We hadden al zo met hem te doen: Hans van Baalen: een Europarlementariër waarvan iedereen zegt dat hij liever in Den Haag zit dan in Brussel corvee doet. De VVD’er doet zijn plicht, maar wordt vervolgens bekritiseerd dat hij weinig in Brussel aanwezig is omdat hij steeds in Nederland is. En als hij aanwezig is in Brussel, komen er filmpjes naar boven waarin hij in slaap sukkelt.
Dinsdagavond was er in de Europawijk in Brussel een sessie over de hervorming van de Europese Unie. De EU zit volgens de organistor New Direction op een dood spoor en dus moet er hervormd worden. Van Baalen mag acte de presence geven om zijn visie te geven, maar hij is te laat. Hij maakt een uitgebluste indruk. Hij blijkt ook geen verhaal te hebben voorbereid en improviseert er maar wat op los. Het gaat al snel over alles behalve de hervorming van de EU.
Van Baalen zegt dat Bolkestein ook altijd al vond dat Europa alleen iets moet doen als er een goede reden voor is. Dat is bij een Europees zwangerschapsverlof niet zo. Ook zijn er volgens hem problemen met het stabiliteitspact van de euro want Frankrijk en Italië zijn niet voldoende in staat om te hervormen. Hij wil geen Europees leger maar samenwerking binnen de NAVO. Ook moet het defensiebudget omhoog. En we moeten niet afhankelijk zijn van het gas van Poetin.
Wat was ook alweer het thema van de avond, Hans? Ook de toehoorders zijn het al snel vergeten en zo ontstaat een discussie over werkelijk alles wat ook maar een beetje met Europa te maken heeft. Het probleem laat zich raden: de vraag hoe de EU moet worden hervormd is lastig te beantwoorden want deze vraagt om een consistente en doordachte visie. Vandaag wordt één ding duidelijk: Van Baalen heeft die visie niet.
Dat is des te pijnlijker omdat Van Baalen de tweede spreker is. De eerste spreker is Derk Jan Eppink, een oud-Europarlementariër die duidelijk wèl ideeën heeft over een andere EU. Hij wil de eeuwige regelzucht van Europa een halt toe roepen en denkt ook te weten hoe dat gedaan kan worden. Hij wil een nieuw verdrag met als uitgangspunt dat Europa zich moet matigen. Er komt een lijst thema’s waar Europa zich mee bezig mag houden en alleen de lidstaten kunnen samen besluiten dat daar onderwerpen bij komen.
Volgens Eppink moet de bestaande werkwijze worden omgedraaid. Momenteel kunnen nationale parlementen alleen zeggen dat ze bepaalde nieuwe regels uit Europa niet willen met een gele kaart. Die wordt nauwelijks getrokken. Dat zou een groene kaart moeten worden waarmee nationale parlementen zeggen dat ze bepaalde regels juist wel willen. Dat zou een enorme rem zetten op de regels die uit Brussel komen omdat lidstaten simpelweg elke keer actief toestemming moeten geven voor Europese voorstellen.
Eppink is een charmante man die vriendelijk lacht en er geen wedstrijdje met Van Baalen van maakt. Maar het contrast is te groot. Eppink komt met een groot aantal concrete voorstellen hoe het anders kan en welke stappen daarvoor nodig zijn. Van Baalen presenteert een ratjetoe aan onderwerpen buiten het gevraagde thema zonder enige logica of structuur. Een blamage voor zijn partij die zegt een kleiner en realistischer Europa te willen. Daarvoor moet je bij Eppink zijn, die voor België in het Europees Parlement zat.
Van Baalen komt niet verder dan dat de fracties in het Europees Parlement meer met elkaar moeten gaan samenwerken. Eurocommissaris Frans Timmermans moet voor minder regels gaan zorgen en het Europees Parlement moet hem daarin steunen, aldus Van Baalen. Eppink stelt fijntjes wat iedereen al weet: op dit moment zal het Europees Parlement nooit instemmen met minder regels. Eppink komt met de enige reële optie: de lidstaten moeten nieuwe afspraken maken, anders verandert er niets.
Het is jammer dat Eppink niet meer in het Europees Parlement zit. Hoewel het Europees Parlement sowieso niet over dit soort hervormingen gaat, had wat meer visie geen kwaad gekund. De VVD had dan bij hem in de leer gekund.
