Schijt. Een van de belangrijkste zaken bij het kopen van platen zijn niet eens de platen. Je dient om te beginnen in het bezit te zijn van goede afspeelapparatuur! Geloof het of niet maar enkele van de hieronder genoemde beweringen over vinyl, komen namelijk pas tot leven wanneer je beschikt over een goede platenspeler. Liefst eentje met een nauwkeurig afgestelde draaitafelarm. Behalve een prima speler en een versterker die de pittigste muziek aankan, zijn luidsprekers eveneens van cruciaal belang. De luidspreker is het doelpunt van de wedstrijd. Maar wat is een goede luidspreker? Kort gezegd komt het er op neer dat je in de muziek een doortastende maar ongekunstelde dieptewerking moet kunnen horen.
Goed. Met een beetje geluk en het omgaan met onverwachte tegenslag (“hé in de winkel deed ie het nog”) kun je, zeker als beginner, je speurtocht naar geschikte apparatuur het beste starten in tweedehands winkels. Volstrekt uit den boze is de aanschaf van een Crosley. Wanneer je platen draait op deze spelertjes, al zien ze er nog zo hip uit, is het snel afgelopen met de vinylliefde. De Crosley maakt tijdens het afspelen rare bijgeluiden, het draaimechanisme is allesbehalve stabiel, om over de kwaliteit van de naald en het geluid maar te zwijgen. Alsof je de muziek hoort door een gebarsten rietje. Het beste geluid dat een Crosley voortbrengt is wanneer hij van 13 hoog naar beneden stort en te pletter valt. Ok, dan nu waar het allemaal om draait: het zwarte goud, de mythes en keerzijdes gebaseerd op meer dan 35 jaar platen kopen van de schrijver van dit stukje.
Nou en of. Wie eenmaal begint komt terecht in een doolhof waarin wegen telkens andere zijpaden uitlokken. Advies: hou jezelf voor ogen dat het om de muziek gaat, blijf zoveel mogelijk muziekliefhebber. Toch loert bij het almaar toenemende aanbod van platen het gevaar van de dwangdrang. Tot op heden is echter nooit wetenschappelijk aangetoond dat vinyl acuut levensbedreigend is of op den duur slecht voor de gezondheid. Wel kan het nadelige gevolgen hebben voor je banksaldo, hetgeen kan leiden tot stresssituaties en zelfs een mogelijke voorbode opleveren voor echtscheiding.
Het is maar net wat je met schoonmaken bedoelt. Platen zijn stofvangers. Stof veeg je voor een draaibeurt af met een simpel koolborsteltje. Zo voorkom je stofophoping en slijtage aan de naald. Bewaar je platen in binnenhoezen met plastic voering. Schoonmaken met vloeistof? Liever niet. Wanneer het kraken de muziek overheerst kun je veel van het opgehoopte vuil in de groeven eruit krijgen met een speciale vloeistof. Nogal wat liefhebbers nemen het kraken op de koop toe, ter verhoging van een authentieke vinylbeleving. Andere mensen zullen zelfs van het kleinste kraakje slapeloze nachten krijgen. Een ander nadeel van platen is dat ze soms net niet concentrisch zijn geperst. Ook dat kun je horen. Naarmate de naald het gaatje nadert gaat de muziek steeds valser klinken. Zul je net zien, eindigt de plaat met een gevoelige maar dus vals klinkende pianoballade.
Hier is geen duidelijk antwoord op te geven. De prijzen verschillen per platenmaatschappij. Doorgaans betaal je voor een nieuwe lp rond de 22 euro. De buit waar jij voor betaalt, wordt verdeeld onder artiest, platenmaatschappij, distributeur en winkelier. Bedenk dat platenmaatschappijen vinyl beschouwen als een product om geld aan te verdienen. Onder het motto de klanten kopen het toch wel probeert men het onderste uit de kan te halen. Overigens betaalde je in het pre-euro tijdperk tussen de 18 en 24 gulden voor een lp.
Laat je niks wijsmaken. Ton Vermeulen, directeur van de Haarlemse platenperserij Record Industry, vertelde ooit tijdens een rondleiding door zijn fabriek vol naar smeerolie ruikende machines, dat een en ander “tussen de oren zit”. Hij bevestigde de veronderstelling dat het niet veel meer is dan een ordinaire verkooptruc. Dat dergelijke platen inderdaad 180 gram wegen, wil dus niet zeggen dat ze anders of beter klinken dan vinyl met een ander gewicht.
Gek genoeg wel. Tegenwoordig is het verschil te verwaarlozen omdat er nog maar weinig verschillende landenpersingen verschijnen. Dit in tegenstelling tot de jaren zeventig, hét vinyltijdperk, toen vrijwel ieder land zijn eigen vinylversie uitbracht. Luister eens naar een willekeurige lp van Columbia Records en een van dezelfde titel gemaakt door het Nederlandse CBS. Wat je hoort is een enorm klankonderscheid in het voordeel van de Amerikaanse persing, met name in de klank van ‘het laag’, de weergave waarin bas en drums ‘samenkomen’. De CBS-platen zijn berucht om hun schelle ‘middenklank’. Een zenuwbehandeling bij de tandarts is er niks bij. Ook bij eenvoudige afspeelapparatuur zijn de verschillen duidelijk hoorbaar. Veel vinylliefhebbers zweren bij persingen van Amerikaanse origine vanwege het dynamische warme geluid. De Amerikanen bedachten toch ooit de term ‘groovy’?
Mmm, doorgaans wel. De tweedehands platenverkoper herken je aan zijn betweterigheid over platen en persingen in combinatie met het Sterke Verhaal. Dat verhaal houdt in dat hij en uitgerekend hij en niemand anders, om zes uur ‘s ochtends op de lokale rommelmarkt een zeldzame plaat vond, die hij op eBay of de platenbeurs van Utrecht verpatste voor 250 euro. Over de onverkoopbare troep die er in de loop der jaren door zijn handen is gegaan zul je hem niet snel horen.
Yes! Het vinylevent dat tweemaal per jaar plaatsvindt in de megahallen van de Jaarbeurs, is dé plek waar beginners en gevorderden elkaar treffen in hun gezamenlijke zoektocht naar koopjes en collectors items.
Om deze vraag te kunnen beantwoorden zou je natuurlijk eerst alle winkels in ons land moeten opzoeken. Vaststaat dat je een bezoek aan Sounds in Venlo minstens een keer in je leven moet hebben meegemaakt. Het aanbod is voor Nederlandse begrippen ongekend en bijna intimiderend. Tip: maak een middag vrij en hou voor jezelf een uitgavelimiet in gedachten, want voor je het weet loop je rond sluitingstijd naar buiten met meer platen onder de arm dan je lief is.
Absoluut. Stoerder dan meisjes die cd’s kopen. Helemaal wanneer je als meisje platen koopt van bands die jongens niet kennen. Bovendien geeft het een fijner gevoel als je met een plaat thuiskomt en niet met zo’n plastic doosje. In de groeven van het vinyl zie je de muziek. Wanneer je naar een cd kijkt zie je alleen jezelf. Nergens voor nodig, want je hebt jezelf vanochtend nog in de spiegel bekeken. Een van de redenen waarom meisjes vinyl kopen is omdat ze beseffen dat de cd het ergste is dat de mensheid is overkomen. Kortom, hulde aan vinylkopende meisjes. Zij proberen ons te redden van de totale ondergang.
