Binnenkort zijn er weer waterschapsverkiezingen. Burgers krijgen bij de Provinciale Statenverkiezingen twee stembiljetten en worden zo gedwongen tevens een keuze te maken voor de waterschappen. In de praktijk betekent dit kiezen tussen kandidaten die burgers niet kennen van partijen waar ze nog nooit van hebben gehoord voor een bestuurslaag die voor velen van hen nieuw is.
De waterschappen hebben een interessant probleem: ze doen hun werk technisch gezien zo goed dat niemand merkt dat ze bestaan. Vroeger hadden waterschappen dit probleem niet. Toen er nog honderden waterschappen waren ging het om polders waarbij alle inwoners belang hadden dat ze niet onder water kwamen te staan. Direct betrokkenen wilden toen graag weten wie er in het bestuur zat. Burgers willen nog steeds niet dat hun polder onder water komt te staan, maar schaalvergroting heeft er wel toe geleid dat waterschappen een anonieme bestuurslaag zijn geworden, ergens ver weg.
In anonieme bestuurslagen als het Rijk, Europa en de gemeente bouwen politici soms een eigen achterban op. Soms weet de achterban niet precies wat de politicus in kwestie inhoudelijk allemaal doet, maar heeft deze wel vertrouwen dat deze persoon het beste doet wat mogelijk is. In andere gevallen weet de achterban juist precies wat de politicus doet. Hoe het ook zit, een directe band met een volksvertegenwoordiger is nuttig omdat de achterban een klankbord kan zijn en controle kan uitoefenen.
De vraag is dan ook hoe dit bij de waterschappen werkt. Laten we ons beperken tot het waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) in de regio Amsterdam-Hilversum. Wat kan een burger, ruim zes weken voor de verkiezingen, te weten komen over de kandidaten? Een eerste probleem is al dat niet duidelijk is welke partijen wel en niet meedoen. In het onderstaande gaan we er daarom vanuit dat alle partijen die nu in AGV vertegenwoordigd zijn weer campagne gaan voeren. Dan gaat het om tien partijen.
Veel partijen doen helemaal geen moeite de kiezer te informeren. De VVD, Partij voor de Dieren, Recreatie Wonen en Water, en Eigen Woning en Water hebben allen geen kandidatenlijst online staan. De Socialistische Waterschapsvereniging heeft geen website. De ChristenUnie-SGP leeft nog in de tijd van de verkiezingen van 2008.
Vier van de tien partijen komen wel met informatie over hun kandidaten. Water Natuurlijk heeft een kandidatenlijst gepubliceerd, zonder enige uitleg wie de kandidaten zijn en waar ze individueel voor staan. De partij valt daarmee in een traditie. Bij de PvdA is het zoeken naar de juiste kandidatenlijst, maar als je hem gevonden hebt komt er behalve namen en foto’s geen informatie naar boven. Het CDA heeft een kandidatenlijst waarbij we bij sommige kandidaten een grote foto met CDA-logo kunnen aanklikken. Informatie over wie deze mensen zijn staat er niet bij. Alleen de Algemene Waterschapspartij heeft een kandidatenlijst met tekstjes.
De lijsttrekker van de Algemene Waterschapspartij is ‘zelfstandig milieuadviseur en omgevingsmanager’. Ze was al duo-bestuurslid bij AGV. De nummer twee is al meer dan vijftien jaar bestuurder in het waterschap. Deze twee kandidaten doen een poging te laten zien wie ze zijn en waar ze voor staan. Of dat onderscheidend is, moet nog blijken als we de verkiezingsprogramma’s gaan vergelijken.
Zo zien we dat een van de tien partijen in het waterschap AGV een poging doet burgers te informeren over wie haar kandidaten zijn. De rest geeft helemaal geen informatie. Burgers kunnen er bij PvdA, CDA en Water Natuurlijk met wat zoekwerk vooral achter komen dat verschillende kandidaten al langer in het waterschapsbestuur zaten. Maar wat ze daar deden of wat hun persoonlijke visie of motivatie is, daar zeggen ze helemaal niets over.
Veel burgers zullen zich op 18 maart afvragen waarom er waterschapsverkiezingen zijn. Dat is een terechte vraag. Zeker als de partijen die deelnemen zelf niet eens een serieuze poging doen om kiezers te informeren.
