Lange tijd was 1 mei een feestdag in communistische landen en tot op de dag van vandaag levert ‘de dag van de arbeid’ associaties op met de Sovjet-Unie, Cuba en Pyongyang. Dit jaar pakte ook de FNV groots uit met een manifestatie in het Amsterdamse Martin Luther King Park en een heuse protestmars. Volgens de FNV waren er 9.000 mensen aanwezig. Waar deze plotselinge drang om 1 mei zo uitgebreid te vieren vandaan kwam, werd pas aan het einde van de dag duidelijk.
FNV-voorzitter Ton Heerts vertelt op het podium dat 1 mei weer gevierd gaat worden omdat deze feestdag door Koninginnedag in de versukkeling was geraakt. Nu er geen Koninginnedag meer is, kan 1 mei weer volop gevierd worden. Het idee dat de dag van de arbeid ‘een feestje’ is, wordt vandaag meerdere keren benadrukt. Er zijn allerlei kermisattracties, er zijn optredens en de presentatrice imiteert op knullige wijze Linda de Mol. Tijdens de mars horen we Happy van Pharrell.
Toch is onduidelijk wat er vandaag precies wordt gevierd en waarom we blij moeten zijn. Er is een talkshow met Sophie Hilbrand, die als bijklussende presentatrice een poging doet haar interviews objectief te laten lijken. Op het podium komen in moordend tempo actuele kwesties rond werk aan bod. Er zijn problemen door toenemende aantallen flexcontracten in de zorg, het minimumjeugdloon wordt met voeten getreden en de CAO-onderhandelingen in de metaal zijn vastgelopen.
Maar de agenda is – naar slecht links gebruik – veel breder dan dat. De huren zijn te hoog, de koopkracht van gepensioneerden staat onder druk en er was een Maagdenhuis-bezetting. Dit laatste onderwerp laat zien wat de waarde van informatie is die bij dit soort manifestaties wordt verspreid: hoe kritisch Hilbrand ook uit haar ogen kijkt, het blijft PR voor de FNV. Iedereen herhaalt bekende riedeltjes en als dat niet kan, wordt het verhaal aangepast. Twee activisten uit het Maagdenhuis suggereren schaamteloos dat de bezetting ging over de arbeidspositie van schoonmakers.
Acties zijn bedoeld om iets te bereiken en juist daarom is het Maagdenhuis zo’n hoopgevend voorbeeld. CvB-voorzitter Louise Gunning is immers opgestapt! De twee activisten glunderen. Dat is de boodschap die Hilbrands talkshow, de speeches en de optredens moeten meegeven: werknemers moeten in verzet komen tegen slechte lonen en slechte banen want ‘samen sta je sterk’. Ton Heerts probeert ons aan het eind van de middag te overtuigen vaker in actie te komen. Ook Emile Roemer (SP) wil dat we gaan knokken, Bram van Ojik (GroenLinks) vindt actie eveneens heel belangrijk en vicepremier Lodewijk Asscher (PvdA) vindt het fantastisch dat het zo druk is.
Hier wordt een extreme vorm van can do gepredikt, maar dat wringt. ‘Wetgeving piemel!’ roept een man richting Asscher, die veel te ver weg staat om er iets van te kunnen horen. Asscher merkt zeker wel dat hij niet erg populair is. Boe-geroep is zijn deel, hoe hard de presentatrice ook roept dat Asscher speciaal uit de Ministerraad kwam om ons toe te spreken. De geruststelling voor Asscher moet zijn dat ook Van Ojik en Roemer de massa niet bepaald in verroering brengen. Later lukt dat zelfs FNV-voorzitter Ton Heerts maar nauwelijks.
Het kost weinig moeite het verschil tussen de linkse partijen te zien. Tussen de FNV-hesjes en vlaggen zijn politieke partijen hier alleen in de marge aanwezig. GroenLinks is er behalve de een-minuut-speech van Van Ojik simpelweg niet. De PvdA heeft behalve een minuutje Asscher een standje waar velen met een grote boog omheen lopen. Tweede Kamerlid Ahmed Marcouch staat er wat verloren bij. De relatieve winnaar is hier de SP, die een volle stand heeft, behoorlijk wat jongeren heeft opgetrommeld en in staat is aanhangers met een SP-vlag te laten zwaaien.
De SP heeft de PvdA hier verdrongen als meest logische politieke partner van de vakbeweging. Lodewijk Asscher probeert nog te vertellen dat er al veel is bereikt. Niemand lijkt hier dat beeld te herkennen en de verhalen uit Hilbrands talkshow spreken boekdelen: veel zaken roepen terecht kritiek op en worden door het kabinet vooralsnog niet opgelost, als ze al niet door het kabinet zijn veroorzaakt. De PvdA denkt de sociale zekerheid nu toekomstbestendig te maken, maar de mensen bij de FNV hebben daar geen boodschap aan.
Deze manifestatie laat zien dat gewone mensen die persoonlijk geconfronteerd worden met schijnbaar onoplosbare problemen niet per definitie cynisch worden. Asscher kan zeggen dat er resultaten zijn geboekt en wil aansluiten bij het ‘can-do’-sfeertje, maar hij is in de ogen van de aanwezigen vooral de veroorzaker. Het verlangen tegendruk te organiseren is groot. Men heeft er letterlijk veel voor over: de vele vijftigplussers worden in de hoop ook jongeren bij de FNV te betrekken verveeld met een optreden van Lange Frans, lawaaierige filmpjes en een BNN-presentatrice die niet kan interviewen.
Het maakt de bezoekers allemaal niets uit. Er zijn maar weinig mogelijkheden om hun punt te maken en de FNV geeft ze vandaag die mogelijkheid. Wat het protest precies oplevert is niet helemaal duidelijk, maar daar maalt niemand om. Het minste wat bereikt is, is dat Lodewijk Asscher opvallend veel SP-vlaggen heeft gezien en geen enkele van de PvdA.
