Derk Jan Eppink schreef een humoristisch en tegelijk genadeloos boek over het Europese volksvertegenwoordiging: Het rijk der kleine koningen, achter de schermen van het Europees Parlement. Loyaliteit is de opgelegde norm bij de 751 europarlementariërs, schrijft Eppink. Je bent voor óf tegen eenwording. “Niet de feiten die een parlementslid naar voren brengt zijn belangrijk maar of het geachte lid wel of niet in Europa gelooft.” Het gevolg is dat het Europees Parlement, net als het Volkscongres van de Chinese Communistische Partij, tot een applausmachine is verworden. Een ‘roeptoeter’. Een “zichzelf feliciterende instelling”. Dat laatste slaat mede op de 6000 euro netto maandsalaris die de leden zichzelf gunnen. Exclusief riante onkostenvergoeding.
Derk Jan Eppink (56) ooit redacteur bij NRC Handelsblad en De Standaard beschrijft bloemrijk – om met de Duitse studentenleider Rudi Dutschke te spreken- zijn ‘lange mars door de instellingen’ als gekozen EP-lid (2009-2014) voor de rechts-liberale Vlaamse partij LijstDeDecker. Eenmaal gekozen krijgt hij de oude kamer van Front National-leider Jean-Marie Le Pen toegeven. Die had zijn tandenborstel laten staan.
Naast de grappen en grollen geeft het boek venijnig commentaar. Zo arriveren de 28 leden van de Europese Rekenkamer, de instelling, die moet toezien of het geld van de Europese belastingbetaler niet wordt verkwist, vanuit Luxemburg allemaal in hun dienstauto met eigen chauffeur. Een bus zou enorm veel voordeliger zijn, maar daar denkt niemand aan. De Europese Centrale Bank, die nauwlettend het uitgavenpatroon van Grieken in de gaten houdt, bouwt een onderkomen in Frankfurt dat met zo’n 1,2 miljard euro het vastgestelde budget ver overschrijdt. Een kniesoor die daar op let. Het gebouw is trouwens voor oplevering al weer te klein.
Eppink liep jaren in Brussel rond, onder andere als medewerker van Eurocommissaris Frits Bolkestein. De VVD’er schreef het voorwoord en wil ook weinig weten van het Brusselse rariteitenkabinet, waar hij overigens wel ooit deel van uit maakte: “In plaats van intergratie groeide een Noord-Zuidkloof dwars door de Europese Unie. De euro is een slaappil, zelfs een gifpil en veroorzaakte lage groei en hoge werkloosheid.”
Zelf gaat Eppink ruim 350 pagina’s vol op het orgel. Hij stelt dat niet alleen de burger maar ook de Europese ambtenaren weinig op hebben met de verkozenen van het Europees Parlement. “Als je niets meer kunt, kun je altijd nog politicus worden. Kijk naar Hitler,” fluisterde een Duitse ambtenaar hem toe. Leden van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Unie, noemen de Europarlementariërs ‘klaplopers die mooie voorstellen verprutsen met onkunde’. De weinig milde Eppink spreekt zelf over “Het rijk van de kleine koningen”.
Hilarisch én boeiend zijn de confrontaties met Guy Verhofstadt, leider van de liberale ALDE-fractie. De Belgische ex-premier, die in het Europees Parlement nota bene de Nederlandse partijen VVD en D66 vertegenwoordigt, blijkt een volstrekt onbetrouwbare bondgenoot. Toen VVD-premier Mark Rutte vasthield aan de Europese begrotingsdiscipline stelde Verhofstadt voor als straf Europese subsidies aan de Nederlanders te blokkeren. “Dan binden ze wel in.” Eppink in zijn boek: “Als er ooit een Nobelprijs voor Hypocrisie zou zijn, dan zou de heer Verhofstadt direct de grote winnaar zijn.”
Door de socialistische S&D-fractie werd hij tweede gezet op de lijst van slechtste kandidaat voor het Europees Parlement omdat hij stelde dat bijna elke maatschappelijke groep aanspraak kan maken op een voorkeursbeleid, terwijl de blanke, heteroseksuele man met een redelijk inkomen en een auto van alles de schuld krijgt: ‘van armoede tot klimaatverandering’. Alleen de Italiaanse viriele mediamagnaat Silvio Berlusconi moest hij voor laten gaan.
Derk Jan Eppink
Naast ontluisterende details maakt Eppink ook plaats voor de vraag of er een toekomst is voor het geldverslindende Europees Parlement dat alleen door het maandelijks gependel tussen Brussel en Straatsburg een slordige 200 miljoen euro kost. Eerst zal de mentaliteit moeten veranderen, stelt hij. Herverkiezing na vijf jaar krijgt veel aandacht van de heren en dames parlementariërs. “Daarbij is de kandidatenselectie binnen partijen belangrijker dan de verkiezingen zelf, laat staan de kiezer.”
In de loop der jaren werd het kakelend kippenhok in het Brusselse Altiero Spinelli-gebouw overigens wel een mede-wetgevende instelling. Maar terwijl de macht toenam, werd de animo onder de kiezers minder. Was de opkomst in 1979 bij de eerste verkiezingen 63 procent, ze zakte tot 43 procent in 2014. De reden lijkt duidelijk door tal van voorbeelden. De Europese grondwet werd in Frankrijk en Nederland bij referendum in 2005 afgewezen terwijl parlementsleden uit Frankrijk en Nederland massaal vóór stemden.” Eppink: “Het Europees Parlement eist steeds meer bevoegdheden op terwijl zijn representativiteit almaar fictiever wordt.”
Eppink hekelt de huidige Europese crisisaanpak. “We hebben maatregelen nodig uit de aanbodeconomie: productieve, innovatieve ondernemersactiviteit, lagere belastingdruk en gebruikersvriendelijke regelgeving. Maar we doen het tegenovergestelde: meer belasting.” De euro noemt hij ‘een doodlopende weg’ waar de Europese elite ons met veel politieke overtuiging induwt.
Het enige dat burgers een ‘gezicht’ geeft van Europa zijn de regeringsleiders die vergaderen in het kader van de Europese Raad, meent Eppink. “Zij zijn het laatste segment van legitimiteit: ze zijn herkenbaar, ze werden verkozen en moeten zich verantwoorden tegenover hun nationaal parlement.” Eppink kiest daarom voor ‘eurorealisme’ in plaats van ‘Europees federalisme’. Nationale parlementen moeten een grotere, beslissende rol spelen en de Europarlementariërs inbinden. “Als zij doorgaan met zelfbewieroking en de simpele slogan ‘meer Europa’ die per definitie ‘meer Europees Parlement’ betekent, dan verliest de instelling haar representativiteit en verdampt haar politieke fundering. Het Europees Parlement wordt dan een reizend gezelschap dat danst voor de spiegel, tot de volgende ernstige crisis.”
Het boek ‘Het rijk der kleine koningen’ uitgeverij Pelckmans/Nieuw Amsterdam verschijnt 9 maart. Prijs 21,50 euro. TPO Magazine interviewt in de serie ‘Journalist te koop’ Derk Jan Eppink over de Europese media. “Onafhankelijkheid is het kapitaal van de journalist.”
