Sinds de maximaal tijdelijke celstraf is verhoogd van twintig naar dertig jaar, in februari 2006, legt de rechter minder vaak levenslang op. De wetswijziging is “een gunstige ontwikkeling” geweest, aldus strafadvocaat Wim Anker dinsdag. “Er worden nu veel vaker straffen opgelegd van 24, 28 en 30 jaar. Of 25 jaar en tbs, zoals recent in het geval van de aanvankelijk tot levenslang veroordeelde Patrick S.”
S., die twee vrouwen doodde, was een cliënt van Anker. De raadsman is sinds jaar en dag een bekende voorvechter van verandering in het Nederlandse systeem. Hij hamert erop dat Nederland in Europa een unieke positie inneemt door zich vooralsnog weinig gelegen te laten liggen aan uitspraken van het Europese Hof van de afgelopen twee jaar, waarin bij herhaling is gesteld dat er altijd perspectief moet zijn. Anker: “We leven niet op een eiland. Kijk naar de buurlanden, dat doen we bij het drugsbeleid ook.”
In Nederland kan alleen een geslaagd verzoek tot gratie tot beëindiging van een levenslange celstraf leiden. Dit is een grote zeldzaamheid. “Het klinkt cynisch”, zegt Anker, “maar je krijgt alleen gratie als je terminaal ziek bent.”
In 2009 is voor het laatst gratie verleend – aan een terminaal zieke.
Het pleidooi van PvdA’er Jeroen Recourt voor het bieden van perspectief aan levenslang gestraften is niet nieuw, “maar zeer welkom”, zegt Anker. “Recourt is een gezaghebbend Kamerlid en oud-rechter. Hij gooit een steen in de vijver, waarvoor dank. Daarmee gaat hij recht in tegen het beleid van de zittende bewindslieden. Voor hen is levenslang een leven lang, maar dat is een onhoudbaar, rigide standpunt.”
Vorig jaar is er geen veroordeling tot levenslang uitgesproken. Wel geëist, in hoger beroep, tegen Faig B., wegens de moord op vier vrouwen. De uitspraak in die zaak moet nog worden gedaan. In eerste aanleg veroordeelde de rechter B. tot levenslang.
De laatste veroordelingen tot levenslang zijn gedaan in het liquidatieproces Passage, waar drie verdachten deze straf kregen opgelegd. Definitief is die nog niet: het proces in hoger beroep is nog in volle gang bij het gerechtshof in Amsterdam.
Anker is lid van het in 2008 opgerichte Forum Levenslang, een groep van 130 juristen, medici, wetenschappers en pastoraal werkers die zich beijvert voor verandering van het Nederlandse systeem.
Anp
