Ja, daar zit ik dan weer. Ieder jaar zit ik in het zelfde schuitje. En hoe meer jaren er bij komen, hoe lastiger het wordt om de verleiding te weerstaan. Een venijnig stukje is immers zo geschreven en dit jaar lijkt er meer reden toe dan ooit. Zo is er dit jaar commotie over een jurk of broekpak, en worden een paar geestelijk gehandicapte jongeren uitgebaat alsof het niets is. Tel daarbij de vele vals zingende ‘zangeressen’ op, doe dat keer het aantal achtergrond zangers die playbacken en de uitkomst is dat het muzikale er eigenlijk niet tot doet. De doorschijnende jurken met glimmende borsten, met fakkels jonglerende lilliputters op eenwielers en een flinke vleug nationalisme zijn belangrijker dan het liedje of een andere vorm van kunde. Bovendien hoeft het land helemaal niet in Europa te liggen om mee te doen, zijn er vijf landen sowieso gegarandeerd van een finaleplek, en telt een flink aantal buurlanden ook lekker mee als de punten worden toegekend. Het mag duidelijk zijn, ik ben geen fan van het Eurovisie Songfestival.
De Dikke van Dale definieert een festival als een groots (muziek)feest. En dat is voor mijn gevoel het enige dat nog juist is in deze vorm van het Songfestival. Want ondanks alle gekheid, blijven miljoenen mensen aan de buis gekluisterd als de zoveelste transseksueel op een eenhoorn haar eerste noot inzet. Maar wat is het dat mensen toch trekt, en waarom blijft deze formule werken? Volgens mij zijn de kijkers op te delen in een aantal categorieën met een overkoepelende gedachte. Zo zijn er de fanatieke kijkers van het eerste uur, de mensen die de volgende dag mee willen kunnen praten tijdens de pauze op kantoor, de sensatiezoekers, de extraverte mens die eindelijk een kans ziet om zichzelf te uiten en de mensen die gedwongen met hun partner mee moeten kijken. Toch zijn al deze mensen met elkaar verbonden. Want volgens mij hebben deze groepen allemaal een (al dan niet verborgen) liefde voor kitsch. De kitsch van het Songfestival is als een theepot in de vorm van een poes. Je weet dat het lelijk is en dat iedereen dat ook vindt, maar toch vind je het ergens ook weer grappig of stoer. Of in sommige gevallen zelfs mooi.
Alles kan kitsch zijn, en bovendien kan alles kitsch gevonden worden. Kitsch maakt een mening los, ongeacht of deze nou positief of negatief is. Kitsch kan ook volkomen onverwacht en daardoor voor sommigen prachtig of bevrijdend zijn. Wie zag immers aankomen dat een stel als monsters verklede hard-rock mannen het festival zouden winnen? Om nog maar niets te zeggen over de bebaarde vrouw die er vorig jaar met de hoofdprijs van door ging. Acts met een statement hebben sowieso een streepje voor. Maar waar ligt de kitsch grens, en wanneer is die overschreden. Is het kitsch om geestelijk gehandicapte jongeren voor je karretje te spannen, om zo een paar punten bij elkaar te sprokkelen? En als we de kitsch grens overschrijden, waar komen we dan terecht?
Laten we het songfestival gewoon benoemen tot wat het is. Een rariteitenkabinet waarin de meest absurde dingen afgewisseld worden met hier en daar een klein beetje kwaliteit en een paar flinke statements. Hoewel het liedje van Wurst verschrikkelijk was, is het voor veel mensen wel een uiting van hun gevoel geweest. Een gevoel dat iemand misschien al jaren verborgen hield. Of een uiting van iets dat in sommige landen helemaal niet besproken kan worden, laat staan dat mensen er direct mee geconfronteerd worden. Het Songfestival heeft heel af en toe zijn mooie momenten, maar met muziek heeft het bar weinig te maken. Laten we het hele gebeuren daar dan ook niet op beoordelen.
P.s Laten we hopen dat Nederland de komende jaren absent is. Volgens mij zijn er genoeg andere media en evenementen om onze statements goed in beeld te brengen.
