Als er een plek is waar een ‘rechtse partij’ ontaarde in een puinhoop, is het de PVV-gemeenteraadsfractie in Den Haag. In 2010 deed de PVV voor het eerst in twee gemeenten mee aan de gemeenteraadsverkiezingen: Den Haag en Almere. Waar in Almere geen noemenswaardige problemen waren, was het in Den Haag al snel hommeles.
Hier toont zich het probleem van hiërarchische partijen die draaien om een ‘grote leider’. Dit geldt voor vrijwel alle partijen die de laatste twaalf jaar aan de rechterkant van het politieke spectrum verschenen: van LPF tot Trots op Nederland en van PVV tot de partij(en) van Hero Brinkman: ze draaiden allemaal om de leider die de touwtjes strak in handen probeerde te houden. Hoe functioneert zo’n partij als de leider niet aanwezig is, zoals in de gemeenteraad van Den Haag?
In de Tweede Kamer is Geert Wilders aanwezig om zijn fractie te leiden en eventueel in bedwang te houden, maar dat geldt niet voor alle andere fracties die in den lande de naam PVV dragen. Of het nu gaat om de fractie in Brussel, Almere, Den Haag of een van de provincies, in alle gevallen is de afstand tot de Tweede Kamer groot en de invloed van Wilders uiterst gering. De belangrijkste rol van Wilders is vooral dat hij de mensen in deze fracties bijeen heeft gebracht: ze kwamen allemaal op zijn naam en standpunten af.
Hoe het afloopt met een fractie die uit fans van de leider bestaat, maar waar de leider geen leiding aan kan geven, bleek in de Haagse gemeenteraad. Een recordaantal afsplitsingen en ruzies ontstond, mede door het gebrek aan leiderschap aangezien niemand de echte leider kon vervangen: de aanvankelijke fractievoorzitter Sietse Fritsma niet, maar ook zijn opvolger Machiel de Graaf niet.
Niet meedoen aan de lokale verkiezingen werd aanvankelijk ook door Wilders als een brug te ver gezien. Maar later werd Den Haag een bron van negatieve publiciteit waar de partij, die in feite draait om de Tweede Kamerfractie, graag van verschoond blijft. De gemeenteraadsfractie was ooit ontstaan om mee te kunnen doen aan de gemeenteraadsverkiezingen, mee te kunnen doen aan televisiedebatten en positief nieuws te behalen, maar in Den Haag kwam er uiteindelijk vooral slecht nieuws uit.
Zo ontstond het plan om de Haagse gemeenteraadsfractie op te heffen. Alle resterende gemeenteraadsleden van de PVV werden ontvangen door Wilders, die na een lang verhaal over de aanstaande PVV-deelname aan de Europese verkiezingen kort mededeelde dat de partij niet meer zou meedoen in Den Haag. De raadsleden die wel loyaal aan de PVV waren gebleven werden overrompeld en stonden letterlijk met hun mond vol tanden.
Het liep anders dankzij raadslid Daniëlle de Winter. Zij memoreerde dat er binnen een week een peiling zou verschijnen voor de gemeente Den Haag. De PVV zou de grootste partij kunnen worden. Ook bood het gezichtsverlies bij een grote overwinning van oud-PVV’er Richard met zijn Groep de Mos geen prettig vooruitzicht. Dat kon de PVV toch niet aan zich voorbij laten gaan? Wilders wilde nog wel een week wachten met de definitieve beslissing.
De peiling zou laten zien dat de PVV de grootste kon worden en de partij deed toch mee. Vervolgens werd de PVV alsnog de tweede partij in de Haagse gemeenteraad.
Chris Aalberts en Dirk-Jan Keijser interviewden de afgelopen maanden betrokkenen bij de partijen die sinds 2002 rechts van het midden werden opgericht zoals de LPF, Trots op Nederland en de PVV. In 2015 komt hun boek uit over ‘De puinhopen van rechts’. Vanaf nu schrijven zij wekelijks over hun bevindingen.
