Het is bizar maar waar: op zaterdag kun je om tien uur s’avonds het bestuurscentrum van de Universiteit van Amsterdam bezoeken. De portiers leggen je geen strobreed in de weg. Je kunt tot op de tweede etage rondlopen tussen het vuil, de posters en de slaapzakken. Op de derde etage staat een bordje dat je daar niet mag komen. In het gebouw zijn tientallen mensen aanwezig die praten en bier drinken. De vergelijking met een studentensoos dringt zich op.
Maar er zijn meer vergelijkingen. Eerder deze week bleek dat de studenten in hun vergaderingen onbewust het Europees Parlement nadoen, door allerlei korte speeches te houden die niet op elkaar voortborduren. Maar het Maagdenhuis lijkt ook op een debatcentrum als De Balie, aangezien er elke dag lezingen of debatten zijn. Zaterdagavond blijkt het Maagdenhuis zelfs een concurrent van een muziekcentrum als het Bimhuis, want er is een geïmproviseerd concert met een contrabas en een toeter.
Op een avond zonder speeches en debatten over die thema’s, verdwijnt de centrale politieke boodschap al snel uit beeld. Niet omdat er geen boodschap is, maar omdat het er heel veel zijn.
In het Maagdenhuis zijn ‘genderneutrale toiletten’. Er liggen pamfletten over de universiteit die nog steeds in het koloniale tijdperk zou verkeren, er hangen posters voor een demonstratie ‘samen tegen racisme’ en een spandoek meldt dat de demonstranten tegen de oorlog in de Oekraïne zijn. Al deze doelen hebben niet alleen niks met de universiteit te maken, ze zijn – behalve de Oekraïne – ook uiterst links. Dat laatste wordt door de meeste bezetters steevast ontkend. Hoe het ook zit, de universiteit sneeuwt als politiek strijdpunt volledig onder. Hoe komt dat toch?
Meerdere bezetters proberen me uit te leggen wat ze willen. De doelen van de bezetters blijken eigenlijk zo gek nog niet. Ze zijn tegen bestuurders die niet dienstbaar zijn aan de organisatie, die zich niet met onderwijs en onderzoek bezighouden maar wel met vastgoed, en die beslissingen nemen die contraproductief zijn voor het primaire proces. De doelen zijn zo mooi dat het eigenlijk raar is dat de meeste UvA-studenten en medewerkers zich hier niet laten zien en dat het Maagdenhuis vooral wordt bevolkt door niet-studenten.
Meerdere bezetters klagen over de vastgoedtransacties van de UvA. Dit is een problematische discussie, want zowel de bezetters als uw verslaggever kennen de details over die transacties niet. Maar op logica zijn de bezetters niet te betrappen. De klacht lijkt te zijn dat sommige gebouwen verkocht gaan worden. Dat mag volgens de bezetters niet, want die gebouwen zijn publiek bezit. Onder welke voorwaarden een gebouw wel en niet verkocht mag worden, kunnen ze niet zeggen.
Ik vraag of een leeg gebouw zonder functie verkocht mag worden. Er komt geen antwoord. De bezetters zijn vooral tegen het kapitalistische systeem: de markt van vastgoedhandelaren waar de UvA zaken mee doet. Ik vraag of het volgens de bezetters beter is een miljoenengebouw als het Bungehuis voor een symbolisch bedrag van één euro aan mij te verkopen en zo de vastgoedmarkt te boycotten. De bezetters kunnen niet accepteren dat een vastgoedtransactie van de UvA het onderwijs ten goede zou kunnen komen.
Dit kleine voorbeeld laat zien waarom dit protest verzandt. De bezetters hebben terechte klachten over het onderwijs, maar ze hebben geen oplossingen en weten zelfs niet welke concrete handelingsopties ze prefereren. Ze zijn wel tegen het kapitalistische systeem en dus kunnen ze allemaal politieke doelen noemen die ze het strijden waard vinden. Die algemene doelen zijn veiliger dan een concrete onderwijs- en onderzoeksagenda, want die hebben ze niet. En daar was het toch allemaal om begonnen.
In de kantine blijk ik ongewenst. Twee bezetters wijzen naar me. Een meisje komt vriendelijk melden dat er een vergadering plaats gaat vinden. ‘Je wilt dus dat ik wegga?’ vraag ik. ‘Eigenlijk wel’, is haar antwoord. Ik ga maar. In het Maagdenhuis waar iedereen welkom is en waar vele niet-studenten een dag- en nachtbesteding hebben gevonden, is het ongewenst dat mensen die niet altijd ja en amen zeggen een vergadering bijwonen.
‘Kritische geesten horen elkaar tegen te spreken’, vermeldt een poster van Loesje. Dat moet inderdaad overal, maar niet hier. Dan zou namelijk blijken dat veel actievoerders geen band met de UvA hebben, dat ze geen concrete oplossingen hebben en dat ze politiek gezien zo links zijn dat het universiteitsbestuur al hun eisen op voorhand ter zijde kan schuiven.
Foto: Maarten Brante.
