De Verenigde Staten maken zich op voor de verkiezingen van 2016. Jeb Bush – broer van – lijkt wel oren te hebben naar het presidentschap. Net zoals de Kennedy’s heeft de familie Bush zich ontwikkeld tot een politieke dynastie. Plus: Wat gaat Hillary Clinton doen? Hans Izaak Kriek sprak met Amerika-veteraan Bernard Hammelburg, inmiddels buitenlandcommentator BNR Nieuwsradio en presentator van BNR De Wereld.
Voormalig gouverneur van Florida, Jeb Bush heeft via media bekend gemaakt terug te willen keren in de politiek en heeft al zijn bestuurlijke functies opgezegd. Is dit een serieus signaal om mee te gaan doen aan de Republikeinse nominatie als presidentskandidaat?
“Jazeker. De gematigde vleugel van de partij ligt zo ongeveer op de knieën om hem zover te krijgen. We vergeten wel eens dat die gematigde vleugel bestáát, maar hij is er weldegelijk. Jeb Bush past in de traditie van Gerald Ford en George H.W. Bush (senior), en lijkt niet erg op zijn broer George W. Bush (junior), die werd gegijzeld door de ‘neocons’ en de conservatieve flank. Als gouverneur van Florida was Jeb populair onder Republikeinen zowel als Democraten. Hij moet niets hebben van de ultraconservatieve agressie van de Tea Party-fractie. In het controversiële conflict over een nieuwe immigratiewet kiest hij bijvoorbeeld de zijde van president Obama. Tegen de felle oppositie van de Republikeinen in het Congres in, steunt hij de strekking van de wet: een generaal pardon voor miljoenen illegale immigranten die vaak al decennia in de Verenigde Staten zijn en op wie bijvoorbeeld de agrarische sector steunt, en tegelijkertijd een beter gecontroleerde, hermetische afsluiting van de grens met Mexico.”
Nu word je niet zo maar genomineerd. Er zijn hele strenge voorwaarden om uiteindelijk genomineerd te worden. Moet je van onbesproken gedrag zijn en ook veel geld meebrengen? Of stelt het weinig voor?
“Onbesproken gedrag is geen voorwaarde, denk maar aan Nixon die tijdens Watergate werd herkozen, en Clinton, die midden in de Lewinsky-zaak zat en eveneens werd herkozen. Maar als je strafbare feiten hebt gepleegd ben je kansloos. Geld is een voorwaarde, want een campagne kost tientallen miljoenen. Zelf hoef je niet vermogend te zijn. Clinton en Obama hadden geen vette bankrekeningen. Je moet het hebben van geldinzamelingen door je fanclub. Zolang je niet officieel kandidaat bent, gelden er nauwelijks regels voor ‘fundraising.’ Bij officiële kandidatuur zijn er wel regels, zoals een limiet per gift per persoon, en dan ontvang je ook subsidie uit de schatkist. Daarom wachten kandidaten vaak heel lang met hun officiële bekendmaking. Of ze zien vrijwillig af van een subsidieaanvraag, want dan gelden de restricties niet. Obama heeft dat gedaan (die zamelde geld in via de sociale media), maar ook de Democraat John Kerry en de Republikein Mitt Romney, die steenrijk zijn.”
Zitten de Amerikanen wel op een derde Bush-generatie te wachten of zijn ze nog lang niet Democraten moe?
“Wat dat laatste betreft: het is een beetje vroeg om te voorspellingen te doen. Obama heeft nog ruim anderhalf jaar. Als de economie zich blijft herstellen, zullen veel kiezers – ondanks hun bedenkingen over deze president – het standpunt innemen dat een Democratisch Witte Huis zo gek nog niet was. Veel hangt ook af van de wijze waarop de Republikeinse meerderheid in beide huizen nu met haar macht omgaat. Als de Republikeinse agressie tegen Obama niet wordt ingedamd, zullen kiezers de Republikeinse politiek zien als obstructie, en daar houden kiezers niet van.”
De vraag over een derde Bush fascineert mij zeer. In de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring uit 1776 en de grondwet uit 1787 staat geen letter over dynastieën. Met hun afkeer tegen het voormalige Britse koloniale bestuur, moeten de ‘Framers’ hebben gewalgd van het idee van erfopvolging. Een derde Bush kandidaat is dus op zijn minst opmerkelijk. Maar het is meer voorgekomen. Franklin Roosevelt, de Democraat die van 1933 tot 1945 aan de macht was, leunde voor een deel op de populariteit van zijn Republikeinse achterneef Theodore (president van 1901 tot 1909). En dan de Kennedy’s: de vermoorde president JFK, die zijn broer Robert benoemde tot minister van justitie, wat natuurlijk idioot was. Vervolgens werd Robert, als Democratische kandidaat voor het presidentschap vermoord, wat een derde broer, senator Edward Kennedy, er niet van weerhield om in 1979 een gooi te doen naar het presidentshap. Nadien hebben talrijke Kennedy’s prominente posities verworden. JFK’s dochter, Caroline, is ambassadeur in Japan.”
Veel Amerikanen verwachten dat de voormalige first lady, NY-senator en minister van Buitenlandse Zaken, Hillary Clinton mee gaat doen aan de presidentsverkiezingen. Tot nu toe heeft ze zich nog steeds niet concreet uitgesproken. Hoe groot is de kans dat ze afziet van een nieuwe campagne voor een Democratische nominatie als presidentskandidaat?
“Heel Amerika wacht af of, en wanneer, Hillary Clinton wenst te bevallen van haar beslissing om zich kandidaat te stellen. Haar steun in de partij is overweldigend, maar haar probleem is dat ze, ook binnen haar eigen partij, heel veel tegenstanders heeft. Daar staat tegenover dat er weinig interessante concurrentie is. De sympathieke Elizabeth Warren is te links, en vicepresident Biden teveel een Obama-man.”
In haar laatste toespraken spreekt ze met enige regelmaat over affiniteit voor haar werk bij de Clinton Foundation en de vreugde over haar grootmoederschap voor de eerste keer in haar leven. Is een campagne voor het presidentschap niet te zwaar of kiest ze toch om de eerste vrouwelijke president te worden?
“Volgens mij is dat voor de bühne. De Clinton Foundation kan uitstekend zonder haar, en het kleinkind krijgt haar oma heus te zien. Ze won in 2008 bijna van Obama in de voorverkiezingen, dus waarom niet nog een keer? Wat ze nu doet is peilingen analyseren en een team samenstellen. Ze heeft geen haast, want ze hoeft pas in het voorjaar of van de zomer te beslissen.”
