Ik snap NOS-directeur Jan de Jong wel. Die heeft na het oppakken van de doorgedraaide student met waterpistool meteen geroepen “dat zijn gebouw goed beveiligd is”. Hoe “verschrikkelijk en bizar” is dit wel allemaal niet, vroeg Jan zich hardop af. Bij ons, de Nationale Trots, een gijzeling? Uitgesloten.
De Jong maakt een vreselijke blunder. Als ik Jan was geweest had ik eerst tot de bodem uitgezocht, waar de mazen in het NOS-net zitten. Want het barst ervan. Na vijfentwintig jaar tv-maken durf ik te beweren dat de bewaking van het Mediapark een gatenkaas is. Een wassen neus. Machtsvertoon zonder input en echte effectiviteit. Een pose in een apenpak. Kwasi macho spierkracht en zoals ik al zei, met talloze mazen in het net.
Aan het begin van het Mediapark, de oude ingang dus, had je het zogenaamde aquarium. Een glazen hok met een aantal bewakers in pak, waar je je feitelijk zou moeten melden, voordat je het terrein op mocht. De mannen waren vaak zo druk met zichzelf, dat ik probleemloos al zwaaiend tientallen keren het park ben opgereden om naar een studio te gaan voor een opname. Als ik mijn auto vervolgens had geparkeerd en de beveiliging aldaar wilde omzeilen, was een simpel telefoontje naar een collega voldoende om de studiovloer te bereiken, waar een uur later een live-opname met publiek zou plaatsvinden. Appeltje, eitje dus.
In de jaren negentig werkte ik veelal in oude villa’s, waar vaak ook een kleine studio was gevestigd, net groot genoeg voor een dagelijks live-lunchprogramma. Een zoete inval waar iedereen zonder enige controle kon binnenlopen, zelfs vrienden of familie die nieuwsgierig waren hoe zo’n programma in de praktijk verliep. De magie van televisie. Voor Jan en alleman toegankelijk.
Ik kom nog uit de tijd van een dagelijks live-middagprogramma van de AVRO, met iedere dag artiesten. Alles maakte indruk op me als beginneling. Brandweermannen op de studiovloer, een forse bewaker met mobilofoon die ernstig uit zijn ogen keek en het binnenkomende publiek argwanend observeerde. Tot meer kwam hij echter niet, want het klapvee dat zich meldde, was geselecteerd door een bureau dat voor publiek zorgde. Vaak uit alle lagen van de bevolking. Als een onbekend persoon zich op het terrein op het laatste moment had aangesloten bij het gezelschap, kon hij probleemloos binnenwandelen. Mensen werden individueel niet gecontroleerd, klapvee van een klapveebureau was ‘vertrouwd’ en behoefde geen extra aandacht. Hoe vaak ik als eindredacteur niet een vreemde persoon ben tegengekomen, waarvan ik dacht dat hij een gast was voor aan tafel of voor in het publiek. Vlak voor een uitzending heb je geen tijd om daar extra aandacht aan te besteden, dus ik vermoed dat veel mensen op tv thuis te zien zijn geweest, die vrolijk door de mazen van het Mediaparknet zijn gekropen.
Toen Frits Barend en Henk van Dorp bedreigd werden door de Hells Angels werkte ik bij het RTL-Nieuws als eindredacteur. Pal aan de overkant van hun studio. Sterker nog, wij van het nieuws gingen na ons late bulletin altijd een biertje bij Henk en Frits drinken.
Na de dreiging ontstond er in ons nieuwsgebouw ook paniek. Als ik ’s middags een boodschap wilde doen moest ik ineens tekenen bij vertrek en weer tekenen bij terugkomst. Lachwekkend vonden wij, vooral als je ergens al drie jaar werkt en er bijna dagelijks komt. Met de snelheid waarmee deze overspannen controle was bedacht, verdween zij ook weer. Symptoombestrijding, een wassen neus, een pose in een apenpak. Toen de angst weer uit de benen was, konden mijn dochters lachend naar binnen, toen ze de bewaking hadden verteld dat ze voor “papa Ton” kwamen.
Hilversum leidt aan een superioriteitstrauma en dat speelde gisteren ook weer op. Normaal zijn wij onaantastbaar en beschikken we over een waterdicht beveiligingssysteem. Zo willen omroepbaasjes als De Jong zich het liefst profileren. Mannetjes in ivoren torens, die geen enkel benul hebben van wat zich op een studiovloer afspeelt en hoe een crew én een redactie dagelijks bloot staan aan gevaar van buiten. Ik deel de angst met mijn collega’s, een dergelijk incident is geen kattenpis, want voor hetzelfde geld is het wel een Kalasjnikov, in de handen van een overspannen gek die het niet eens is met de nieuwsgaring en vooral de toon van het NOS-Journaal of het RTL-Nieuws, waar ik voor werkte.
Natuurlijk krijgen we meteen een opsomming van eerdere incidenten. Voormalig AVRO-presentator Karel van de Graaf die de New York Times haalde met een schietincident in zijn studio tussen een voor- en tegenstander van Desi Bouterse. Weliswaar een historisch moment, maar sinds gisteren helaas meer dan actueel.
Het trieste van het verhaal is dat dertig jaar progressie in techniek binnen de tv-wereld nog steeds in schril contrast staat met iets simpels als bewaking. Het lijkt alsof bewaking in omroepland nog steeds synoniem is aan mannetjes in een apenpak, terwijl een avondje voorlichting van Peter R. de Vries misschien al wonderen zou kunnen doen. Nu wordt er over een portier gepraat die “een heldendaad” heeft verricht door koelbloedig te blijven. Een enge gedachte dat de veiligheid in gebouwen waar live-tv vandaan komt, nog steeds in handen is van een paar cruciale individuen.
