De ‘mega-moskee’ in Gouda komt er voorlopig niet, mogelijk wel een kleinere variant. Maar de precieze gang van zaken rond El Wahda is al tijden in schimmige nevelen gehuld. Welke rol spelen alle betrokkenen nu eigenlijk precies – inclusief de gemeente zelf? Wie zich verdiept in het spel achter de schermen, stuit al snel op een klein netwerk van telkens terugkerende betrokkenen. Een wat ondoorzichtige kluwen van Marokkanen met vaak dubbele petten, onderlinge banden en – soms – tegenstellingen.
Meest in het oog springt momenteel Saïd Boukayouh, de woordvoerder van het op te richten islamitisch centrum. Veelvuldig in de media als de officiële spreekbuis, en bij de Kamer van Koophandel (KvK) is zijn telefoonnummer opgegeven als contactgegeven van El Wahda. Tevens is hij de woordvoerder van moskee Assalam – zegt althans Assalam-bestuurder Abdelkader Abdellaoui.
Boukayouh zit echter niet in het bestuur van de stichting El Wahda. In het dagelijks leven is hij directeur van basisschool Al Qalam in Gouda, onderdeel van de overkoepelende stichting Islamitische Scholen Rijn & Gouwe (IS R&G). Uit KvK-gegevens blijkt dat Boukayouh op dit moment ook niet in het geregistreerde bestuur van stichting IS R&G zit. In 2007 wel, van 1 juni tot 10 oktober om precies te zijn. Momenteel is Boukayouh, zo vertelt hij zelf, wèl ‘dagelijks bestuurder’ van de scholenstichting.
Onder die stichting valt ook basisschool An Noer in Alphen aan de Rijn. Directeur aldaar, versbenoemd, is Khalid Tatou, PvdA-raadslid in Gouda, onlangs nog in het nieuws vanwege een foto met ‘haatprediker’ Tarik Ibn Ali. Boukayouhs naam stond in de vacaturetekst als contactpersoon. Toch heeft hij geen bemoeienis gehad met de directeursbenoeming van Tatou, verklaart hij desgevraagd. “Ik zit niet in het algemene bestuur van de stichting”, mailt hij ThePostOnline.
“Het algemeen bestuur is het bevoegd gezag en benoemt managementleden. Ikzelf ben gemandateerd om bepaalde besluiten te nemen. Daar hoort niet bij het benoemen van managementleden, vaststellen jaarrekening, keuze accountant en dergelijke. Mijn functie behelst als dagelijks bestuurder de dagelijkse gang van zaken op de scholen.”
In die zin is Boukayouh dus wel degelijk de ‘baas’ van schooldirecteur annex PvdA-raadslid Tatou, die moet beslissen over de komst van El Wahda.
Op Boukayouhs eigen school, Al Qalam in Gouda, functioneert een oudervereniging, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Penningmeester van die vereniging is Moustapha El Marzak. Deze Marzak was in 2001 en 2002 ook vice-secretaris van scholenstichting IS R&G.
Diezelfde Marzak zit op dit moment in het bestuur van stichting El Wahda. Dat valt niet na te gaan bij de Kamer van Koophandel, omdat El Wahda – in tegenstelling tot de reeds bestaande moskeeën in Gouda – sinds 9 april 2014 staat ingeschreven als ‘kerkgenootschap’. Op die rechtsvorm rust geen verplichting om bestuursleden openbaar te registreren, maar Boukayouh vertelt desgevraagd wie er in het bestuur zit: Marzak dus als ‘gewoon’ bestuurslid, naast Sellam Sarrou. Voorzitter is Moustapha Bouharrou, secretaris is Ahmed El Hilali en penningmeester is Moustapha Massrour. En hij verwijst naar een brief, diep weggestopt op de site van de gemeente, waar de gegevens in staan vermeld (PDF).
Nu wil het geval dat stichting El Wahda in oktober vorig jaar post kreeg van de Rabobank met de mededeling dat er 2,3 miljoen euro op de rekening stond van El Wahda. Deze brief, via een Wob-procedure door ThePostOnline verkregen, was opmerkelijk genoeg gericht aan het huisadres van Marzak – die dus géén penningmeester is. “Er was haast bij”, legt Boukayouh telefonisch uit, ‘de gemeente wilde die brief binnen een dag hebben en ik denk dat El Wahda nog geen adres heeft’.
Verder neuzend binnen het El Wahda-bestuur is daar penningmeester Mohamed Massrour. Hij is de broer van het Goudse PvdA-raadslid Siham Massrour én secretaris van de Assalam-moskee, één van de drie moskeeën die het Islamitisch Centrum willen oprichten. De andere twee moskeeën zijn Nour en El Fath.
Penningmeester van moskee Nour is, daar is hij weer, Moustapha El Marzak. En voorzitter van de Nour-moskee is Mustapha Bouharra – tevens voorzitter dus van El Wahda, aldus de KvK-registraties. El Wahda staat ook ingeschreven op het adres van moskee Nour. Waarom brieven van de bank niet ook daar naar toe gaan, of anders rechtstreeks naar de penningmeester, blijft onduidelijk.
Over Marzak worden op Facebook lelijke dingen gezegd. ‘De meeste broeders en zusters in Gouda kotsen Mustapha Marzak uit en zijn erachter gekomen dat hij een grote oplichter is, vele mensen buiten Gouda weten het nu ook over deze persoon, dit zet El Wahda alleen in een steeds negatieve beeld, moge Allah een ieder leiden naar het rechte pad…’, zo schreef een anonymus die zichzelf ‘Vraag Teken’ noemt twee maanden geleden op de pagina van moskee Nour. Woordvoerder Boukayouh zegt geen idee te hebben wat er achter de scheldpartij schuilt. ‘Marzak zal wel ergens wat verkeerd hebben gezegd’.
Ruzie is er wel meer in de Goudse moskee-wereld. Vandaag doet de rechtbank uitspraak in een kort geding dat was aangespannen door Mohamed Massaouidi, door de Assalam-moskee geroyeerd als lid. Volgens Massaouidi heeft het bestuur van Assalam zonder inspraak van de leden besloten het geld van de Assalam-moskee over te hevelen naar El Wahda.
Even recapitulerend: de Assalam-moskee dus waar Massrour secretaris is. Dezelfde Massrour die penningmeester is van El Wahda, en broer van een PvdA-raadslid. De Assalam-moskee ook waar Sellam Sarrou (bestuurslid van El Wahda) voorzitter is. De moskee waar Boukayouh de woordvoering voor doet. En de moskee waar zo’n driehonderd leden, blijkens brieven aan de gemeente, al in oktober 2014 het vertrouwen in het bestuur opzegden vanwege de El Wahda-plannen.
Volgens PWC accountants, die de geldstromen rond El Wahda onderzocht, komt éénderde van het geld op de El Wahda-bankrekening van twee – niet met name genoemde – deelnemende moskeeën. Dat zou dan dus gaan om bijna acht ton (PDF).
Maar niet alleen de financiën zijn schimmig rond El Wahda. Eén hele simpele vraag blijkt maar niet eenduidig te kunnen worden beantwoord: wanneer kwam de variant van de moskee op het PWA-kazerneterrein voor het eerst in beeld, en op wiens initiatief? Boukayouh: “Zo uit het hoofd zeg ik: april 2013, op initiatief van de gemeente.”
Al in december 2011 presenteren de drie moskeeën gezamenlijk een ‘Visiedocument’ met de plannen voor een islamitisch centrum. Een locatie wordt dan nog niet genoemd. Moskee Nour meldt in een nieuwsbrief in juni 2013: ‘De gesprekken over een nieuwe moskee zijn in volle gang. Alle drie de moskeebesturen hebben inmiddels een intentieverklaring getekend. De juiste locatie van de nieuwe moskee is op dit moment het belangrijkste onderwerp van gesprek binnen het project’.
Bij de documenten die de gemeente heeft geleverd naar aanleiding van het Wob-verzoek van ThePostOnline zit een ‘Verkennende studie kazerne Gouda’ van architectuurbureau Tarra, gedateerd 18 november 2013. De moskee is al volledig ingetekend in die plannen. Maar in een chronologisch overzicht dat de gemeente eveneens verstrekt staat dat burgemeester Schoenmakers pas op 11 maart 2014 heeft voorgesteld om de school De Ark samen met de moskee op het kazerneterrein onder te brengen. De volledig uitgewerkte plannen en tekeningen lagen toen dus al een half jaar klaar.
De afdeling voorlichting van de gemeente biedt geen soelaas: op 23 februari én op 5 maart zijn de vragen over het eerste begin van de moskeevariant op het kazerneterrein aan hen gesteld. Antwoord is er nog steeds niet. Bovendien, zo blijkt nu ineens, zit er grote tijdsdruk op het dossier: de gemeente heeft maar tot 1 mei 2015 de tijd om het kazerneterrein te verwerven. Ook de vraag wat er daarná gebeurt heeft de gemeente tot op heden niet kunnen beantwoorden.
El-Wahda-woordvoerder Boukayouh:
“Als die deadline van 1 mei verloopt is het onduidelijk wat er gebeurt. Waarschijnlijk wordt het terrein dan openbaar verkocht. Daar zullen we het dan eerst met het bestuur en de algemene ledenvergadering over moeten hebben.”
Die deadline doemt nu ineens wel heel dreigend aan de horizon op, nu de stemming in de gemeenteraad vanavond van de baan is. Het hele spel met de bekende hoofdrolspelers kan weer opnieuw beginnen.
