Het is twintig minuten voor aanvang van de persconferentie waar Bram Moszkowicz wordt geïntroduceerd als lijsttrekker van de nieuwe partij ‘Voor Nederland’ (VNL). In de zaal in Nieuwspoort staan een kleine tien camera’s opgesteld alsof hier de toekomst van de natie wordt bepaald. De ene na de andere journalist loopt binnen. Ondanks alle interesse kan iedereen gaan zitten. Late binnenkomers zijn zichtbaar opgelucht.
De medewerkers van VNL lopen zenuwachtig heen en weer. Dit is immers het grote moment. Dit is het moment waarop VNL moet pieken. Als aanstaande zondag de peiling van Maurice de Hond geen goede uitslag laat zien, is de missie mislukt. De voorzitter – Louis Bontes – is weg en er is ook geen populaire vervanger. De massale journalistieke interesse voor de persconferentie suggereert dat VNL een ware hit wordt met Moszkowicz, maar eigenlijk weet niemand het.
Daar is Johan Driessen, voormalig PVV-Kamerlid en nu adviseur van VNL. Hij kijkt triomfantelijk want dit is ook zijn feestje. Laurence Stassen en Joram van Klaveren nemen plaats achter een zijtafel en verroeren zich niet. Ze mogen de nieuwe leider niet in de weg lopen. Driessen kondigt Moszkowicz aan. ‘That’s life’ van Frank Sinatra zet in. Toch blijkt dit magische moment onvoldoende geoefend want Moszkowicz laat net te lang op zich wachten. Een paar journalisten beginnen te grinniken.
Daar komt Moszkowicz. Nu komt het belangrijkste kenmerk van parlementaire journalisten pas goed naar voren: meutegedrag. De fotografen storten zich op hem en houden nog maar nauwelijks op met foto’s maken. Ze moeten aan de kant, zegt een cameraman. Op hun hurken gaan ze nog even door. Je vraagt je af wat al deze foto’s voor zin hebben, want ze moeten allemaal hetzelfde zijn: Moszkowicz staat achter een katheder.
Moszkowicz houdt een speech vol nietszeggende quotes. Hij meldt dat hij het zo zwaar heeft gehad sinds hij geen advocaat meer is en dat hij goed heeft nagedacht. Hij wil iets nuttigs voor de kinderen doen. Hoe dit alles precies heeft geleid tot de beslissing de politiek in te gaan wordt niet helemaal duidelijk, maar misschien is het ook niet nodig dit uit te leggen: de mogelijkheid deed zich simpelweg voor. Vervolgens somt Moszkowicz op waarmee hij de kinderen in Nederland een dienst denkt te bewijzen.
Dan mag ieder medium één vraag stellen. Maar na de eerste vraag is het al direct duidelijk: een vraag krijgt een heel kort antwoord en een vervolgvraag is niet toegestaan. Zo worden er in rap tempo zo’n vijftien voorspelbare vragen afgewerkt. Niet alle media komen aan bod. Ook dat laatste kan moeilijk toevallig zijn. Ook is het vast geen toeval dat een NRC Handelsblad-journalist een veeg uit de pan krijgt van Moszkowicz. De exacte reden weten we niet, maar waar rechtse politici komen is er nu eenmaal snel ruzie.
Deze bijeenkomst zegt veel over iedereen die er is. Joram van Klaveren, Johan Driessen en Laurence Stassen stellen zich ondergeschikt op aan Moszkowicz, want hij is de ster. ‘Joram heeft wel heel erg een leider nodig’, zegt een journalist schamper. Uit alles blijkt dat Moszkowicz de baas is en dat is ook logisch, want als VNL alleen uit Bontes en Van Klaveren bestaat, stemt niemand op ze. Moszkowicz is de enige kans op stemmers en dus is duidelijk wie afhankelijk is van wie. Moszkowicz kan zonder VNL.
Maar niet alleen VNL, ook de parlementaire pers laat zich hier van zijn slechtste kant zien. De bijeenkomst is geheel geregisseerd en erop gericht kritische vragen te ontlopen. Ze worden wel gesteld, maar de ‘regels’ zijn dusdanig dat Moszkowicz overal mee wegkomt. Hier in Den Haag is het vanzelfsprekend dat iedereen daarmee instemt. Na de weigering van Moszkowicz om in te gaan op de eerste vervolgvraag, had iedereen ook weg kunnen lopen. Geen journalist piekert erover.
Hier bedenkt niemand dat deze show alleen plaatsvindt omdat de parlementaire pers eraan meewerkt. Waarom men dat doet is een raadsel. De beste verklaring is de onzekerheid over het eventuele succes van Moszkowicz. Als hij een succes wordt, zullen de media hem nog vaak nodig hebben. Het zou natuurlijk vervelend zijn als Moszkowicz dan uitnodigingen afslaat. Dat principe heeft Moszkowicz op zijn eerste dag in Den Haag al goed begrepen.
De enige vraag die rest is: wat gaat Moszkowicz de komende twee jaar doen als het kabinet niet valt? Dan kunnen die parlementaire journalisten Moszkowicz immers ook missen als kiespijn.
