Morgen is het feest der democratie: de verkiezingen voor de waterschappen. Voor velen lijken dit de eerste waterschapsverkiezingen, maar dat is niet zo. Vroeger verliep deze verkiezing per post en niet via het stemhokje. De hoop is dat de opkomst hoger wordt dan een kwart van de bevolking, zoals de vorige keer. Dat gaat waarschijnlijk wel lukken, want velen van u krijgen gewoon een stembiljet in hun handen geduwd. Wat moet u daarmee doen? Een dringend stemadvies.
De waterschappen zijn nuttig en aangezien u er belasting voor betaalt is het logisch dat er ook verkiezingen zijn. Maar deze bestuurslaag krijgt geen journalistieke aandacht, op de belangrijkste politieke thema’s is niets te kiezen en de kandidaten doen niet of nauwelijks een poging campagne te voeren. Wie u morgen ook kiest, de kwaliteit en veiligheid van het water zullen altijd op nummer 1 blijven staan. Zelfs al gaat er niemand naar de stembus. Trap niet in alle bangmakerij.
Wat dan wel te doen? Een kleine rondgang langs mijn ervaringen van de afgelopen weken.
Op het PvdA-congres werd gediscussieerd over alles, behalve over de waterschapsverkiezingen. Aan het einde van de dag mochten de provinciale lijsttrekkers zich presenteren. ’Oh ja’, zei de presentator: ‘we hebben ook nog twee kandidaten voor de waterschappen’. Twee lijsttrekkers beklommen het podium – alle waterschapslijsttrekkers, dat was echt te veel voor de PvdA – en ze mochten ook nog iets zeggen. Een van hen had een badeendje en een reddingsboei meegenomen om het waterschap te symboliseren.
De PvdA is niet de enige gevestigde partij die wel kandidaten in waterschappen parkeert, maar deze verder als bestuurslaag niet serieus neemt. D66 levert nogal wat kandidaten voor de specifieke waterschapspartij Water Natuurlijk, maar bij de nieuwjaarsborrel in Amsterdam werden de aanstaande verkiezingen niet eens als een relevant politiek moment in 2015 genoemd. Er was tijd voor heel veel zinloze speeches, maar niet voor een reële verkiezing waar D66’ers – met een kleine omweg – aan meedoen.
Water Natuurlijk werd ook opgericht door GroenLinks. In tegenstelling tot D66 schaamt GroenLinks zich daar niet voor, zo bleek op het partijcongres, en dus mocht iemand van Water Natuurlijk iets komen vertellen. Maar in vergelijking met de kandidatenlijst voor de Eerste Kamer, actuele moties en verantwoordingssessies was de weinig sprankelende waterschapsspreker het meest onderbelichte en minst populaire onderdeel van de dag. Ook GroenLinks wekt de indruk waterschappen te kunnen gebruiken om mensen aan een baantje te helpen.
Ligt het misschien aan de grote partijen dat men geen energie in de waterschappen steekt? De Partij voor de Dieren vulde niet al haar zetels in. ‘Foutje’, wist het partijkantoor nog te vertellen. Een zetel was ruim vijf jaar niet ingevuld. Het is onbekend of de vergoeding van de bestuurder die een jaar lang niet was komen opdagen echt naar een goed doel was gegaan. Dat heeft de PvdD niet gecontroleerd.
Lokale partijen zijn al helemaal niet beter. In waterschap Amstel Gooi en Vecht doet een politicus mee die steeds weer partijen bedenkt met een goed klinkende naam. In 2002 deed hij mee met ‘Amsterdam Leeft’, in de hoop mee te liften op het succes van Pim Fortuyn. Het leverde een zetel in de stadsdeelraad van Amsterdam Oud Zuid op. In 2014 deed hij mee met de ‘PVVA’: een soort Amsterdamse PVV, tenminste, zo klinkt het. Het leverde twee zetels op in bestuurscommissies waarvan er een niet ingevuld kon worden.
Bij het waterschap doet deze Hans Bremer mee met ‘Eigen Woning en Water’ in de hoop huiseigenaren tot een ongeïnformeerde stem te verleiden. Vorige keer slaagde hij daarin. Zijn vrienden doen mee met de ‘Socialistische Waterschapsvereniging’. U denkt nu aan een afdeling van de SP, maar die partij wil niets met de ‘SWv’ te maken hebben. Toevallig zijn wel beide logo’s rood en in hetzelfde lettertype. Vragen over waar ze voor staan willen de kandidaten niet beantwoorden, maar socialistisch zijn ze in ieder geval niet.
Het wordt dus morgen echt een feest der democratie. Wordt het niet eens tijd voor een indirecte verkiezing van de waterschappen door bijvoorbeeld de gemeenteraden? Dan zouden in ieder geval idioten als ‘Eigen Woning en Water’ en de ‘Socialistische Waterschapsvereniging’ weg worden gefilterd. Zolang dat niet zo is: stem morgen alleen als u weet dat de kandidaat waar u op stemt géén idioot is.
Dit advies betekent inderdaad dat de meesten van ons het beste blanco kunnen stemmen. U kunt zich troosten met de gedachte dat Nederland dan niet meteen onder water loopt.
Een aangepaste versie van deze column werd eerder uitgesproken bij de Rotterdamse talkshow Draad.
