Misschien klinken de volgende drie letters bekend in de oren: CSR. Mocht dat niet zo zijn, even een korte uitleg. CSR staat voor Corporate Social Responsibility en is niet alleen een ethisch vraagstuk, maar vooral een businessmodel. Volgens de Engelse Business Dictionary is de definitie van CSR het volgende: “A company’s sense of responsibility towards the community and environment (both ecological and social) in which it operates.
Eigenlijk komt het hier op neer, CSR is de ultieme manier voor een bedrijf om zich betrokken te tonen bij de maatschappij om zo een steentje bij te kunnen dragen. Milieu is hierbij het populairste onderwerp. Bedrijven hebben het over duurzaam ondernemen en investeren bijvoorbeeld in het behouden van het regenwoud, ontwikkeling van nieuwe technologieën en hier en daar investeren bedrijven in betere scholing voor de lokale bevolking. Dat CSR pas echt werkt als de levensstandaard en de kennis van de lokale bevolking omhoog gekrikt wordt (immers zijn ze dan pas minder afhankelijk van hun omgeving en kunnen ze aan milieu verbetering denken) is een ander verhaal, maar eigenlijk is CSR vooral een goede methode om het eigen blazoen een beetje op te schonen. Miljoenen liters ruwe olie uit de grond halen en de vervuiling die daar bij komt kijken is immers makkelijk vergeten door een paar hectare aan bomen te platen.
CSR is ook iets dat in de muziekbusiness langs komt. En nu de kerst dichterbij komt, kan niemand er meer omheen. Het is weer Band Aid-tijd. De ultieme muzikale CSR-machine draait weer op volle toeren. Want wat moeten we trots zijn hé, al die grote sterren die de tijd nemen om wat te doen voor die arme zieke mensen in Afrika. En wat bijzonder hé, dat de opbrengsten van het liedje naar die arme zieke stakkers in Afrika gaan. Dat zie je tenslotte nog maar weinig. En wist je trouwens al dat Bono mee doet? Je zou het niet verwachten, maar hij staat er gewoon. Dit moet ongeveer het gesprek zijn geweest bij huiskamers waar Boulevard en Shownieuws het testbeeld zijn. Dat Band Aid iets anders in elkaar zit, is iets dat veel mensen niet weten. Of in ieder geval, niet willen weten.
Band Aid is niet alleen een goed doel, maar ook een uitermate succesvol businessmodel. Op het eerste gezicht zou je denken van niet, want de opbrengsten gaan immers naar de ebolapatiënten in Afrika toch? Nou niet helemaal, ja de opbrengsten van de verkoop van het liedje gaan richting het continent, maar de publishing en alle andere rechten blijven in handen van Bob Geldof, Midge Ure en Paul Epworth. Kortom iedere keer dat het liedje onder een reclame, tijdens een voetbalwedstrijd of op de radio gebruikt wordt, rinkelt de kassa van de bovenstaande drie namen. En omdat iedereen natuurlijk bij wil dragen aan het bestrijden van ebola, lijkt het me verstandig om een fikse kluis te huren en bovendien is het een sublieme uiting van CSR. De ‘’inkomsten’’ gaan naar Afrika, waardoor het feit dat het echte geld in verschillende zakken verdwijnt subtiel verduisterd wordt.
Maar daar blijft het niet bij, ook de muzikanten profiteren van Band Aid. De twee dagen die nodig zijn om het liedje plus videoclip op te nemen staan niet tegenover de lovende kritieken en de CSR die daar uit voort komt. Niet alleen is de imagoboost fantastisch, maar vooral de associatie met Band Aid is goud waard. Tenslotte gaan mensen artiesten iets gunnen, dat zich uiteindelijk weer toont in de cd/ticket/merchandise verkoopcijfers die stijgen.
Dit jaar richt Band Aid zich dus op de ebolacrisis in Afrika, waardoor ik erg benieuwd ben hoe Afrika er volgens Geldof en zijn kornuiten er uit ziet. Ik citeer uit de tekst van het liedje: “Where a kiss of love can kill you and there’s death in every tear” en “There is no peace and joy in west Africa this Christmas”. Enge taal dus. Zou het werkelijk zo zijn? Ik denk dat het antwoord duidelijk is. Net zoals het feit dat de twee van de drie landen die het meest getroffen worden (Sierra Leone en Liberia) de laatste jaren een ongekende groei meemaken. Economisch gaat het voor de wind, sociaal minder.
En dit is precies waar het mis gaat met Band Aid. Alle miljoenen die ze ophalen gaan naar de getroffen gebieden, maar zolang de levenstandaard niet omhoog gaat en er niet geschoold wordt, is geen enkel geldbedrag genoeg. Hulp is nodig, maar zoals ik al eerder zei is CSR pas echt effectief als de lokale bevolking leert. En ik zie Bono geen les in sociale hygiëne geven.
