In de documentaire 3DOC Beeldjagers (morgen, NPO3 om 21.00 uur) wordt het werk van nieuwsfotografen Elmer van der Marel en Serge Ligtenberg gevolgd. Ligtenberg werkt ongeveer 25 jaar als fotograaf en maakt veel foto’s van politici rond het Binnenhof. Zijn politieke nieuwsfoto’s maakt hij exclusief voor De Telegraaf.
Waarom vroegen de makers jou?
“Ik ben er eigenlijk per ongeluk in terechtgekomen. Ik kende de maker, omdat hij via mij in contact wilde komen met andere fotografen. Ik zit namelijk in het bestuur van de Zilveren Camera-verkiezing. Uiteindelijk begon hij mij te filmen tijdens mijn werk en toen ging het verder vanzelf. Hij wilde vastleggen hoe fotografen het beeld van de dag vastleggen; wat daar allemaal achter zit en dan krijg je bij mij een aardig idee.”
Want jouw vak is breder dan alleen foto’s maken?
“Dat heeft de maker proberen vast te leggen; het is natuurlijk altijd veel wachten op het juiste moment. Je loopt veel rond, praat met mensen, hoort dingen en dan lijkt het alsof je op zo’n dag niets doet. Maar al dat werk is nodig om op het juiste moment toe te slaan. Je moet er veel tijd instoppen om uiteindelijk wat moois te maken.”
Kan je daar een voorbeeld van geven?
“De bewuste dag dat Adri Duivesteijn in De Eerste Kamer tégen het voorstel van Edith Schippers stemde. Het ging erover dat je je eigen huisarts mag kiezen. Je bent dan de hele avond aan het zoeken naar het goede beeld en uiteindelijk hoor je dat Lodewijk Asscher op bezoek gaat bij Duivesteijn in Den Haag. Dan moet je natuurlijk uitzoeken waar hij precies woont en het moment dat Asscher weer naar buiten kwam, was mijn foto. Die foto heb ik genomen.”
Hoe hoorde je dat zij bij elkaar zouden komen?
“Het gerucht zoemde rond en de redacteur van De Telegraaf had hetzelfde idee. Hij wist ook waar Duivesteijn woonde en je houdt de auto van Asscher in de gaten. Ik was de enige fotograaf die dat moment kon vastleggen.”
Je had het wel een beetje stilgehouden voor de rest?
“Andere collega’s gingen daar ook wel heen, maar stonden op de verkeerde plek. Daar moet je altijd je eigen gang in gaan. Die chauffeuse reed weliswaar rond, maar dan moet je juist niet zenuwachtig gaan rondlopen als fotograaf. Je moet een beslissing nemen en daarbij blijven. Bij het Internationale Gerechtshof moest ik een foto van Mladić maken en daar krijg je maar een paar minuten voor. Precies toen ik er stond, ging de advocaat voor het beeld staan. Ik bleef wachten tot hij wegging, terwijl de andere fotografen gingen rondlopen. Uiteindelijk maak je dan de foto waarop hij een saluut brengt. Je moet ook een beetje geluk hebben, maar keuzes maken is wel een succesfactor.”
Ik dat de kick van jouw vak?
“Het moment is gaaf als je een foto maakt die ertoe doet. Een beeld dat meer zegt dan alleen het plaatje zelf, een foto die een verhaal vertelt. Dat weet je eigenlijk direct. Recent was de foto tijdens de zorgcrisis rond Edith Schippers mooi om te doen. Ik lag ergens in de struik bij de achteringang van Sociale Zaken terwijl iedereen aan de voorkant stond. Je zag dat ze boos was, terwijl ze misschien aan de voorkant toch een toneelstukje had opgevoerd omdat daar heel veel fotografen staan.”
Die chauffeurs moeten wel je vrienden zijn?
“Ze zullen niet altijd alles zeggen tegen me, maar ze kunnen nog wel eens helpen door je in ieder geval niet dwars te zitten. Ik ken inmiddels wel wat chauffeurs die je geen onzin vertellen, bijvoorbeeld dat een Minister al weg is.”
Moet je vrienden hebben op Het Binnenhof om je werk te doen?
“Er zijn mensen met wie ik goed kan opschieten. Ik hoef geen vrienden te zijn, maar het helpt als mensen weten wat ze aan je hebben. Ze weten dat ik geen onzinfoto’s maak; dat ik geen foto maak met Mark Rutte die aan zijn haar zit. En dat er dan een stukje bijstaat in de categorie ‘Rutte met handen in het haar’. En als ik een portret maak dan breng ik iemand zo mooi mogelijk in beeld. Ik maak eerlijke fotografie, maak ook geen foto’s met mijn eigen ideetjes erin, dat is wel gevaarlijk. Het gaat immers niet om mij, maar om het nieuws, ik ben geen columnist. Dan moet je lekker een boek maken genaamd ‘Serges wereld’, maar daar kan je de lezers niet mee lastig vallen.”
Is er nog van te leven als freelancer?
“De prijzen staan wel onder druk hoewel het bij De Telegraaf nog meevalt. De concurrentie valt wel mee, de laatste tijd zijn er toch veel fotografen iets anders gaan doen omdat er lastig van te leven is. Ik combineer het politieke werk met commerciële klussen, ik doe bijvoorbeeld veel culinaire foto’s. Op die manier is het goed te doen.”
