Vandaag arriveren ze bij de grens tussen Wit-Rusland en Polen. De Russische motorgang ‘de Nachtwolven’ wil naar Berlijn om er de overwinning van het Rode Leger op Hitler te herdenken. Maar ze zijn niet welkom in de Duitse hoofdstad.
Ze zijn Vladimir Poetins troetelmacho’s op een Harley Davidson: de Nachtwolven. Sinds de val van het communisme rijdt de Russische motorgang door Moskou. Hun leider, Aleksandr ‘Sasja’ Zaldostanov (52), heeft als alias Chiroerg (‘De Chirurg’). Hij lijkt met z’n reuzenverschijning, zijn armen als boomstammen, baard en lange haren op een personage uit Conan the Barbarian. Sommigen zien in de woesteling, die Stalin en Poetin vereert en trouw is aan de Russische orthodoxie, een ‘Oer-Rus’.
Als president Poetin tijd heeft, rijdt hij graag een eindje met de Wolven op: naast Chiroerg aan de kop van de stoet, in zwart leren jack en vingerloze handschoenen op een Trike, een driewieler. Poetin liet zijn toenmalige Oekraïense ambtgenoot Viktor Janoekovitsj ooit uren wachten omdat hij nog wat rondjes wilde draaien met z’n getatoeërde motorvrienden.
Fotografen krijgen geen genoeg van die Mad Max-scenes en redacties laten de stoere beelden graag constrasteren met foto’s van een vakantie vierende Barack Obama met diens gezin in Martha’s Vineyard: op de fiets, met een helm op. De boodschap is duidelijk: we zien hier een Leider naast een nerd.
Poetin draagt nooit een helm – ja, alleen wanneer hij in een gevechtsvliegtuig meevliegt – we zien de gescheiden president ook nooit met zijn gezin en als Poetin in de natuur verblijft, zit hij niet op een fiets maar schiet hij met ontbloot torso op beren in Siberië of hij vist op reuzenvissen in een kolkende rivier. Poetin is, kortom, een moezjik, een echte ‘kerel’, evenals die Nachtwolven.
Die Notsjnye Volki trekken nu in het spoor van het Rode Leger op naar Berlijn om daar de overwinning te vieren op Hitler-Duitsland. Maar de Polen protesteren en Duitsland geeft de motards geen visum. Zo’n Russisch motorkonvooi flanerend over de Autobahn, dat levert maar lastige vragen op, redeneren de autoriteiten in Berlijn.
Dit terwijl Chiroerg goede herinneringen heeft aan de Duitse hoofdstad. Hij bracht er in de jaren ’80 tijd door in de punk-scene en werkte ondermeer als Türsteher (portier) van de bekende nachtclub Sexton aan de Winterfeldtplatz. Duitse media doken foto’s op uit die tijd, waarop Sasja er uitziet als een soort grijnzende Sandokan, met hoog getoupeerd haar en in camouflagebroek. Sexton: zo noemde Chiroerg ook het latere hoofdkwartier van de Nachtwolven in Moskou.
Aan het einde van de jaren ’80 baarden de Nachtwolven voor het eerst opzien in Moskou. Chiroergs motorbende maakte aanvankelijk deel uit van de toenmalige tegencultuur, waartoe ook rockmuzikanten en kunstenaars behoorden. Die verzetten zich tegen de overblijfselen van het Sovjet-denken. Net als punk en new wave en Andy Warhol en graffiti symboliseerden de nachtelijke rijtochten van de Wolven door Moskou een nieuw gevoel van individuele vrijheid.
Die ‘bikeri’ reden aanvankelijk niet op Harley’s en BMW’s, maar op Tsjechische motoren en walmende Oerals en Dneprs van Sovjet-makelij: die doen het vaak niet, maar als ze rijden dan gaat het ook op wodka. De tijden zijn drastisch veranderd: niet alleen beschikken de Nachtwolven tegenwoordig over het nieuwste materiaal, ze vertegenwoordigen niet langer de oppositie, maar de macht.
Chiroerg, die als arts werkte bij de eerste hulp, dreef steeds verder af naar het ultranationalistische kamp. Hij en zijn mannen functioneren als een soort stoottroepen van het Kremlin. Ze waren op de Krim, het geannexeerde schiereiland, zwaaiend met de Russische driekleur. Ze traden er op in een martiale show, waarin alle Russische sentimenten over de Krim, Oekraïne, het Westen en ‘de vijand’ Amerika werden uitvergroot. ‘Schijt aan Amerika!’, zei Chiroerg. ‘De Amerikaanse democratie is niets meer dan holle frasen en heeft meer kwaad veroorzaakt in de wereld dan het communisme.’
De Nachtwolven, die zo’n 5000 leden tellen, doken ook op in Oost-Oekraïne om er de pro-Russische rebellen te steunen. En overal waar ze komen, zingen ze de lof van Poetin, het ‘moederland’, de Slavische broederschap en de orthodoxe kerk. Onder de noemer ‘anti-Majdan’ bonden ze de strijd aan met de oppositie: “We zijn bereid om als krijgers te sterven”, heet het op de wolven-website. Met 40.000 aanhangers trokken ze door het centrum van Moskou, als levend ‘cordon voor onze president Poetin’. Chiroergs uitspraak ‘Waar wij komen, daar is Rusland’ doet in buurlanden de haren te berge rijzen.
De Nightwolves-on-tour show, onder de slogan ‘Naar Berlijn!’, is bedoeld als eerbetoon aan de omgekomen Sovjet-soldaten en –burgers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na hun reis van 6000 kilometer – via Wit-Rusland, Polen, Tsjechië, Slowakije, Oostenrijk en Duitsland – willen de Nachtwolven op 9 mei bloemen leggen bij het Sowjetisches Ehrenmal – het monument voor de gevallen soldaten van het Rode Leger – in het Treptower Park in voormalig Oost-Berlijn.
Of het werkelijk zover komt? Poolse, Duitse en Tsjechische autoriteiten willlen geen medewerking verlenen aan een show van ‘Stalin verheerlijkende Russische ultranationalisten’. Maar voor vertrek uit Moskou klonk Sasja Chiroerg vastbesloten: “Niemand zal ons tegenhouden!”
