België verkeert op politiek en sociaaleconomisch gebied in chaos en rumoer, maar de dood van koningin Fabiola doet het land verstommen. Door de nationale rouw raken stakingen en politiek rumoer uit het zicht. Zou de overleden de vorstin het land redden?
“Ik weiger deze vragen te beantwoorden”, zei premier Charles Michel (MR) afgelopen donderdag in de Kamer van het federale parlement in Brussel. Met zijn armen over elkaar staarde hij naar zijn bureau, terwijl parlementariërs van de oppositie moord en brand schreeuwden. Kort daarvoor had de Franstalige oppositieleidster Laurette Onkelinx (PS) vragen gesteld over een opmerkelijke foto waarop minister Jan Jambon (N-VA) van Binnenlandse Zaken te zien is tijdens een bijeenkomst van de Franse rechts-extremistische politicus Jean-Marie Le Pen. De foto, die dateert uit 1996, laat een jonge Jambon zien die luistert naar een harde speech van de ultrarechtse Fransman. Al een paar dagen voor het vragenuurtje werd de foto in de Franstalige kranten gepubliceerd, waarvoor er een nieuwe rel was geboren. In oktober kwam Jambon ook al in opspraak omdat hij de collaboratie van Vlaamse nationalisten met de Duitse bezetters tijdens de Tweede Wereldoorlog zou hebben goedgepraat. Het bracht premier Michel en zijn regering in verlegenheid en mede daarom wilde hij nu niet op de vragen die Onkelix ingaan. De voltallige PS-fractie besloot daarom om alle andere vragen te schrappen en op te stappen. Ook oppositiepartijen Groen en Ecolo roerden de trom en Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) wist de orde weer niet te houden:
Aan de politieke apotheose van donderdag gingen roerige weken vooraf. De plannen van de de ‘Zweedse vlagcoalitie’ – blauw voor de liberalen, geel voor de N-VA en het kruis voor CD&V – van premier Michel konden vanaf het begin rekenen op weerstand van de oppositie en de vakbonden. De bonden organiseerden stakingen over het hele land om de plannen van Michel ongedaan te maken. Het gaat om maatregelen die tot voor kort bijna ondenkbaar waren, zoals het maken van een ‘indexsprong’ en het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd naar 67 jaar. Vooralsnog was dit niet mogelijk omdat de sociaaldemocratische PS van ex-premier Elio di Rupo en haar Vlaamse zusterpartij SP.a dit blokkeerden of voor zich uit schoven.
De nieuwe regering wil acht miljard euro besparen, onder meer door accijnzen op brandstof en de belasting op het eigen vermogen te verhogen. Met zijn plannen komt Michel de Europese Commissie tegemoet, die België onlangs op de vingers tikte en in een groep plaatste met onder meer Spanje, Griekenland en Italië. Onze zuiderburen hebben tot maart 2015 de tijd orde op zaken te stellen. Voor Michel was dit wederom een reden om te pleiten voor de pijnlijke maatregelen, maar daar namen de oppositie en de vakbonden opnieuw geen genoegen mee. Zij gingen door met hun acties. Zo bracht de grootste staking, op 6 november, zeker 120.000 mensen in Brussel op de been, inclusief oud-premier Di Rupo. De actie was de grootste sinds 2001. De dag eindigde echter in een ware veldslag met vernielingen en vele gewonden. Een stel relschoppers stak zelfs een politiemotor in brand:
In tegenstelling tot Nederland kent België geen ‘poldermodel’ waarbinnen de overheid overlegt met de sociale partners. Waar staken in ons land wordt gezien als een allerlaatste middel, is dat bij onze zuiderburen absoluut niet het geval. Demonstraties en werkonderbrekingen komen vaker voor en worden gebruikt als middel om de werkgevers en autoriteiten om de knieën te dwingen. Nadat de regering Michel begin oktober haar plannen bekend maakte, kondigde voorman Rudy de Leeuw van de socialistische vakbond ABVV meteen ‘een hete herfst’ aan.
Volgens de regering was er sprake van een uitgestoken hand, maar De Leeuw beweerde die hand nooit te hebben gezien. Overleg is dan ook niet aan de orde geweest. De bonden pleiten voor een omgekeerde weg, waarbij de stakingen het rechtse politieke tij moeten keren. Intussen blijft de basishouding van de regering hetzelfde: wij hebben besloten en het regeerakkoord is er, dus wij voeren alles uit en anderen hebben daar geen zeggenschap over. Wel blijven federale bewindslieden, zoals minister Kris Peeters (CD&V) van Werk en Economie, open staan voor einig overleg met de vakbonden en de werkgevers. Maar van een echte middenweg, zoals in Nederland gebruikelijk is, is in België geen sprake. Door de grote opkomst tijdens de stakingen hebben de bonden zich ook min of meer vastgezet. Ze kunnen nu nog moeilijk op hun eisen terugkomen. Ook de regering is duidelijk. Peeters: ‘Het is overleg of actie. Beiden is niet mogelijk’. Niet alleen op federaal niveau wordt er over de economie gesproken. Zo deed burgemeester Bart de Wever (N-VA) van Antwerpen en duit in het zakje nadat de haven op 24 november op slot was gegaan:
Het betoog van De Wever is echter aan dovemansoren gericht, want voorlopig gaan de stakingen gewoon door. Op 8 december wordt de nationale luchthaven Zaventem stilgelegd en op 15 december volgt er een nog grotere nationale staking. Het hele land gaat dan plat. Dit wordt ondersteund door de linkse oppositie, die de maatregelen van de regering Michel asociaal vindt en zelfs wegloopt uit het parlement. Maar vrijdag werd de politieke en sociale onrust onderbroken door de mededeling dat koningin Fabiola, de weduwe van wijlen koning Boudewijn (1930-1993), was overleden.
De geboren Spaanse was 33 jaar lang de steun en toeverlaat van de toenmalige koning en bouwde onder de bevolking een imago op van een vrome, goedlachse en sociale koningin. Na het bekend maken van haar dood gingen de Vlaamse en Franstalige zenders over op het draaiboek voor de dood van Fabiola. Ook andere media schrapten het reguliere nieuws en voor even ging de politiek in een winterslaap. De vakbonden houden zich sindsdien eveneens gedeisd. Intussen kwam de federale regering bij elkaar voor overleg. Premier Michel kondigde een rouwperiode aan en vertelde de buitenwereld dat de koningin op vrijdag 12 december wordt begraven. Voor minister Maggie de Block (Open VLD) van Volksgezondheid was de extra ministerrad het een nieuwe ervaring:
Tot aan de uitvaart zal de politieke en sociale onrust in België verstomd blijven. De media zullen grotendeels in het teken staan van de overleden vorstin en de aankomende staatsbegrafenis. Net als haar man Boudewijn, die in 1993 onverwachts overleed, zal Fabiola begraven worden in Koninklijke Crypte van Laken. De dood van de koningin brengt een rustperiode met zich mee, die de Belgen goed kunnen gebruiken in deze roerige tijden. Mogelijk kan de bestuurlijke en sociaaleconomische top van België zich tijdens de rouwperiode bezinnen over de politieke en sociale onrust die in de afgelopen weken is ontstaan. Mochten de Belgen alsnog een middenweg vinden, dan zal Fabiola de geschiedenis ingaan als de verlosser van het land. Een titel die de vrome, katholieke koningin ongetwijfeld zal sieren. Bekijk hier een speciale uitzending over de oude koningin van VTM:
Alle video’s via nieuws.vtm.be
