Rob Muntz en Paul Jan van de Wint hebben een indrukwekkend televisie-oeuvre op hun naam staan. Muntz zal echter voor altijd herinnerd worden als Hitler in Wenen. Vrijwel niemand kent de achtergrond van deze historische televisierel. Duistere krachten binnen de VPRO gebruikten Muntz namelijk als instrument om toenmalig directeur Hans Maarten van den Brink te wippen. Ik sprak met Muntz over de kwestie die Nederland begin deze eeuw wekenlang in de ban hield. “Peter van Ingen en coryfee Cherry Duyns vonden VPRO-baas Van den Brink een flapdrol die geen bal verstand had van radio en televisie.”
Muntz: “De FPÖ van Jörg Haider had een enorme verkiezingsoverwinning behaald en was in februari 2000 in de regering gekomen. Dat leidde tot wereldwijde protesten, net als toen oud-nazi Kurt Waldheim president werd. In Nederland werd opgeroepen tot een boycot van Oostenrijk maar koningin Beatrix ging gewoon skiën in Lech. Jörg Haider was de nieuwe Hitler en iedereen was doodsbang voor hem. Het leek Peter Flik, de geestelijke vader van VPRO-radio, daarom ludiek om iets met een grote nepgasfles Zyklon B in Oostenrijk te gaan doen, onder het motto: Ich bin wieder da.
‘Overal hadden we gezeik met de politie maar dat kwam vooral omdat ik zo schreeuwde. Dat ik er bij liep als Hitler was voor de politie verder geen probleem’
“Programmamaker Paul Jan van de Wint en ik bouwden dat idee uit tot een programmavoorstel voor Waskracht. Hans Flupsen, de eindredacteur van de VPRO, vond het prima. Waskracht was een soort actualiteitenrubriek van de VPRO en tevens een creatieve vrijplaats. Alles kon. Paul Jan en ik hadden al verschillende programma’s gemaakt voor Waskracht, de eerste was mijn Willibrord Frequin-imitatie.”
“Met Frequin zat ik laatst nog in de talkshow van Pauw. Hij bleek nog net zo woedend op mij te zijn als destijds. Toen haalde die rel zelfs de Story en de Privé. Daarnaast had het programma met mij als televisiedominee in Amerika voor de nodige opschudding gezorgd.”
“Ik, Paul Jan (regie & camera), Peter Flik en Gijs van de Wint (geluid) vertrokken met de auto naar Wenen, die nepfles Zyklon B en vlaggen met de tekst ‘Sieg Haider‘ in de achterbak. In Oostenrijk kocht ik ik zo’n traditioneel Hitlerpakje en verfde ik mijn bloksnor zwart. In die hoedanigheid interviewde ik in het parlementsgebouw de voorzitter van de FPÖ, die bij hoog en laag beweerde dat zijn baas Jörg Haider niets met Hitler te maken had. Overal hadden we gezeik met de politie maar dat kwam vooral omdat ik zo schreeuwde. Daar houden de Oostenrijkers niet zo van, van schreeuwen. Dat ik er bij liep als Hitler was voor de politie verder geen probleem. We draaiden ook in de joodse wijk.”
‘Wat weinig mensen weten, is dat bijna iedereen binnen de VPRO Hans Maarten van den Brink kwijt wilde, met name Peter van Ingen en coryfee Cherry Duyns’
“Paul Jan filmde de gezichten en de reacties van passanten die mij zagen. Die wijk ligt in een hippe uitgaanswijk voor studenten en er waren nauwelijks joden op straat. Het was ook nog eens een keer sjabbat. De twee ultra-orthodoxe joden in het filmpje, de aanleiding voor die enorme rel, hebben mij niet eens gezien maar renden weg vanwege de camera van Paul Jan. We hebben het gemonteerd alsof ze mij wél zagen maar als je goed naar de montage kijkt, zie je dat het niet zo is. Ons punt was gemaakt: Hitler is terug.”
Muntz heden ten dage
“In Hilversum lieten we het item zien aan eindredacteur Flupsen en die vond het prachtig. Het programma was dus goedgekeurd en werd uitgezonden. Wat weinig mensen weten, is dat bijna iedereen binnen de VPRO Hans Maarten van den Brink kwijt wilde, met name Peter van Ingen en coryfee Cherry Duyns. Die vonden de baas maar een flapdrol die geen bal verstand had van radio en televisie. Van Ingen en Duyns zochten allang naar een goede reden om Van den Brink te kunnen wippen en dat werd dus Hitler in Wenen. Ik werd gebruikt als katalysator. Meteen na de uitzending belde Netty Rosenfeld, een Joodse programmamaakster en decennialang één van de gezichten van de VPRO, naar Cherry Duyns. Ze zei letterlijk tegen hem: ze zijn weer bezig met de Joden. Niet lang daarvoor hadden de Joodse programmamakers Gideon Levy en Michael Schaap voor de VPRO namelijk een item gemaakt over de Joodse tegoeden. Schaap en Levy stelden dat ze nooit een cent van die tegoeden gezien hadden en gingen op zoek naar het geld waar ze als Joden recht op hadden. Rosenfeld was vanwege dat item al woedend geworden, vermoedelijk omdat zij vond dat Schaap en Levy voldeden aan het stereotiepe beeld van de inhalige Jood terwijl het gewoon hele grappige televisie was. Hitler in Wenen was voor haar de druppel. Later vertelde Rosenfeld mij overigens dat ze het hele item nooit gezien heeft.”
‘Wij moesten de dag na de uitzending met zijn drieën op een trap gaan staan in dat enorme gebouw en sorry zeggen. Iedereen was er, van de schoonmaaksters, het kantinepersoneel tot Hanneke Groenteman en Hans Fels, die enorm begon te schelden tegen Paul Jan’
“Enfin, Duyns en Van Ingen hadden de ‘smoking gun’ gevonden om Van den Brink weg te krijgen. Wij werden op het matje geroepen bij Van den Brink en die eiste dat ik, Paul Jan en Flupsen sorry zouden zeggen, voor het voltallige VPRO-personeel. De rel speelde die ochtend enkel nog binnenshuis. Er waren geen sociale media en in de krant had de dag na de uitzending niets noemenswaardigs gestaan over Hitler in Wenen.”
“Wij moesten de dag na de uitzending met zijn drieën op een trap gaan staan in dat enorme gebouw en sorry zeggen. Iedereen was er, van de schoonmaaksters, het kantinepersoneel tot Hanneke Groenteman en Hans Fels, die enorm begon te schelden tegen Paul Jan. Ik zei heel kort dat ik het een geestig item vond, dat het was goedgekeurd door de eindredactie en de grote baas en dat ik dus geen sorry ging zeggen. Paul Jan deed hetzelfde maar Flupsen, die later nog geflopt is als presentator van een of andere programma over klassieke muziek, bood wel zijn excuses aan. Paul Jan en ik lagen sowieso al slecht bij de medewerkers van de VPRO. Wij noemden onszelf spottend de commerciële medewerkers, dat konden ze helemaal niet hebben.”
‘Van Dorp vroeg wat ons volgende programma was. Paul Jan, zoon van een Russisch-joodse vader, antwoordde: Holocaust on Ice. Barend kreeg bijna een hartverzakking‘
“Ik voelde me enorm opgelaten toen ik daar voor de inquisitie stond. Het was muisstil. Bijna niemand had het programma gezien, zo bleek later, en heel veel mensen (onder wie Hanneke Groenteman) vertelden mij later dat ze het heel erg voor ons hadden gevonden. Zo gaat dat vermoedelijk ook bij een openbare steniging: ze staan er bij en ze kijken er naar.”
“De pleuris brak pas echt uit na die bijeenkomst van de bloedraad. Het was twee weken lang een heksenketel in de media. Iedereen had er een mening over. Vandaag de dag zou zo’n rel, net als met Tarik die het NOS-journaal wilde presenteren, na twee dagen zijn uitgeraasd. Maar toen had je dus geen twitter, facebook en andere sociale media en hield de rel een paar weken aan. Wij zaten bij Barend en Van Dorp en toen ontstond de volgende rel. Van Dorp vroeg wat ons volgende programma was. Paul Jan, zoon van een Russisch-Joodse vader, antwoordde: Holocaust on Ice. Barend kreeg bijna een hartverzakking. Die grap hadden we gehoord van cabaretier Micha Wertheim, met wie we een filmpje in Jeruzalem hadden gedraaid.”
“Van den Brink vertelde ons ‘s anderendaags dat we ons voorlopig even gedeisd moesten houden en dat we dan na de zomer gewoon weer nieuwe programma’s mochten maken voor de VPRO. Wie schetst onze verbazing toen we in augustus Van den Brink tijdens een interview met BNR’s Paul van Liempt hoorden zeggen dat Muntz & Van de Wint nooit meer iets mochten doen voor de VPRO. Wij hebben toen onmiddellijk een getuigenverhoor aangevraagd want er waren ons zes nieuwe programma’s beloofd. We hebben het over een jaarsalaris. Bij zo’n getuigenverhoor zouden alle betrokkenen, onder wie Van Ingen en Duyns, onder ede moeten getuigen. Als ze niet zouden komen opdagen, werden ze door de politie opgehaald. De VPRO raakte in paniek en kwam met een nieuw voorstel: drie programma’s voor de prijs van zes. Daar gingen we mee akkoord. We hebben toen drie programma’s gemaakt: De Rijdende Hufter, Islam Aktueel en de Interprovinciale Oranjequiz.”
‘Ik had een dildo bij me en sloeg daarmee op het bureau van een bange klerk, om de eisen van die juffrouw kracht bij te zetten’
“Die programma’s zijn nooit uitgezonden want we kregen die gluiperd van een Peter van Ingen als eindredacteur. Inmiddels was Van den Brink al ontslagen, of kort daarna, dus Van Ingen en Duyns hadden hun zin gekregen. Van Ingen was als de dood voor een nieuwe rel en wilde onze filmpjes slopen.”
‘Televisie zoals Theo, ik en Paul Jan maakten, zoals God bestaat niet, komt nooit meer terug en mag niet ook niet meer gemaakt worden door de moraalridders’
“De Rijdende Hufter was een persiflage op hulpprogramma’s als de Rijdende Rechter en Breekijzer. Hoeren konden voor het eerst een lening krijgen en ik ging er met eentje naar de bank. Ik had een dildo bij me en sloeg daarmee op het bureau van een bange klerk, om de eisen van die juffrouw kracht bij te zetten. Dat moest er uit van Van Ingen omdat dat seksuele intimidatie was. De maat was vol en we trokken onze programma’s terug. Duyns en Van Ingen hadden opnieuw hun zin gekregen.”
“Ik werd qua provocaties wel eens met Theo van Gogh vergeleken. Ik was geen vriend van Theo maar ik waardeerde hem enorm. Ik deed de redactie voor zijn datingshow De Hunkering (Veronica) dat bijna een miljoen kijkers trok. Zoiets bestond er nog niet op de televisie, echt revolutionair. Het probleem was dat we na een uitzending pas aan de nieuwe gingen werken, die de week er op werd uitgezonden. In het begin hadden we vierhonderd kandidaten, maar na een paar weken niemand meer omdat Theo iedereen afzeek. We hebben toen acteurs moeten inhuren die voor kandidaat speelden. Televisie zoals Theo, ik en Paul Jan maakten, zoals God bestaat niet, komt nooit meer terug en mag niet ook niet meer gemaakt worden door de moraalridders, waarover we ook nog een hele serie gemaakt hebben overigens.”
“Ik heb nu een webwinkel, lil.nl en voel geen enkele aandrang meer om voor de televisie te werken. Ik zou hoogstens nog een bloedserieus programma willen maken over de islam, waarin je alleen maar moslims aan het woord laat. Zonder enige ironie of satire. Dat is hilarisch genoeg. Of een programma over de blanke Gutmenschen die de islam tot het graf verdedigen, de islamknuffelaars van de VARA, de Joop en de PvdA.”
“Overigens ga ik met jou, Van Amerongen, een nieuwe radiodocumentaire maken, in de Algarve en over kanker. Dat dan weer wel. Uitzending bij Holland Doc Radio van de NTR, uitzending half april. Auf Wiederhören.”
Het hele televisie-oeuvre van Muntz & Van de Wint is hier te koop.
Van de Wint, uw nederige interviewer en Muntz
