Kleine ondernemers in digitale producten zuchten en steunen sinds 1 januari 2015 onder nieuwe regels voor de afdracht van BTW. We zagen in de vorige aflevering dat de bureaucratische last voor deze ondernemers enorm is indien ze producten in het buitenland verkopen, terwijl digitale producten juist bij uitstek over de hele wereld te verkopen zijn. Grote bedrijven profiteren ervan ten koste van de kleine ondernemer. Dit roept de vraag op: kunnen we uitvinden wie er verantwoordelijk is voor deze regels? Bij wie moeten de klagende kleine ondernemers aankloppen?
De meest logische poort tot Europa is het Europees Parlement. In Brussel zijn meerdere Europese instellingen, maar bij de meeste van die instellingen wordt de samenstelling niet door burgers bepaald. Veel van deze instellingen verantwoorden zich ook niet direct naar burgers. Een voorbeeld is de Europese Commissie, een soort uitvoerend orgaan die weleens wordt verward met een Europese regering. Maar de samenstelling van de Commissie is niet afhankelijk van de uitslag van verkiezingen en burgers hebben er geen toegang toe, behalve tot allerlei voorlichtingscentra en websites.
De Europese Commissie valt voor de klagende burger dus meteen als gesprekspartner af. Het Europees Parlement is het meest reële alternatief omdat burgers verantwoordelijk zijn voor de samenstelling ervan. Burgers kunnen Europarlementariërs aanspreken omdat zij ‘hun achterban’ zijn.
Wat gebeurt er als je het Europees Parlement vragen stelt over de gehate BTW-regels? De meeste Europarlementariërs vinden deze regels vermoedelijk niet interessant omdat ze ‘een klein onderwerp’ zijn waar ze nooit over hebben nagedacht. Europarlementariërs kunnen altijd wel iets zeggen over grote thema’s als TTIP, Turkije en bootvluchtelingen, maar niet over alle kleine regels die uit Europa komen. Dit zijn er simpelweg veel te veel. Naast de BTW-regels gaat het om honderden andere. Als de BTW-regels hun specialisme niet zijn, weten Europarlementariërs er gewoon niets vanaf.
Je moet dus op zoek naar de juiste personen die zich binnen het immense Europees Parlement wel met deze regels bezighouden. Een Nederlandse burger zal naar een Nederlandse Europarlementariër gaan, maar als dit hun specialisme niet is wordt het lastig. Het zou ook om een Kroaat, een Est of een Italiaan kunnen gaan. Het wordt dan lastig voor de burger om een geïnformeerde discussie over die regels te hebben, als men de juiste Europarlementariër al ooit zou kunnen vinden. In Nederland zou je een fractie uit de Tweede Kamer kunnen bellen, maar de Europese fracties in Brussel zijn bij burgers onbekend. En al helemaal qua werkwijze en portefeuilleverdeling.
Stel dat de klagende burger de Europarlementariër in kwestie vindt. Wat dan? Het Europees Parlement is de enige logische ingang voor burgers om aan de bel te trekken, maar heeft deze instelling echt iets te zeggen? Daarvoor moeten we eerst weten welke procedure precies gevolgd werd om tot de gehate BTW-regels te komen. Het antwoord van de Europese Commissie op deze vraag luidt:
“Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU), bepaalt, op grond van artikel 113, in het bijzonder dat de Raad, na raadpleging van het Europees Parlement en het Economisch en Sociaal Comité met eenparigheid van stemmen, volgens een bijzondere wetgevingsprocedure, de bepalingen vaststelt die betrekking hebben op de harmonisatie van de wetgevingen inzake de omzetbelasting, de accijnzen en de andere indirecte belastingen, voor zover deze harmonisatie noodzakelijk is om de instelling en de werking van de interne markt te bewerkstelligen.”
Het Europees Parlement heeft tegenwoordig vaak het recht om mee te beslissen over Europees beleid. Veel maatregelen komen er niet als het Europees Parlement er geen ‘ja’ tegen zegt. Maar dat is niet altijd zo. De juridische formulering van de Europese Commissie laat de onduidelijkheid mooi zien. Het Europees Parlement adviseert wel over deze BTW-regels, maar hoeft er niet mee in te stemmen. De burger die bij het Europees Parlement aanklopt staat dus bij de verkeerde instelling op de stoep.
Dit is het derde deel van een zesdelige serie over Last van Europa. Heeft u ook last van Europees beleid? Meld het via [email protected].
