“Vanavond doen we iets HEEL RAARS in @Nieuwsuur”, kondigde NOS-journalist Jan dinsdag aan op Twitter. “We laten gewone moslims aan het woord. #integratiedebat.”
Inderdaad. Nieuwsuur deed gisteravond HEEL RAAR. De maandenlange zoektocht van Nieuwsuur naar het geluid van ‘gewone moslims’ eindigde namelijk in een van de centra van de Moslimbroederschap in Nederland, en werd voor een belangrijk deel gevuld door moslims die aan deze stroming zijn gelieerd.
In een (audio) toelichting op zijn documentaire vertelde Eikelboom dat hij tussen zijn vele reizen naar het Midden-Oosten door met talloze moslims had gesproken. Daarnaast had collega Milena Holdert ruimschoots de pols gevoeld van moslims in de Nederlandse samenleving.
Het merkwaardige was dat de langdurige en breed opgezette speurtocht zich in de uitzending vernauwde tot De Middenweg in Rotterdam. Eikelboom omschreef dit centrum als “een poldermoskee waar alle groepen samenkomen.”
Meer achtergrond gaf hij niet. Eikelboom en Holdert wisten niet (of verzwegen) dat De Middenweg onderdeel is van de Moslimbroeders. De Middenweg is gevestigd in een voormalige kerk. Het initiatief tot de aankoop werd genomen door de stichting OntdekIslam van Jacob van der Blom, de voorzitter van het Landelijk Platform Nieuwe Moslims.
Van der Blom is voorzitter van de Blauwe Moskee in Amsterdam, en bestuurslid van Europe Trust Nederland, de vastgoedorganisatie van de Nederlandse Moslimbroeders, die met financiële steun vanuit Koeweit de Blauwe Moskee en een islamitisch centrum in Den Haag oprichtte. Volgens de Kamer van Koophandel is Europe Trust Nederland gevestigd op hetzelfde adres als De Middenweg.
Van der Blom bezocht onder meer een congres van de International Union of Muslim Scholars in Turkije, waar hij op de foto mocht met Yusuf al-Qaradawi, de spirituele leider van de Moslimbroeders. Hij was enige tijd bestuurslid van de Federatie van Islamitische Organisaties in Nederland (FION) – destijds de Nederlandse afdeling van de Moslimbroeders – en mede-organisator van een congres, waar de antisemitische ‘matseskenner’ Salah Sultan het woord mocht voeren.
Daarnaast is Van der Blom trustee van de Native European Muslims Association (NEMA), een op bekeerlingen gerichte afdeling van de Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE). De Europese Moslimbroederschap dus.
‘Geen gewone moskee, dat centrum De Middenweg. Heel raar dus dat Nieuwsuur geen enkele achtergrond gaf over deze moskee’
Sinds enige tijd heeft Van der Blom een kantoor in de Essalam Moskee in Rotterdam, en voert hij de titel ‘executive secretary’ of adjunct-directeur van het Essalam Islamitisch en Cultureel Centrum (EICC). Het wordt een beetje eentonig maar de vanuit Dubai gefinancierde Essalam is een moskee van de Moslimbroederschap.
Van der Blom haalde bekende Moslimbroeders als Jamal Badawi en Fadel Soliman naar islamkampen en bekeerlingendagen in Nederland. Hij is verder de man die omstreden predikers als Khalid Yasin en Haitham al-Haddad liet optreden in de Blauwe Moskee en De Middenweg.
Geen gewone moskee dus, dat centrum De Middenweg. HEEL RAAR dus dat Nieuwsuur geen enkele achtergrond gaf over deze moskee.
De “gewone moslims” in de reportage waren eveneens niet zo gewoon als Nieuwsuur suggereerde. Anne Dijk is als bekeerlinge actief bij het LPNM, en spreekt komende zondag in De Middenweg op de Zevende Nationale Bekeerlingendag, een evenement dat al vele jaren wordt georganiseerd met steun van de Moslimbroeders (zie de pdf bij een AIVD-overzicht uit 2011).
‘Wie een extremistische club als Hizb ut-Tahrir ‘conservatief’ noemt, doet niet aan journalistiek maar aan versluiering’
Bekeerlinge Asma Claassen geeft lezingen in de Blauwe Moskee en De Middenweg, en spreekt ook al op de Bekeerlingendag. Ali Houri dan, beter bekend als Broeder Alkhattab. Inderdaad, ook deze islampredikant uit de lichtere variant van het salafisme, tevens vaste gast in de Blauwe Moskee, De Middenweg en Essalam, spreekt zondag in De Middenweg. Eikelboom en Nieuwsuur vertelden niets over de ongewone achtergrond van de ‘gewone moslims’ in zomaar ‘een Rotterdamse moskee‘.
Mogelijk de enige ‘gewone moslim’ was geneeskundestudent Yahya Hussin, lid van een moslim studentenvereniging in Nijmegen.
Want verder was het vooral een rondgang langs de politieke islam. Nieuwsuur peilde namelijk ook de stemming onder ‘gewone moslims’ via een bezoek aan een congres van Hizb ut-Tahrir. Dat is een ‘conservatieve beweging‘ volgens de NOS. Het is maar wat je ‘conservatief’ noemt.
De Kennisbank van de AIVD denkt er in elk geval anders over:
“De internationale politiek-islamitische beweging Hizb ut-Tahrir (letterlijk: partij van de bevrijding) stelt dat de Koran en de islam een blauwdruk bieden voor een (alternatieve) vorm van staatsinrichting, die in essentie haaks staat op, en onverenigbaar is met, de democratie. Het uiteindelijke doel van Hizb ut-Tahrir is dan ook het op termijn vestigen van een islamitische kalifaatstaat, waarin de sharia van kracht is. Daarnaast bevat de ideologie van de internationale Hizb ut-Tahrir antiwesterse, antisemitische en anti-integratieve elementen.”
Wie een dergelijke extremistische club ‘conservatief’ noemt, doet niet aan journalistiek maar aan versluiering.
‘Het fenomeen ‘islamofobie’ betekent voor moslimbroeders niet alleen de PVV maar ook alle zakelijke kritiek op de politieke islam vanuit linkse of liberale hoek’
Het weglaten of versluieren van de achtergronden van bijna alle opgevoerde ‘gewone moslims’ is des te kwalijker omdat groeperingen als de Moslimbroeders en Hizb ut-Tahrir juist het in de Nieuwsuur-documentaire gevestigde beeld uitdragen en gebruiken in hun dawah, hun verkondiging van de islam.
Internationaal hameren Moslimbroeders op het fenomeen ‘islamofobie‘, waartoe ze niet alleen de rabiate oprispingen van Wilders en de PVV rekenen, maar ook alle zakelijke kritiek op de politieke islam vanuit linkse of liberale hoek.
Islamistische groepen als de Moslimbroederschap, het salafisme en Hizb ut-Tahrir koesteren maar al te graag het beeld dat de islam wereldwijd wordt aangevallen, ook in landen waar geen PVV of aanverwante partij bestaat om vaart te geven aan hun propaganda.
Relevant was het noemen van de politiek-religieuze achtergrond van de geïnterviewden en hun islamcentrum ook tegen de achtergrond van het debat over het polderjihadisme. Orthodoxe stromingen als het salafisme en de Moslimbroederschap werden jaren lang gezien als een nuttige buffer tegen extremisme. Een recent AIVD-rapport constateert dat hun weerstand tegen het jihadisme is afgenomen.
‘De argeloze tv-kijker moet wel juist worden geïnformeerd over de achtergrond van betrokkenen’
De vrees bestaat dat dergelijke radicale stromingen, die zelf overigens de Nederlandse deelname aan de Syrische jihad en de oprichting van de Islamitische Staat vierkant afwijzen, desondanks een kweekvijver kunnen vormen voor de polderjihad. Tegen die achtergrond was het benoemen van De Middenweg en de daaraan gelieerde ‘gewone moslims’ juist zeer relevant.
Mogen Moslimbroeders en andere islamisten dan niet aan het woord komen? Natuurlijk wel. Ze vormen hun eigen niche in het brede spectrum van de islam in Nederland. Maar de argeloze tv-kijker moet dan wel juist worden geïnformeerd over de achtergrond van betrokkenen.
Stel dat Nieuwsuur meer wil weten over de taalstrijd in België en wil gaan proeven wat er leeft onder ‘gewone Vlamingen’. Redacteuren lopen maanden rond in Vlaanderen, bezoeken café’s, winkelcentra, vergaderingen, kermissen en wielerkoersen. Aan het eind van de rit brengt Nieuwsuur zonder het te vermelden een bezoek aan het hoofdkantoor van het Vlaams Belang, spreekt er met vaste bezoekers en interviewt vervolgens ‘gewone Vlamingen’ als Filip Dewinter, Anke van Dermeersch en Sam van Rooy zonder erbij te zeggen dat ze een prominente rol pelen in Vlaams Belang.
Nieuwsuur zou een storm van kritiek over zich heen moeten krijgen. Ik vrees echter dat het gemakkelijk weg zal komen met het wanproduct van dinsdagavond.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de site van Carel Brendel.
