Zou er dan eindelijk een nieuwe, stabiele en democratische partij op rechts ontstaan? Sinds de samenwerking van oud-PVV’ers Joram van Klaveren en Louis Bontes, lijken er steeds meer mensen te zijn die geloven dat de PVV een opvolger krijgt in de vorm van de rechtse ledenpartij VNL. Er komt af en toe positief nieuws over VNL naar buiten: de partij is de officiële samenwerkingspartner van de Britse UK Independence Party en gisteren bleek Artikel 50 zich bij VNL te hebben aangesloten.
Artikel 50? De meeste lezers zullen denken dat ze iets gemist hebben. Daarom een kleine terugblik: Artikel 50 is de gelegenheidspartij van Daniel van der Stoep, een oud-beleidsmedewerker van de PVV die in 2009 in het Europees Parlement kwam. Hij veroorzaakte een auto-ongeluk, stapte op en keerde later weer terug als onafhankelijk Europarlementariër. In 2014 besloot hij met Artikel 50 rijkelijk laat mee te doen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement.
De grote vraag bij dit soort partijen is of ze wel het label ‘partij’ mogen dragen. Bij de voormalige partij van Hero Brinkman – de Onafhankelijke Burger Partij – was daar zeker geen sprake van, blijkt uit ons boek wat dit voorjaar verschijnt. Dit is bij veel meer kleine, nieuwe partijen de vraag: is er wel sprake van een organisatie die je met enig fatsoen een partij kunt noemen, of is het een gelegenheidscoalitie van een aantal personen al dan niet gegroepeerd om de leider die vooral zelf herkozen wil worden?
Artikel 50 viel bij de oprichting zeker in de categorie ‘partij’ aangezien er toen ingezet werd op meer dan een lijst voor de Europese verkiezingen. De partij deed in vier gemeenten mee en won in Weesp een zetel. Er leek sprake van een partij in wording die ook op enige sympathie kon rekenen. Maar al snel na de verloren verkiezingen ontstond een impasse, splitste het enige raadslid zich af en vertrok leider Van der Stoep. Het werd oorverdovend stil. De website van Artikel 50 was al weken uit de lucht en diverse aanhangers prijken inmiddels op PVV-kandidatenlijsten voor de Provinciale Staten.
Artikel 50 had geen fracties in het land, geen bekende gezichten en geen leider. De partij had zo’n 25.000 stemmen gehaald bij de Europese verkiezingen en was inmiddels weer in de vergetelheid weggezonken. Er is verder nauwelijks iets publiekelijk over de partij bekend: de statuten konden onlangs niet worden ingezien en de ledenaantallen waren niet openbaar.
Wat dat betreft kun je je afvragen of er gisteren überhaupt een ledenvergadering is geweest om dit besluit te nemen en zo ja, wat die vergadering voorstelde. Er was zeker geen zaal vol leden die enthousiast de handen blauw klapten toen Joram van Klaveren en Louis Bontes het podium betraden. Het is waarschijnlijker dat het interim-bestuur van Artikel 50 de handdoek in de ring gooide omdat er geen andere keuze was. Ze sloten zich daarom maar aan bij het initiatief wat op rechts verreweg de meeste kans van slagen heeft om door te dringen tot het parlement: VNL.
Of VNL een succes wordt is niet te zeggen, maar een ding is wel zeker: het aansluiten van Artikel 50 speelt daarbij echt geen rol van betekenis.
Dirk-Jan Keijser en Chris Aalberts interviewden de afgelopen maanden betrokkenen bij de partijen die sinds 2002 rechts van het midden werden opgericht zoals de LPF, Trots op Nederland en de PVV. In 2015 komt hun boek uit over ‘De puinhopen van rechts’. Zij schrijven tot die tijd wekelijks over hun bevindingen.
