Kees Berghuis, chef van de politieke redactie van RTL Nieuws, wordt per 1 mei hoofd voorlichting van de VVD-fractie in de Tweede Kamer. Veel media vonden dit opmerkelijk nieuws. Merkwaardig eigenlijk. Want parlementair journalisten die kiezen voor een baan als voorlichter/mannetjesmaker zijn in Den Haag aan de orde van de dag. De man die Berghuis bij de VVD gaat vervangen, Henri Kruithof, begon zijn loopbaan eveneens in de journalistiek. Hij werkte bij Trouw en de GPD. Berghuis was overigens vóór hij bij RTL aan de slag ging ook al actief bij de VVD, eerst als fractievoorlichter, later als politiek assistent van minister van Financiën Gerrit Zalm.
Ook andere fracties huren geregeld gewezen journalisten in om de media te bespelen. Een aantal jaren terug gebeurde dat bij de PvdA door Hans Prakke (voorheen NOS en AVRO) en bij de ChristenUnie door Sjirk Kuijper (voorheen Friesch Dagblad). Daan Bonenkamp (voorheen De Telegraaf) is momenteel voorlichter bij D66.
Maar er zijn nog veel meer gevallen te noemen van journalisten die ‘overliepen’. Henk Brons, tot voor kort de baas van de Rijksvoorlichtingsdienst, het hoogste voorlichtingsorgaan van de overheid, begon ooit bij Het Vrije Volk. Zijn voorganger, Gerard van der Wulp, was eerder hoofdredacteur van het NOS Journaal. Ook diens voorganger, Eef Brouwers, kwam oorspronkelijk van het NOS Journaal, net als de toenmalige tweede man bij de RVD Jaap van der Ploeg.
En bij de ministeries krioelt het sinds jaar en dag werkelijk van de ex-journalisten. Om ons even te beperken tot de actuele situatie: de persvoorlichters Yvonne Wiggers, Cyntha van Gorp, Job van de Sande en Sentina van der Meer (Veiligheid en Justitie), Elaine de Boer en Vera Hoogendoorn (Binnenlandse Zaken), Job Slok en Marcel Bril (Onderwijs), Michel Reijns en Paul van der Zanden (Financiën), Nico Mokveld (Sociale Zaken), Heleen Haverkort (Economische Zaken), Yvonne Doorduijn, Marianne Wuite en Lianne Sleutjes (Infrastructuur en Milieu), Stephan Koole (VWS) en Ilona de Ruijter (Buitenlandse Zaken) verdienden hun brood eerder bij een krant, omroep of persbureau, in verreweg de meeste gevallen als politiek verslaggever. En dit lijstje is vast niet volledig.
Ook een fors aantal (top)politici had of heeft trouwens een verleden als journalist. PvdA-leider en premier Joop den Uyl begon zijn carrière bij Vrij Nederland. Hans van Mierlo redigeerde begin jaren zestig de opiniepagina bij het Algemeen Handelsblad. Daar stond ook Hans Gruijters op de loonlijst, met wie Van Mierlo D66 zou oprichten en die later in het kabinet-Den Uyl minister van Volkshuisvesting zou worden. De Rotterdamse burgemeester en ex-staatssecretaris van Sociale Zaken Ahmed Aboutaleb was ooit verslaggever bij onder meer de NOS en RTL Nieuws. Hans Hillen, ex-minister van Defensie, werkte voor hij in de politiek belandde op de Haagse NOS-redactie. Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg freelancete in een vorig leven voor het Brabants Dagblad en Radio Rijnmond. Marleen Barth, de fractievoorzitter van de PvdA in de senaat, was jarenlang parlementair verslaggever van Trouw. En zo zouden we nog een hele tijd kunnen doorgaan.
Journalisten laten zich graag voorstaan op hun rol als ‘luis in de pels’ van de machthebbers en als ‘waakhond van de democratie’. Maar bij veel mensen bestaat het beeld dat politiek Den Haag één grote kleffe bende is, waar de ene hand de andere wast en waar iedereen elkaar de mooie baantjes toespeelt.
Opsommingen als bovenstaande zullen niet helpen om deze mensen van mening te doen veranderen.
