Een jaar geleden werd in Turkije een waar corruptieschandaal onthuld rond de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP), die het land op zijn grondvesten deed schudden. Zondag werd in Turkije een nieuw dieptepunt bereikt.
In het kader van het corruptieschandaal verdacht de Turkse justitie ene Reza Zarrab, een in Iran geboren zakenman, ervan vier AKP-ministers te hebben omgekocht. Deze vier ministers werden kort na het bekend worden van de corruptieaantijgingen vervangen, maar verder veranderde er weinig binnen de regering. Wel werden in de erop volgende weken duizenden politieagenten, aanklagers en rechters overgeplaatst en vervangen omdat ze, volgens de toenmalige premier Erdogan, door de corruptie binnen de regering bloot te leggen de regering ten val wilden brengen. Zij waren onderdeel van een complot samen met buitenlandse machten, aldus Erdogan.
Om de vier oud-ministers van AKP te onderzoeken werd afgelopen mei een parlementaire commissie samengesteld. Deze commissie ging aan het werk, maar de media werd beperkt bij het verslaan van het onderzoek. Het was niet de eerste keer dat Turkije de mediavrijheid beperkt. Zo werd in het eerste kwartaal van 2014 bijvoorbeeld Youtube en Twitter geblokkeerd door de Turkse regering. Aanleiding hiervoor was onder andere een uitgelekte opname van Erdogan met zijn zoon, die de betrokkenheid van de Erdogan zelf onthulde bij de corruptieschandaal.
Een andere opname was van een militair-strategische bespreking op het Ministerie van Buitenlandse zaken, waarin een raketaanval in eigen land gesuggereerd werd door de minister en de directeur van veiligheidsdienst om de aandacht voor de corruptiezaak af te leiden. De blokkades werden niet lang daarna opgeheven nadat onder andere Twitter akkoord ging met het verzoek van Erdogan om zijn critici op Twitter in Turkije te blokkeren. Het was echter wachten op hoe de vrijheid van meningsuiting nog verder ingeperkt zou worden.
Afgelopen donderdag meldde de Turkse geestverwant van Snowden, een Twitterende klokkenluider genaamd Fuat Avni, dat op vrijdagochtend 400 regering kritische vooraanstaande mensen, waaronder bijna 150 journalisten, zouden worden opgepakt. Dit werd niet ontkend door vicepremier en regeringswoordvoerder Arinc. “De betreffende tweets heb ik ontvangen. Ik vond ze vrij serieus en beangstigend. Ik hoop dat het niet waar is, in ieder geval niet in deze omvang, en hopelijk zal het niet onrechtmatig zijn”, aldus Arinc vrijdag.
De regeringswoordvoerder was niet op de hoogte van de politieoperatie die van start zou gaan of hij sprak niet de waarheid. De laatste optie is waarschijnlijk het meest dichtbij de waarheid aangezien Arinc vaker een aantijging ontkende welke kort daarna in daad ontkracht werd.
Klokkenluider Fuat Avni had het bij het verkeerde eind: de arrestaties vonden niet op vrijdag plaats. Wat wel gebeurde was dat president Erdogan nieuwe grootscheepse maatregelen aankondigde tegen zijn oppositie. Opnieuw kwam klokkenluider Fuat Avni in beeld toen hij zaterdag 13 december namen vrijgaf van 47 personen die opgepakt zouden worden. Dit betrof vooral journalisten, filmproducenten en zelfs scenarioschrijvers.
Regeringswoordvoerder Arinc bleek voor even gelijk te hebben totdat er op zondagochtend om 6.00 uur de aangekondigde politieonderzoeken daadwerkelijk van start gingen. Op meerdere adressen, waaronder een tv-station (Samanyolu) en een krant (Zaman), werden invallen gedaan. Beide mediaorganen zijn gelieerd aan de Gülenbeweging, welke Erdogan beschuldigt van landverraad en onderdeel te zijn van een complot met buitenlandse machten zoals Europa, de V.S. en Israël. Alle mensen die opgepakt werden blijken op de lijst te staan die Fuat Avni lekte.
Opnieuw bleek dat wat de verklaringen van de Turkse regeringswoordvoerder Arinc betreft, men het beste kan uitgaan van het tegenovergestelde. Het moge duidelijk zijn dat Erdogans aankondiging om grootscheepse maatregelen te nemen is aangevangen. Hiermee is een nieuwe episode gestart in de inperking van fundamentele vrijheden in Turkije. Niet duidelijk is hoe groot de omvang van deze inperking zal zijn. En ook niet duidelijk is hoe ver Erdogan eigenlijk nog kán gaan.
