldt dat er veel werk is geleverd om de twee bij de fractie te houden, maar dat Kuzu en Öztürk daar geen zin in hadden. Wie heeft gelijk?
Dit soort verhalen zijn kenmerkend voor ongeveer al het politieke nieuws: politici draaien hun eigen versie van de werkelijkheid af: een PR-verhaal waar vaak door persvoorlichters en andere adviseurs vooraf uitgebreid over is nagedacht. Kuzu en Öztürk vertellen het verhaal van hun goede wil en de onwillige PvdA, de PvdA doet het omgekeerde.
De omgang met dit soort verhalen is al even kenmerkend: ze worden vaak anoniem verteld. De reconstructies van deze zaak zijn op basis van anonieme bronnen geschreven. Kuzu en Öztürk zijn gedwongen publiekelijk te vertellen wat hun positie zou zijn geweest, maar bij de PvdA-Kamerleden ligt dat anders. Er zijn 36 potentiële bronnen. Zij doen hun verhaal off-the-record: hun woorden worden wel opgeschreven maar we krijgen niet te horen wie wat gezegd heeft.
Geen journalist was bij de fractievergadering aanwezig en dus weet niemand uit eigen observatie wat er aan de hand is. Journalisten vergelijken hooguit de verhalen die verteld worden en als er overlap is tussen die verhalen ‘zal dat de waarheid wel zijn’.
Bij RTL Nieuws verscheen een bericht met de titel dat Kuzu en Öztürk zelf hebben aangestuurd op hun vertrek. Weet RTL Nieuws dat zeker? Nee dus, want anders zou de titel niet tussen aanhalingstekens staan. Het is de PR-versie van de PvdA. Alle reconstructies gaan in op wat Kuzu en Öztürk verkeerd doen, niet op wat de PvdA allemaal verkeerd doet. Dat zit namelijk niet in de PvdA-PR.
Sommige verhalen over de afsplitsing gaan na enige tijd een ander leven leiden: eerst was het nog een anonieme bron die meldde dat Ahmed Marcouch werd verrast met de uitspraak dat ‘Allah hem mocht straffen’. Later herhaalde Diederik Samsom die uitspraak voor de camera en zo kregen we voor het eerst een niet-anonieme bron. Maar voor de meeste ‘feiten’ over deze hele kwestie geldt dat niet.
Dat politici hun eigen PR-verhaal vertellen is niet te voorkomen. Maar als we weten wie die verhalen vertelt kunnen we ze in ieder geval kritisch bevragen. Dat gebeurt nu niet, of we kunnen het niet zien. De anonieme PvdA-bronnen zouden zonder anonimiteit in een lastige situatie terecht komen. Want als Kuzu en Öztürk zo geradicaliseerd en lastig waren en aanstuurden op een vertrek, wat is er dan allemaal voorgevallen? Wat heeft de PvdA-fractie van de twee geaccepteerd? De PvdA was voor hen gewaarschuwd. Op welk moment werden voor de PvdA grenzen overschreden?
Misschien liggen die grenzen wel heel ver. Misschien ook niet, maar we weten het niet. We kunnen de anonieme bronnen niet opbellen en het ze op camera vragen want dan houden ze de boot af. Ze vertellen alleen hun eigen PR. En de journalistiek vindt het prima. De uitkomst is positief voor de PvdA: de banden van Kuzu en Öztürk met Turkije zijn sowieso controversieel en dus zullen in ieder geval autochtonen hen niet snel vertrouwen. Maar of we de PvdA in dit geval kunnen vertrouwen is eveneens twijfelachtig.
Niet zo gek dus dat al die Kamerleden niet met naam en toenaam commentaar willen geven. Kritische vragen leiden hen het moeras in.
