Je zou het de druppel kunnen noemen: nadat de actievoerende ChristenUnie-jeugd op de Wallen de mondjes opentrok tegen prostitutie, kon Mariska Majoor zich niet langer stilhouden. De belangenorganisatie PROUD was er, maar nog niet officieel. Toch liet ze de vereniging eerder dan gepland het levenslicht zien.
Na de EO-reeks ‘Jojanneke in de prostitutie‘ klonk er met de actie van PerspectieF wederom een negatief geluid tegen de prostitutie. Majoor verwoordde het eind januari als volgt: “Dit is een nieuw hoogtepunt in de kruistocht tegen prostitutie. De christenfundamentalisten maken klanten bang terwijl het merendeel van de vrouwen op de Wallen gewoon rustig wil kunnen werken”.
Heftige zedenzaken zouden door politieke partijen en omroepen als de EO misbruikt worden om maatschappelijke punten te scoren voor hun gedachtegoed. Een moreel gevecht, een politiek punt maken of kijkcijferkanon zijn; het gaat uiteindelijk ten koste van de prostituee zelf, zo zegt voorzitter Mariska Majoor, zelf ex-prostituee en samen met Lyle Muns het gezicht van PROUD.
Het zenuwcentrum van de kersverse belangenorganisatie ligt aan de Enge Kerksteeg, vlak achter de Warmoestraat in Amsterdam, in het kantoor van Majoors Prostitutie Informatie Centrum (PIC).
Majoor: “De werkzaamheden voor PROUD voelen voor mij een beetje als een verlengstuk van het werk dat ik al 20 jaar doe vanuit het PIC. Als groep gelijkgestemden willen wij een stem zijn voor iedereen die in de erotische dienstverlening werkt. Op die manier willen we hun belangen verdedigen. Nu zitten we nog in hetzelfde pand als het PIC maar de bedoeling is wel dat we straks als zelfstandige organisatie op eigen benen staan, op een eigen plek”.
Het Prostitutie Informatie Centrum (PIC) aan de Enge Kerksteeg
PROUD was nodig, omdat volgens Majoor de discussie rondom prostitutie niet altijd wordt gevoerd op basis van kennis en feiten, maar vaak op basis van moraal en mensenhandel. Daarbij zijn de rechten en positie van sekswerkers volgens haar uit het oog verloren. De mensen om wie het gaat hadden een vereniging nodig die dit geluid laat horen, en die is er nu.
Als PROUD notarieel is vastgelegd, bestaat ze als échte belangenvereniging, helemaal vóór en dóór prostituees. “Ons bestuur bestaat volledig uit (ex)sekswerkers, en wordt daarbij ondersteund door een grote groep mensen met jarenlange ervaring in wetenschappelijk onderzoek op het gebied van prostitutie en mensenhandel.”
Het hele project, inclusief logo en website, is op touw gezet door de (ex)prostituees, en volgens Majoor ook zonder subsidie. “Dat kan nu ook nog, omdat alles op vrijwillige basis draait, maar naar verloop van tijd is dat welllicht onontkoombaar wanneer we als professionele organisatie met betaalde krachten gaan werken.”
‘Je zit er niet omdat je per se geniet van alle seksuele contacten. Ik zat er in voor het geld, de meeste klanten interesseerden me geen reet’
Mariska Majoor (Hilversum, 1968) weet waar ze over praat als het gaat over sekswerkers. Op haar 16e begon ze in de prostitutie, ze werkte onder andere op de Wallen. Zij zag nooit de moeilijkheden van een leven in de seksindustrie, ze had geld nodig voor een hond en begon zodoende haar werkzaamheden in de prostitutie. Dat deed ze geheel vrijwillig, en puur voor het geld.
“Je zit er niet omdat je per se geniet van alle seksuele contacten. Ik zat er echt in voor het geld, de meeste klanten interesseerden me geen reet maar goed, ik was dan ook nog een baby, de meeste klanten konden m’n vader of opa zijn”, aldus Majoor.
Hoewel dat niet altijd even leuk was, kon zij er wel mee omgaan. De Hilversumse stoort zich dan ook aan het onbegrip voor het werk dat zij deed; Mariska stopte zelf in 1994. Documentaires zoals Jojanneke in de Prostitutie en anti-prostitutiekruistochten van de ChristenUnie zijn haar een doorn in het oog. Ze vindt hen moraliserend, want ze creëren een situatie waarbij de prostituee enkel nog als slachtoffer gezien wordt en de klant als slecht.
“Het beeld is zo verwrongen, er wordt enkel gefocust op alles wat er niet goed gaat. De ChristenUnie (CU), Jojanneke en diverse beleidsmakers zeggen ‘och, het is zo verschrikkelijk’, maar hetgeen ze zo verschrikkelijk vinden, gaat eigenlijk over de omstandigheden van deze mensen, niet zozeer over het beroep dat ze uitoefenen.”
Majoor vervolgt: “Vraag je eens af waarom mensen tot dit besluit komen. Natuurlijk denk je niet op jonge leeftijd: ik word prostituee, maar zie het eens anders. Iedereen zoekt in dit leven naar manieren om in het levensonderhoud te voorzien, en dat doe je door te doen wat op dat moment in je leven past”.
Lyle Muns, betrokken bij PROUD en voorzitter van de jongerenorganisatie DWARS van GroenLinks, zit naast Majoor in het krappe pandje aan de Enge Kerksteeg. Hij beaamt het verhaal van zijn collega. De van oorsprong Vlaamse Muns is zelf nog actief als escort en voelt zich allesbehalve slachtoffer: “Prostitutie is ontzettend divers, er is geen eenduidig beeld van deze mensen te geven”.
“Het is waar dat mensen regelmatig om economische redenen tot sekswerk overgaan, maar je moet oppassen om hier oneerlijke vergelijkingen in te trekken. Heel véél mensen werken voor het geld en vinden hun baan misschien helemaal niet zo leuk.”
“Ik hoor de CU en EO vaak zeggen: ‘iedereen denkt dat prostitutie vrolijk en leuk is’, en er zou een taboe rusten op het benoemen van misstanden in de prostitutie maar ik hóór juist over niets anders. Ik moet de eerste nog tegenkomen die zegt dat prostitutie alleen maar vrolijk en leuk is, maar zijn we daarom slachtoffers? Dat geschetste beeld klopt gewoon niet.”
Majoor: “Iedereen heeft weleens een rotdag op z’n werk, of geen zin. Maar als je dat als prostituee zegt, dan is in één keer alles mis. De beeldvorming van mensen die niet bekend zijn met het onderwerp, is afkomstig van series zoals die van Jojanneke en van documentaires over mensenhandel. Dat is eenzijdig, het is erg belangrijk meer positieve verhalen te laten horen, om zo beide kanten te belichten. Narigheid is er in ons vak, en die moet je bestrijden, maar het lijkt er nu meer op dat de prostitutie wordt bestreden in plaats van de narigheid”.
Zowel de jonge Muns als de ervaren Majoor zijn het er over eens: er moet iets veranderen aan die negatieve beeldvorming. We moeten volgens hen af van de ideeën over seks die nog uit vroeger tijden komen, waardoor seks en zeker prostitutie in de taboesfeer blijven. Mariska Majoor windt er geen doekjes om: “We zitten vastgeroest in het romantische beeld dat seks alleen plaatsvindt in donkere slaapkamers, als kroon op het huwelijk. Er wordt heel wat afgewipt, maar als er geld bij komt kijken dan zitten we in één keer in de middeleeuwen met onze gedachten.”
PROUD is er dus om die beeldvorming te veranderen, door als belangenvereniging enerzijds de stemmen te laten horen van de sekswerkers maar ook door rond de tafel te zitten met de gemeente. Daarmee treedt PROUD op als belangenvereniging én als een soort vakbond, hoewel dat laatste iets gecompliceerder is.
“Een vakbond en een belangenorganisatie gaan vaak hand in hand maar een vakbond overlegt ook met werkgevers. Dat is ons geval wat lastig, omdat we die in ons vak eigenlijk niet hebben. In de prostitutie heb je te maken met verhuurders van raambordelen of exploitanten van clubs, en dat zijn geen werkgevers. Uiteraard kunnen wij als belangenbehartiger wel met hen praten over de werkomstandigheden.”
De ex-prostituee heeft gemengde gevoelens over de veranderingen in de prostitutiesector. Burgemeester Van der Laan krijgt wat haar betreft het voordeel van de twijfel. Hoewel er veel ramen zijn gesloten en de regelgeving is aangescherpt, werd donderdag ook bekend dat enkele panden op de Wallen die de gemeente Amsterdam opkocht, straks weer verhuurd kunnen worden aan prostituees. Zónder exploitant ertussen, maar via een constructie waarbij de dames in een collectief samenwerken.
‘Jojanneke? Die zou dit werk nooit kunnen doen. Waarschijnlijk loopt ze na haar eerste klant al huilend weg’
Majoor: “Er is altijd sprake van een exploitant, of dat nu de gemeente is of de huidige. En wie zegt dat die huidige exploitant zo slecht is?” De gemeente zou zich best eens kunnen vergissen in die zelfexploitatie waarop nu wordt ingezet, want volgens Majoor is dat eigen ondernemerschap een behoorlijke klus: “Je krijgt een enorme verantwoordelijkheid, en niet iedereen heeft daar zin in of kan dat aan. Bovendien is het volstrekt onwaar dat je nu een pooier nodig hebt om veilig te werken. Alsjeblieft zeg!”.
Het beeld dat geschetst wordt over de massale misstanden in de prostitutie mag dan onwaar zijn, het was volgens de voormalig sekswerker wél een argument om de panden gesloten te kunnen krijgen, en dat heeft volgens haar veel kwaad bloed gezet. Daardoor zijn de prostitutiesector en de overheid elkaar tegenwoordig eerder als vijand dan als vriend gaan zien. “Misschien wil Van der Laan een andere weg inslaan, maar ik moet het eerst nog zien”, aldus Majoor.
Voor de Jojannekes van deze wereld heeft Mariska Majoor nog wel een boodschap: “Laat ze eens stoppen met die hetze, die heksenjacht tegen de prostitutie, want het is oneerlijk. Deze mensen strijden tegen een onderwerp waar ze zelf morele bezwaren tegen hebben. Dat gecreëerde beeld van vrouwen die zielig zijn: het is gewoon niet terecht. En mocht het al kloppen, ga dan iets aan de omstandigheden van deze mensen doen, ga armoede bestrijden”.
Op de vraag of Jojanneke het zelf zou redden als prostituee, antwoordt Majoor stellig: “Die zou dit werk nooit kunnen doen. Waarschijnlijk loopt ze na haar eerste klant al huilend weg. Zij heeft daar de ballen niet voor. Je moet dit werk niet doen als het je ontzettend tegenstaat. Als je het tóch doet, omdat je geen andere oplossing ziet, dan moet je dat accepteren. Dan stel je jezelf een doel; je bijt op je tanden en je gaat er voor”.
Mariska Majoor benadrukt daarbij: “Prostitutie is niet iets wat iedereen zou moeten doen wanneer je in de schulden zit, maar als je dan toch de keuze maakt, dan zeg ik: heb er dan ook geen spijt van. Je deed het voor een goede reden, laat de rest van de wereld de klere krijgen. Jij hebt je probleem opgelost.”
Foto boven: Marjoleine van Kalken
Lees ook:
ChristenUnie-jongeren wilden prostitutiebezoek positief zetje geven.
