Het bloed van de geëxecuteerde redactieleden van Charlie was nog niet opgedroogd of de apologeten van de terreur klommen al in de pen om de massamoord goed te praten of nog erger, in een begrijpelijk perspectief te plaatsen. “Moslims zijn de eigenlijke slachtoffers”, beweerde neo-racist Quinsy Gario waarmee hij gelijk de toon zette voor de kruiperigheid van progressieve kringen die vonden dat Charlie het “toch ergens eigenlijk best wel misschien een klein beetje aan zichzelf” te danken had. “Deze aanslag heeft niets met islam te maken”, was wel de meest misselijkmakende mantra die mooipraters tot in den treure toe bleven herhalen, alsof daarmee het Kwaad te bezweren viel.
Tarik Afala, hoofd van BBC Arabic verkondigde de term ‘terroristen’ liever niet te willen gebruiken voor de moorddadige gebroeders Kouachi want dat zou te ‘geladen’ klinken. Dieter Ceustermans schreef in De Morgen dat we het adjectief ‘moslim’ voor terrorist moeten laten vallen, we spreken immers ook niet over katholiek terrorisme als we over de IRA praten. Never mind dat de IRA geen katholieke staat wil vestigen en dat het conflict daar politiek is, en religie een secundaire rol speelt.
De BBC vermeldde in een nieuwsitem dat de meeste slachtoffers van terrorisme moslims zijn, maar verzweeg dat de meeste daders dat ook zijn. De organisatie Thinkprogress, nomen est omen, meldde dat in 2013 minder dan 2 procent van alle aanslagen in de EU islamitisch geïnspireerd waren. Ook het opblazen van brievenbussen valt onder het begrip ‘aanslag’ en bij nadere bestudering van de cijfers blijkt dat 25 procent van de dodelijke aanslagen in 2013 islamitisch georiënteerd was.
Wil men echt met cijfers spelen, dan was er in de eerste maand van 2015 in de EU vergeleken met 2013 (toen de meeste jihadi’s net naar Syrië vertrokken waren) een stijging van ruim 16.000 procent in dodelijke islamterreur.
Of deze goedpraterij voortkomt uit de beste bedoelingen, doelbewuste propaganda, pure stupiditeit, verdringing van de feiten of een intellectueel onvermogen Tatsachen te erkennen, doet nu niet ter zake. Maar laten we duidelijk zijn en de dingen bij hun naam noemen. De meest gewelddadige terroristische groepen op dit moment hebben alles met de islam te maken. IS, Boko Haram, Al Qaeda en de Taliban roepen luid en duidelijk ‘Allah Akbar’ tijdens hun moord- en plunderpartijen en citeren uit de Koran om zich te verantwoorden. Gezamenlijk maken deze groepen duizenden slachtoffers per maand. November 2014 was een record met, volgens The Guardian, meer dan 5000 doden.
Het is een andere vraag of de islam noodzakelijk gewelddadig is en de Koran tot geweld oproept. Het internet biedt voor elk wat wils. In minder dan een minuut googelen vind je gewelddadige verzen in de Koran die oproepen tot het onthoofden van ongelovigen. In het glossy ISIS-Magazine Dabiq staat het duidelijk:
“We will conquer your Rome, break your crosses, and enslave your women.”
Het kalifaat zal zich van Indonesië tot Stockholm uitstrekken. Een bekeerde Duitse jihadi – door Jürgen Todeshöfer in ISIS-bolwerk Raqqa geïnterviewd – was duidelijk: Christenen worden als ze een beschermingsbelasting betalen niet gelijk over de kling gejaagd, maar ‘voor de heidense sjiieten, is er geen genade. Tenzij ze zich bekeren tot de Ware Islam, zullen ze sterven,’ aldus de energieke Duitser, ‘ook al zijn het er een half miljard’.
Wie de andere kant op googelt, vindt talloze sites die juist weer het vreedzame karakter van de Koran benadrukken. Immers, begint de Koran niet met ‘Alle lof zij Allah, de Erbarmer, de meest Barmhartige’? Eén ding is duidelijk: de Koran is op zijn minst ambivalent en inspiratiebron voor zowel islamo-fascisten als vredelievende gelovigen.
Genuanceerd denken is helaas alleen weggelegd voor een kleine elite. De meerderheid van de bevolking moet zich in een doorgedraaid neoliberaal systeem uit de naad werken om überhaupt te overleven en heeft niet de luxe om rond te reizen, uitgebreid de boeken van islam-expert Karen Amstrong te bestuderen, de doorwrochte opiniestukken in De Groene te lezen of naar publieke debatten in De Balie of de KVS te gaan. Voor veel mensen is het zo klaar als een klontje: islam en geweld zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. En het bewijsmateriaal wordt elke avond weer op het journaal aangedragen. Populisten als Wilders spelen in op de behoefte aan overzichtelijke zwart-wit modellen van de werkelijkheid.
De neerbuigende houding van de intellectuele bovenklasse die gerechtvaardigde bezorgdheid en gevoelens van angst afdoet als racisme en islamofobie, is stuitend. Maar nog stuitender is de arrogante houding van moslims die zich er makkelijk van afmaken door te beweren dat het voortwoekerende islamo-fascisme niets met hun religie te maken heeft – en daarmee is de kous af.
Feit is dat de islam momenteel een gigantisch PR-probleem heeft en ontzettend veel uit te leggen heeft. Ik schrik als ik om me heen hoor hoeveel weldenkende mensen ‘het helemaal gehad hebben met de moslims.’ Velen vrezen dat er in West Europa een Vijfde Colonne schuilt. De steunbetuigingen op de social media waar de terroristen bejubeld worden, tonen dat er meer is dan enkel ‘tacit support‘. Brussel, Parijs, Verviers bevestigen deze vermoedens.
Veel moslims hebben zich inderdaad uitgesproken tegen de terreur die uit naam van de islam wordt uitgevoerd. Maar die geluiden zijn nog steeds te weinig, te zeldzaam, te zacht. De islamitische gemeenschap in Nederland en België wordt nog steeds beheerst door conformisme en parochiale bekrompenheid.
Het kan ook anders. De christelijke kerk had vroeger terroristische tendensen en verbrandde andersdenkenden op de brandstapel. Maar na eeuwen van intens filosofisch en theologisch debat is het christendom getransformeerd. Momenteel is het katholicisme onder de bezielende leiding van kerkvader Fransiscus een van de meest menselijke, vooruitstrevende en verdraagzame religies geworden. Wil de islam niet een karikatuur van zichzelf worden – en terecht doelwit van spot en satire – dan moet het zichzelf grondig vernieuwen om de 21ste eeuw binnen te stappen. Het potentieel is er. In de 12de eeuw was de islam met denkers als Ibn Rushd de Europese Verlichting eeuwen vooruit.
Laten we hopen dat de gruwelijke dood van de dappere piloot Muath al-Kasasbeh niet voor niets is geweest. De vrijwel unanieme ontzetting in de moslimwereld lijkt op een signaal dat er eindelijk iets beweegt binnen de islam.
Teun Voeten studeerde culturele antropologie en filosofie in Leiden. Hij is al 25 jaar oorlogsfotograaf en coverde wereldwijd tientallen conflicten. Hij schreef boeken over de ondergrondse daklozen in New York, de oorlog in Sierra Leone en het drugsgeweld in Mexico waar hij nu een PhD dissertatie over maakt. Voeten woont afwisselend in New York en Brussel.
