De Nederlandse overheid ageert tegen het opzetten van schijnconstructies, waarbij werknemers als zelfstandige aan de slag gaan, terwijl zij feitelijk in dienst zijn bij één opdrachtgever. Naar eigen zeggen loopt de Belastingdienst geld mis doordat verkapte werknemers zo als zelfstandigen aan het werk kunnen gaan. Ook in de publieke opinie ligt de pakketbranche al tijden onder vuur vanwege dergelijke constructies. De Belastingdienst heeft eerder echter juist een geheime overeenkomst met PostNL gesloten om het gebruikmaken van zelfstandigen op deze manier te faciliteren, zo blijkt nu uit bevindingen van de Volkskrant.
De afspraak betreft een regeling waarmee de Belastingdienst garandeert hoe ze de zelfstandigen die voor de pakketdienst werken zal beoordelen, onafhankelijk van de gangbare eisen voor ‘zelfstandig ondernemerschap’. Door de constructie bespaart de postbezorger jaarlijks naar schatting 15 miljoen euro aan belastingen en premies voor werknemers, zo weet de krant verder. Volgens een woordvoerder is er niets mis met de regeling en valt deze “volledig binnen de kaders van wet- en regelgeving en gericht op het verminderen van de administratieve lastendruk”.
In Februari van dit jaar presenteerde PostNL topvrouw Herna Verhagen positieve cijfers over het bedrijf. De grootste slag werd geslagen met de pakketdienst, zo wist de Volkskrant toen te melden.
Pakketbezorgers stelden zelf eerder ook al dat de voorwaarden waaronder zij werken niet voldoen aan de gangbare eisen. De actievoerders krijgen hierbij politieke steun van de SP, en nu ook de PvdA, zo schreef Pierre Spaninks enkele weken geleden in een artikel voor TPO Magazine. De SP stelde in 2012 al kamervragen over de positie van bezorgers bij PostNL, maar zij werd destijds met een kluitje in het riet gestuurd door toenmalig Staatssecretaris van Economische Zaken, Henk Bleker, zo constateert Spaninks.
SP-Kamerleden Sharon Gesthuizen en Paul Ulenbelt vroegen zich destijds af: “Heeft de belastingdienst een convenant gesloten met PostNL waarin afspraken gemaakt zijn over subcontractors of zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers)”. Het antwoord van Bleker, die er destijds ook op wijst dat ‘in verband met geheimhouding’ er geen verdere eindformatie kan worden verstrekt, is simpelweg: “De Belastingdienst verschaft in het algemeen op verzoek van belastingplichtigen of inhoudingsplichtigen standpunten over voorgenomen rechtshandelingen”.
‘Voorgenomen standpunten’ die naar nu blijkt zeer gunstig waren voor PostNL. Het programma Zembla kreeg na een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur, geen inzicht in de afspraken.
Middels een Kamerbrief liet Minister Asscher in 2013 weten dat het kabinet de aanpak van schijnconstructies juist wilde intensiveren. Dergelijke constructies zorgen er in zijn woorden namelijk voor dat een aantal werkgevers “probeert om de kosten van arbeid te verlagen waardoor voor gelijk werk ongelijke arbeidsvoorwaarden ontstaan”. In die brief wordt echter de nadruk gelegd op het in dienst nemen van buitenlandse werknemers. Schijnzelfstandigheid werd met deze kamerbrief door de minister nog meer gedreven in de richting van een migratieprobleem, zo constateren journalisten van TPO Magazine, in hun boek over zzp’ers. Een visie die afwijkt van een fiscale of puur arbeidsrechtelijke insteek, waarin het criterium zelfstandig kunnen werken centraal staat.
Staatssecretaris Wiebes heeft inmiddels zijn voorstel voor herziening van regelgeving omtrent zelfstandigen naar de Tweede Kamer gestuurd. Het kabinet wil graag dat zzp’ers en hun opdrachtgevers vanaf volgend jaar werken op basis van door de Belastingdienst goedgekeurde modelcontracten. Hiermee vervalt de ‘verklaring arbeidsrelatie’ (VAR) die tot nu toe nodig was. De nieuwe aanpak moet schijnconstructies tegengaan.
