Olie, andere grondstoffen en de gehele planeet zijn ons gratis en voor niks gegeven. De rijkdom delen is in de natuur het meest natuurlijke proces. Hetzelfde fenomeen zien we in de meeste gezinnen: dat noemen we broederschap. Broeders en zusters delen met elkaar, zonder er iets voor terug te vragen.
In de Verklaring van de Universele Rechten van de Mens wordt slechts één plicht genoemd: de plicht van broederschap. Michel Camdessus, algemeen directeur van het IMF van 1987 tot 2000, noemt deze woorden een grote stap voorwaarts in de geschiedenis van de mensheid, vergelijkbaar met de woorden van Armstrong toen hij de eerste stappen op de maan zette.
De plicht tot universele broederschap zou het begin kunnen zijn van aan mondiale ethiek. Dit is, gezien de globalisatie, dringend noodzakelijk. De economische crisis sinds 2007 is vooral het gevolg van een ineenstorting van de moraal in de economische activiteiten. Het neo-liberalisme, tot staatsideologie verheven door Thatcher en Reagan, leidde tot een ethische catastrofe. De staat zag af van haar controlerende functie. De verleiding van het geld was zo groot, dat er een soort collectieve verblinding ontstond en een cultuur van zoveel mogelijk verdienen om zoveel mogelijk te consumeren. Deze ’cultuur’ leidde tot allerlei misbruiken en uiteindelijk tot de economische crisis. Hierdoor staat onze beschaving op het spel. De komende generaties zullen de schulden die we nu maken moeten afbetalen en zullen moeten leven op de planeet die we voor hen achterlaten. De ontwikkelingslanden dragen nu al de last van de klimaatverandering die door het Noorden is veroorzaakt. Die landen hebben trouwens al een schuldenlast die niet is af te betalen.
De vluchtelingenstroom richting Europa is nu de nieuwe crisis. Zou er geen verband zijn met de economische crisis die nog steeds niet is opgelost? Die mensen ontvluchten armoede en werkloosheid, alsook regeringsleiders en een bezittende klasse die fundamentele ethische regels aan hun laars lappen. Hier in het Westen komen ze terecht in een economische systeem waar velen eveneens die regels compleet negeren. Het gaat om een vlucht uit de hel om terecht te komen in een ethische leegte.
Het huidige economisch model is niet vol te houden. Daar zullen weldenkende mensen het over eens zijn. Maar wat moet er in de plaats komen, zonder te vervallen in een wereldvreemde utopie? Het meest natuurlijke kan een antwoord geven: een economie van delen en broederschap en een economie van soberheid waarin we de bronnen niet uitputten en de natuur niet vernietigen. Overal ter wereld zijn er initiatieven van broederlijkheid en delen. Overal doet men verwoede pogingen om de natuur te redden. Het gaat erom deze solidariteit onder te brengen in één grote mondiale beweging en als norm te stellen voor een politieke en economische visie op wereldschaal.
Concreet betekent dit laatste dat Europa actie moet ondernemen om respect voor elementaire ethische normen af te dwingen. Het Midden-Oosten en Afrika zijn ongelooflijk rijk en beschikken over gigantische natuurlijke bronnen. We moeten dit op internationale schaal goed beheren en de opbrengst rechtvaardig verdelen. Toch maar een leger er op af sturen om onze ethische plicht te vervullen? Zo ja, dan moeten we in Europa zo spoedig mogelijk een groot leger of vreemdelingenlegioen organiseren, waarin de vluchtelingen onderdeel van vormen. Zodra orde op zaken is gesteld, wordt dit leger een vredeskorps om die landen te helpen opbouwen.
