“Is de islam een gewelddadige religie?” Dat leek de NRC Handelsblad-koppenmakers wel aardig voor de voorpagina dit weekend. Een mooi thema! En ze verwezen daarbij naar de gebruikelijke artikelen over Boko Haram, ISIS en andere gekken, en een groot stuk van Dirk Vlasblom in de wetenschapsbijlage. Dat nieuws heeft uiteraard weinig met de abstracte vraagstelling van doen, het grote verhaal van Vlasblom ook al niet. Dat was één grote geschiedenisles waaruit moet blijken dat moslims nooit alleen maar vanwege hun geloof in de aanval gaan. Dat er altijd andere redenen te vinden zijn om ten strijde te trekken. Dat stuk gaat dus helemaal niet over de islam.
Al klagende hierover op twitter vroeg een gewaardeerd collega wat ik dan van een ander stuk vond. En stuurde mij een bijdrage van rechtsfilosoof Afshin Ellian in Elsevier Juist van 14 januari, getiteld: ‘In de geest van de moslim: de islamitische trots verklaard.’ Ik liet deze collega kort weten het een bar slecht stuk te vinden, en stuurde later een uitgebreidere reactie. Het is alweer een tijdje geleden, natuurlijk, deze Ellian, maar bij deze een selectie (ik benadruk: selectie) van de vele onjuistheden en domheden die ik in dat stuk aantrof.
Het stuk opent met een herinnering uit Iran, en gaat dan over in een licht bizar gemijmer over de vraag of de moslim en de islam samenvallen: ‘De verleiding is groot om een moslim gelijk te stellen aan de islam.’ En: “Maakt de islam zelf onderscheid tussen moslims en islam? Dat is een dogma in de islam.” Dat soort gemijmer. Dan gaat zijn bijdrage over in een potted history van de Arabische wereld van toen tot nu (gemakkelijk te vinden en te herkauwen, zoals ook Vlasblom ontdekte), om tenslotte te eindigen in hysterisch proza. Daar kom ik op.
Dit wordt een lang stuk. En gedetailleerd. Afhaken mag. Ik citeer passages van Ellian, en geef mijn commentaar.
“De sjiitische imam Khomeini opperde al in de jaren zestig van de twintigste eeuw dat de moslims opnieuw de islam moeten leren en echte moslims moeten worden. Later zouden soennitische militanten hetzelfde beweren: moslims en samenlevingen moeten worden gereïslamiseerd.”
Soennieten hoefden niks te leren van Khomeini, het soennitisch fundamentalisme dat we nu kennen (wahabisme) dateert van rond 1800, de Moslimbroeders van de jaren 1920/30 etc. Het sjiitisch fundamentalisme is een laatkomer.
“Mohammed van Mekka was niet erg angstaanjagend, en onaardig. Zijn gedichten (de Koranverzen) werden door de dichters van Mekka niet mooi bevonden en de elite vond zijn boodschap niet goed voor de business. Mekka moest het vooral hebben van de jaarlijkse pelgrimstocht van allerhande polytheïsten.”
De Koran gaat uitgebreid in op de kritiek die de Profeet te horen kreeg. Deze kwam niet van dichters, en van schade aan bizniz is ook nergens sprake. Dat van die bizniz is een bekende mythe over Mekka in die tijd. Ze is afdoende weerlegd door Patricia Crone (Meccan Trade).
“In de Kaäba verbleven een paar honderd goden van verschillende stammen. Eén keer per jaar kwamen mensen om hun goden eer te bewijzen bij deze kubus in Mekka. Dat was de gelegenheid voor ruilhandel en andere zaken.”
In Mekka werd ten tijde van Moh maar één God vereerd, God. Alleen vereerden de Mekkanen daarnaast drie ‘dochters van God’ (die elders godinnen werden genoemd). Het was die praktijk die door de Profeet werd afgewezen. Daar gaat de Koran tegenin, van vele goden in/op/om de Kaäba is in de Koran nergens sprake. Dat idee van die honderd(en) goden is later verzonnen om te laten zien hoe vreselijk heidens de Mekkanen vóór de bekering waren.
“Toch vroeg Mohammed om al die afgoden te vernietigen, want ‘er is geen godheid dan Allah’. Bijna had de elite met hem een compromis gesloten om drie goden naast Allah te tolereren. Zij zouden ‘banaat Allah’, dochters van Allah zijn: al-Laat, al-Oezza en Manaat.”
Het gaat hier om het verhaal van de beruchte duivelsverzen, waarin Moh toegaf dat er drie bemiddelaars tussen mens en god bestonden. Dat was geen reductie van honderden naar drie, Moh erkende tijdelijk het bestaan van de drie dochters.
“De elite van Mekka bestond uit vooruitstrevende mensen: stelt u zich eens voor dat Allah drie dochters zou hebben gehad!”
Onzin. In de Koran schampert de Profeet juist dat de Mekkanen alleen zonen willen en godbetert God drie dochters hadden gegeven!
“Na zijn vlucht naar Medina stichtte Mohammed een staat: de islamitische staat. Hij deelde de wereld op in antagonistische eenheden: dar al-islam (het huis van de islam) versus dar al-kuffr (het huis van ongeloof).”
Staat? Hij formeerde een stammencoalitie zoals er in die tijd zo veel waren. Staten waren er daar niet. Die tweedeling komt niet in de Koran voor, komt niet uit Medina, is van veel later.
“De handelingen van Mohammed in Medina en de Koran werden als basis genomen voor wetten en rechtspraak (de sharia). Mohammed voerde oorlogen en ontwikkelde zich tot een zeer bekwame generaal.”
Dat Moh een zeer bekwaam generaal was, moeten we lezen bij gelovige auteurs. Ellian hoort daar vraagtekens te zetten. Moh won een kleine slag (Badr) maar verloor daarna een grote (Oehoed).
“Kalief Umar had bepaald dat de veroverde gronden tot de islam behoren – ofwel: niet-moslims mogen deze grond niet beheersen of in eigendom hebben. Ze kunnen het lenen. De islamitische grond werd sindsdien als heilig en onvervreemdbaar islamitisch verklaard. Er mag dus nooit een christelijke of joodse staat worden gevestigd op islamitische grond, ook al is die grond oorspronkelijk veroverd. Het bestaan van Israël wordt daarom in strijd geacht met de sharia – dit is de absolute kern van het conflict rond Israël.”
Het bezitsverbod voor Joden is al in de Koran te vinden. Maar die ‘absolute kern’ is Ellians eigen bedenksel. Israël is geen islamitische staat en dus geen grond, ook volgens moslims.
“Terwijl het kalifaat van Istanbul begon te roesten, veranderde Europa. Na de godsdienstoorlogen brak de gouden eeuw van Europa aan: wetenschap, filosofie, medicijnen, natuurkunde en de moderne militaire technologie werden doorslaande successen. Het kalifaat moest beschaamd wapens kopen van Europa om het eigen gebied te kunnen beheersen.”
Waarom kalifaat? Dat was gewoon het wereldse gezag, de sultan. Kent een rechtsfilosoof het verschil niet?
“Hoewel er een onderscheid bestaat tussen moslims en de islam, neemt dit niet weg dat de cultuur en de traditie van moslims in hoge mate door de islam worden bepaald. Het culturele jasje dat een moslim wil aantrekken, conflicteert niet zelden met de traditie van de islam”
“Mijn Koninkrijk is niet van deze wereld, zei Christus. Ook de moderne liberale individualiteit is een voortvloeisel van de vermenging van christelijke en hellenistische culturen. Dit moet worden benadrukt: deze uitgangspunten zijn essentieel onverenigbaar met de islam en dus ook met zijn politieke verschijning. Dit is een onaangename waarheid, maar het zou van zelfbedrog getuigen als we dit niet zouden vermelden.”
Ellian behoort tot die auteurs die zichzelf gaan overschreeuwen als ze weten dat ze glad ijs betreden. Wat doet deze uitspraak van Jezus hier? Bewijst die opmerking zijn liberale aard? Eerder noemt hij de islam eerst een kosmos van ideeën, en nu vindt hij het lekker om te roepen dat ‘de islam’ onverenigbaar is met individualiteit. Wie hem tegenspreekt, doet aan zelfbedrog. God, wat armoedig.
“In de islamitische cultuur is sprake van een dubbelzinnigheid als het gaat om individualiteit en collectiviteit. In de ogen van Allah is elke moslim zélf verantwoordelijk voor zijn daden. Op de dag des oordeels zou niet de hele stad, maar ieder individu ter verantwoording worden geroepen.”
Actually, er is in de Koran sprake van het collectief (ver)oordelen van volken op de Laatste Dag. Misschien moet hij dat boek eens goed lezen.
“Dat is de ene kant van het verhaal. Maar… de politieke verschijning van de islam vernietigt juist de individualiteit van moslims: zij behoren tot de ummah en daarna tot families en stammen.”
Vernietigt de individualiteit… het individu tegen de woeste massamens, de waarheid tegen de leugen, het sublieme christelijke Europa tegen de Arabische horden – wat zullen de lezers van Elsevier gesmuld hebben van dit puberale proza.
“Wat fundamentalistische moslims in het Westen aan westerlingen vragen, namelijk een interreligieuze dialoog, gunnen ze in islamitische landen niemand. Want daar heerst de suprematie van de islam.”
Dat heb ik fundamentalisten hier nooit horen vragen.
“In de christelijke culturen nodigen christenen soms anderen uit om samen te bidden. Het bidden is de eenvoudigste manier waarop verschillende stromingen in een sfeer van vriendschap samenkomen.”
Toen Europa nog keurig christelijk was, was er maar één niet-christelijke religieuze minderheid: de Joden. Ik hoef niet te zeggen hoe christenen daar zo’n duizend jaar lang mee zijn omgegaan. Samen bidden?
“En er is nog een probleem: de Arabische taal. Het islamitische gebed kan en mag alleen in de Arabische taal worden uitgesproken. Ook de Koran kan in religieuze zaken alleen in het Arabisch worden gereciteerd. De uitvinders van de islam hebben deze briljante regels bedacht zodat zij voor de eeuwigheid mensen gevangen kunnen houden: je kunt er niet aan ontsnappen. Wie dat wel doet, is een afvallige moslim, met alle gevolgen van dien.”
De islam als perfide samenzwering. Hoe diep kun je zinken. Hoe dom acht hij de lezer? Overigens bidt de meerderheid der moslims niet in het Arabisch. En afvallig zijn zoals christenen dat doen, kent de islam niet, je blijft gewoon weg – en je blijft nou eenmaal moslim.
“De islam in zijn politieke en maatschappelijke verschijning is een meester in het creëren van onderscheid en dus contrasterende categorieën: moslim en niet-moslim, afvallige moslims en echte moslims, ongelovigen en moslims, en uiteindelijk de oorlog en vrede van de islam, oftewel de onderwerping aan de islam. In deze machinerie van politieke categorieën wordt de individuele moslim vermorzeld en vermalen tot een radertje van het geheel, dat de negatie van het individu is.”
Te wapen, te wapen!
Ellian citeert vervolgens instemmend de filosoof Peter Sloterdijk:
“De monotheïstische verscherping bij Paulus die overgang van het defensief naar offensief universalisme teweegbracht, leidde de islamitische verscherping ertoe dat het offensieve universalisme zich ver ontwikkelde van missionaire expansie tot militaire politieke expansie.”
Maar Sloterdijk zit er naast. De islam was de eerste decennia een religie uitsluitend van en voor de Arabieren. Bekeren door niet-Arabieren werd ongepast gevonden, en tegengewerkt. Dat maar heel langzaam; de bekering van christenen werd niet aangemoedigd, en verliep dan ook uiterst traag (rond 1100 was naar schatting de helft van de bevolking van het islamitische rijk nog christen). De islam kende toen en kent nog steeds een heel beperkte missionaire ambitie. De wahabieten (de Saoedi’s en hun geld) zijn er vooral op uit bestaande moslims te bereiken en strenger in de leer te maken.
“De moslim die in de islam de essentie en de begrenzing van zijn of haar identiteit vindt, acht zich logischerwijs superieur, aangezien zijn waarden en normen superieur zijn. Wat de islam voortbrengt, is noodzakelijkerwijs superieur: de islamitische wetten en de ummah die de wetten verwerkelijkt, zijn superieur.”
Ach, alle gelovigen zijn altijd vreselijk!
“Niet zelden denken moslims dat de wereldschokkende misdaden van moslims slechts door niet-moslims kunnen worden gepleegd en bedenken zij gecompliceerde en slimme complottheorieën. Ik noem dit ontkenningsmechanisme een mentale afwijking die wereldwijd de creatieve ontwikkeling van moslims belemmert. Althans, de moslims die geloven dat andere moslims zich niet als beesten kunnen gedragen.”
De Amerikanen geloven massaal in allerhande samenzweringen, gedragen zich mede daardoor regelmatig als beesten maar zijn nog steeds creatief genoeg.
“De homo islamicus beschouwt zichzelf dus als het einde van de geschiedenis, en dat is altijd een gevaarlijke gedachte. De apocalyps is voor die moslim een vanzelfsprekende volgende fase van de geschiedenis.”
Het aardige is nou juist dat de Koran diep doordrongen is van apocalyptisch denken maar dat de islam dat niet of nauwelijks nog kent. Afgezien van een club gekken in Iran, die ooit door Ahmedinedjad werden gesteund. Da’s typisch christelijk, dat Eindtijddenken. Een gevaarlijke gedachte, inderdaad.
“En nu? De meerderheid van de Europese moslims heeft ondanks alle tragiek vooralsnog niet voor de politieke islam, maar voor de vrijheid gekozen. Dat is een doorn in het oog van de jihadisten. Niet alleen de weerloosheid van moslims, maar ook het Europese nihilisme, dat niet bereid is de vrijheid te verdedigen, biedt jihadisten de mogelijkheid om de politieke islam op Europese bodem te verspreiden.”
Hé wat? Waar komt dat nihilisme nou ineens vandaan? En wat betekent dat? Het klinkt in elk geval heel eng. Dat heeft de Elsevier-lezer gelijk door! Moeten we ‘Vaders en zonen’ gaan herlezen?
“De eeuwige terugkeer van de gewelddadige jihad is de toverformule waarmee deze horde uit het niets tevoorschijn komt. We zullen moeten strijden tegen de horde, met pen en geweer – de strijd wordt ons opgedrongen.”
Dramatisch slot. Tromgeroffel. Paukenslag.
Kortom, Afshin Ellian gooit hier een hoop nutteloze feitjes bij elkaar, maakt daarbij zeer veel kleine, grote en fundamentele fouten. Hij debiteert wat schreeuwerige algemeenheden, roept moord en brand, en dat is het dan. Zelden heb ik zo’n beroerd stuk over dit onderwerp gelezen. Met een dergelijk plat opruiend karakter.
De islam heeft een probleem. De islamitische wereld heeft het zwaar, klaagt daarover graag, en te velen zoeken de oplossing te gemakkelijk in een terugkeer naar een mythisch verleden. Daar komt bij dat de de gewelddadige taal van de Koran fundamentele gelovigen te gemakkelijk geweld doet vergoelijken, of ze ertoe brengt de weg van het geweld in te slaan. Die weg is ook de islam; het is geen ‘foute interpretatie’ van de islam, laat staan dat je kunt zeggen dat Boko Haram en ISIS niet islamitisch zijn. Het is aan de moslims om dit in het maatschappelijk verkeer onaanvaardbare ‘gebrek’ in hun religie te herstellen. Dat gebrek maakt ‘de islam’ geen samenzwering, geen hels systeem, geen beestachtige tegenstander die de individualiteit ‘vernietigt’. Eigenlijk afschuwelijk om te moeten constateren dat een man als Ellian, die best kan nadenken, zich zó gemakkelijk laat verleiden tot agressieve kreten, en blijkbaar zo geobsedeerd is door de gewelddadige oplossing (die niks oplost).
Er is voor deze religie gewoon werk aan de winkel. Zoals niet zo lang geleden voor het christendom. Ellian wil graag bloed zien, dat wil zeggen anderen laten vechten. Hij geniet van zijn eigen bloeddorstige taal. Een oud en zeer bedenkelijk verschijnsel.
