Wie het nieuws volgt, kan snel tot de conclusie komen dat het in andere landen beter is dan in ons betuttelende Nederland met hoge belastingen en vele (Europese) regelgeving. En dan willen we ook nog eens minder, minder criminaliteit, maar dan blijkt dat als er al eens iemand wordt opgepakt, hij net zo snel weer wordt vrijgelaten.
Steeds meer mensen zeggen over emigratie na te denken. Maar is het spreekwoordelijke gras bij verre buren -want we willen dan natuurlijk wel buiten de EU wonen- inderdaad groener? En is het avontuur voor iedereen weggelegd?
ThePostOnline stuurt Jorrit Smink (1976) op onderzoek uit. Smink vertrok negen jaar geleden definitief uit Nederland en woont sindsdien in Zuid en Midden Amerika.
Deze week: Paraguay, bij het grote publiek bekend als schuilplaats voor Heineken-ontvoerders, Boys from Brazil en als broedplaats van bikkelharde voetballers. Zou Paraguay toch een optie kunnen zijn?
Tjeerd Twijnstra woont al meer dan vijftig jaar in Paraguay en is daar een bekendheid. Zeker nu zijn zoon met een bekende TV-presentatrice is getrouwd.
Als entrepreneur heeft Twijnstra allerlei bedrijfjes en bedrijven opgezet. Eén daarvan is Pancholo´s, een snackketen die op een Latijns Amerikaanse luxe versie van MacDonald´s lijkt. Maar wel één met bitterballen op het menu!
Terwijl in het oude centrum van Asuncion weinig gebeurt, is de wijk Caremelitas, een beetje tussen het centrum en het vliegveld in, een hippe gebeurtenis. Koffiehuizen, boutique hotels, luxe bistrots en restaurants schieten uit de grond in de oudere koloniale panden en in de nieuwe malls, die in rap tempo worden gebouwd.
De wijk straalt succes uit en het is niet verrassend te noemen dat Tjeerd Twijnstra juist hier zijn kantoor heeft. Bij binnenkomst is er echter meteen een Zuid Amerikaans tafereel. De receptioniste blijkt er niet te zijn en de ontvangsthal beneden is op twee sollicitanten na helemaal leeg. Dus hoe nu verder?
Tip voor potentiële emigranten richting Latijns Amerika: blijf nooit gewoon wachten, maar ga op onderzoek uit.
Twijnstra ontvangt zijn gasten boven in een klassieke kamer, Paraguayaanse stijl. Opgezette dieren wisselen zich af met leren souvenirs en er staat een prachtige antieke tafel. Buiten is het 35 graden, maar de bordeauxrode gordijnen verhinderen zonlicht van binnendringen. De airco bromt zacht terwijl Twijnstra zijn verhaal doet.
U doet een heleboel in Paraguay en heeft zelfs restaurants die bitterballen verkopen. Hoe bent u daar ooit opgekomen?
“Eigenlijk een beetje toevallig. Toen mijn zoon vijftien was, wilde hij heel graag hamburgers verkopen. We hebben toen een stand neergezet en hij is daar in zijn vakantie aan de slag gegaan. Dat liep al snel heel erg goed. Dus toen zijn we langzaam gaan uitbreiden.”
Dat zijn inmiddels twaalf restaurants. Als je in Paraguay een goed idee hebt, dan kan het kennelijk snel gaan.
“Er is hier nog veel te doen. Als je door de stad loopt dan krijg je vanzelf ideeën en Asuncion gaat erg goed nu. Dat was ook lang wel anders hoor.
Wat maakt het interessant om in Paraguay iets op de starten?
“Ik denk dat je een onderscheid moet maken tussen Asuncion en de rest van het land. Asuncion gaat heel erg goed. Je ziet hier een duidelijke middenklasse. Mensen hebben een goed huis en een auto en genoeg te eten. Dat is op de campo (platteland, JS) lang niet altijd zo. Daar zie je nog echt enorme armoede. En er is ook geen scholing. De overheid slaagt er niet in die groep iets te leren, zodat ze zich goed kunnen ontwikkelen. Er is daar veel land, maar dan zie je iemand nog steeds op een os een stukje land omploegen. Als dat al gebeurt. In de stad is dat wel anders. Je kan hier van alles doen. Een van de voordelen is natuurlijk de lage belasting. En de kosten van levensonderhoud zijn hier natuurlijk ook veel minder dan in Europa.”
Nu heeft u alleen al in uw restaurants meer dan tweehonderd mensen in dienst. Hoe is het werken met de Paraguayaan?
“Niet altijd even makkelijk, om eerlijk te zijn. Iedere werknemer is een probleem haha. Daarom doe ik ook liever iets met landbouw. Heb je zevenduizend koeien en die grazen wel. Heb je vijftien man personeel nodig om het een beetje op orde te houden. Dan verdwijnt er nog steeds wel af en toe een koe hoor. Maar met restaurants ben je dus met meer personeel bezig. Dat is intensief. Eigenlijk moet je ze de hele tijd controleren.”
Of ze de bitterballen wel goed draaien?
“Ja, bijvoorbeeld. Je kan rustig iemand uitleggen dat hij 200 gram van iets moet gebruiken om iets te maken. Dan kom je hem een week later tegen en dan zie je dat hij 150 gram gebruikt en dan leg je het nog eens uit en dan zie je hem vervolgens 250 gram gebruiken. Daar moet je dus een beetje tegen kunnen.”
Toch lukt het aardig, want de bitterballen zijn goed te eten.
“Vind je? Dank je wel. Ik moet eerlijk bekennen dat als ik naar Nederland ga, ik daar ook nog altijd bitterballen eet.”
Maar ook de Paraguayaan vindt ze lekker want ze staan al jaren op het menu.
“Toen we van de stands overgingen naar restaurants breidden we het menu ook uit. Daarop kwamen we op de bitterbal uit, of de croquetolo, zoals we zie hier hebben genoemd. En het sloeg nog aan ook.”
Behalve het personeel, zijn er nog meer zaken waar je op moet letten?
“Er is hier natuurlijk de nodige corruptie. Binnen de politiek, maar ook in het dagelijks leven. Het feit dat je een politieman kunt omkopen hoeft natuurlijk niet altijd een voordeel te zijn. Daarnaast heb je hier dus geen vangnet. Als je ziek wordt en je hebt geen geld, dan heb je een probleem. Dan ga je naar een openbaar ziekenhuis en dan moet je nog maar afwachten of zij de medicijnen hebben die jij nodig hebt. Je baan kwijt raken is dus ook niet handig. Je moet hier een buffer hebben.”
En verdere problemen?
“Ja, in het Noorden van het land heb je nu bijvoorbeeld een linkse guerrilla beweging, een soort FARC. Die is op dit moment nog klein, het bestaat uit een man of twintig, maar de politie krijgt ze niet te pakken. Het land daar is zeer geschikt voor landbouw, maar ik kan je nu niet aanbevelen daar een estancia (grote ranch, JS) te beginnen. Mensen worden bedreigd en zelfs erger. Ik had daar een Duitse buurman en daar stonden de lui ineens voor de deur, moest hij meekomen. Dat wilde hij niet en toen is hij samen met zijn vrouw voor zijn huis neergeschoten.”
U heeft daar zelf dus een estancia. Hoe gaat u daar nu mee om?
“Ik had het er over met een Israëliër. Die heeft een beveiligingsbedrijf, bodyguards en zo. Ik vroeg hem wat ik moest doen. Hoeveel beveiligingsmensen ik nodig zou hebben. Hij zei me toen heel eerlijk: wil je geen problemen, dan moet je er gewoon niet naar toe gaan. Dat doe ik dus ook niet meer. Het probleem is, die beweging is daar nu nog klein. Je weet niet of het groeit, maar daar ben ik wel bang voor. Ik verkoop dus nu mijn vee en kijk of ik iets in de stad kan gaan doen.”
Ziet u daar mogelijkheden toe?
“Zeker. Ik denk bijvoorbeeld aan de onroerend goed markt. Er komen steeds meer mensen naar Asuncion en er zijn meer woningen nodig. Je ziet ook dat er hier steeds meer de hoogte in wordt gebouwd. Dus wat appartementen neerzetten is een goed idee. Die raak je wel kwijt. Zeker in de buurt van de goede wijken.”
Laatste vraag, als er een linkse guerrilla beweging in het Noorden is, is Paraguay dan een rechts land?
“Ach sommige partijen hebben een blauwe kleur, andere een rode, maar veel politici hebben meer oog voor zichzelf dan voor andere belangen ben ik bang. Het is moeilijk om hier in links of rechts te denken. Het is in ieder geval een stuk rechtser dan alle buren. Kijk je naar Brazilië, Uruguay, Argentinië en Bolivia, dan zien je dat dat echt socialistische landen zijn geworden. Zij vallen Paraguay daar ook mee lastig. Omdat Paraguay niet links genoeg is heffen ze extra belastingen als er bijvoorbeeld iets per schip over de rivier moet worden geëxporteerd. Dan kom je immers langs Uruguay en Argentinië. Dat is hinderlijk en ze wilden Paraguay zelfs uit de zeg maar Zuid Amerikaanse Unie gooien. Als je het zo bekijkt is Paraguay rechts.”
De sollicitanten zaten nog steeds keurig te wachten toen ik uit het gebouw liep. Wie braaf en geduldig personeel zoekt, doet er goed aan eens in Paraguay te gaan kijken.
