“De verkiezingen verlopen niet eerlijk!” Zondag verscheen alweer een e-mail van waterschapskandidaat Hans Bremer van de partij ‘Eigen Woning en Water’. In 2008 was Bremer met zijn gelegenheidspartij in het waterschap Amstel Gooi en Vecht (AGV) gekozen. Waar de partij precies voor staat is een raadsel, net als de vraag wat het allemaal met ‘de eigen woning’ te maken heeft. Ook valt te betwijfelen of er überhaupt een partijorganisatie bestaat. De partij kan niet eens in Word een enigszins professioneel uitziend logo ontwerpen, laat staan een website in de lucht houden.
Bremer stuurde voor de verkiezingen wel meerdere e-mails met klachten over de verkiezingen omdat die ‘oneerlijk’ zouden zijn. Hij deed dat gisteren weer.
Bremer maakte zich grote zorgen. Waterschap AGV had besloten dat er geen voorgedrukte verkiezingsborden langs de weg zouden komen en dat partijen zelf hun posters maar moesten plakken. Ook had AGV besloten geen verkiezingskrant uit te brengen, maar alleen mee te doen aan het Kieskompas. Volgens Bremer konden de verkiezingen op deze manier niet eerlijk verlopen. Het kwam niet in Bremer op dat hij zelf de boer op moet gaan als hij verkozen wil worden. Flyeren maar, Hans!
Bremer is niet herkozen. Hoewel hij zelf weinig deed en vooral het waterschap overal de schuld van gaf, had hij de toekomst wel goed voorspeld. Als er geen voorgedrukte borden voor de waterschapsverkiezingen zijn maar wel voor de Provinciale Staten, hebben landelijke partijen die deelnemen aan beide verkiezingen een voordeel boven partijen die alleen in het waterschap meedoen. Qua naamsbekendheid hebben landelijke partijen sowieso een voordeel. Toch was Bremer de belangrijkste reden voor zijn ondergang vergeten.
Kleine partijen konden in het verleden relatief makkelijk gekozen worden. Er was een poststemming en veel burgers stuurden de stembiljetten niet terug. De opkomst en de kiesdeler waren dus laag. Zo konden partijen als ‘Eigen Woning en Water’ de kiesdrempel halen. Dat is nu in combinatie met de Provinciale Statenverkiezingen voorbij. Nog steeds gokken veel burgers maar wat, maar de kiesdeler is door de hogere opkomst wel veel hoger geworden. Niet alleen ‘Eigen Woning en Water’, maar ook andere kleine partijtjes komen bij AGV niet terug.
De combinatie met de Provinciale Statenverkiezingen heeft voors en tegens. Het grote voordeel is dat partijen die niemand of bijna niemand vertegenwoordigden nu zijn weggevallen. Van de partij van Bremer is bekend dat het een gelegenheidspartij was die gebruik maakte van een mooie naam en een lage opkomst. In de nieuwe situatie is dat nog maar nauwelijks mogelijk. Dat is de echte winst van de hoge opkomst, zelfs in de situatie dat de meeste stemmers niet precies wisten waar ze op stemden en dan maar een ‘landelijke stem’ voor de waterschappen uitbrachten.
Een nadeel is dat je je kunt afvragen of de landelijke partijen dat hebben verdiend. Een rondgang langs wat lokale PvdA-ers leert bijvoorbeeld dat de lijsttrekster in het waterschap nooit op een andere kandidatenlijst geplaatst zou zijn. Ze kwam niet uit verf maar had toch een functie nodig. En zo geschiedde. In een ander waterschap werden de bestuursposten al voor de verkiezingen verdeeld.
Is het nou een verbetering die nieuwe waterschapsverkiezingen? De waterschappen zullen geen rare gelegenheidspartijen meer kennen, maar wel politici die op een ander bestuurlijk niveau nooit zouden zijn verkozen.
